Bình luận sách

“Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy”, hay “Không thầy đố mày làm nên” là những câu ca dao, tục ngữ của người dân Việt Nam khi nói về công ơn những người thầy, cô giáo. Thời xa xưa, những người An Nam đã rất kính trọng những thầy giáo dù cho bất cứ địa vị của họ trong xã hội như thế nào. Cuốn “Tư liệu văn hiến Thăng Long-Hà Nội: Tuyển tập tư liệu phương Tây trước 1945” đã kể về một câu chuyện một vị đại thần khi đến thăm người thầy cũ của mình vẫn là một thường dân luôn nói năng thưa gửi rất cung kính, không bao giờ dám ngồi cùng chiếu với thầy. Hay vua Hàm Nghi khi gặp lại thầy cũ của mình cũng hết mực kính cẩn, tôn trọng.

Nền học vấn của người An Nam hoàn toàn là văn chương. Nó rất được phổ biến, miễn phí ở tất cả mọi cấp học, nhưng không bắt buộc. Những trường ấu học có trong tất cả những làng xã, hoàn toàn tự do, không chịu sự quản lý của bất kỳ cấp chính quyền nào cũng như làng xã. Điều này được chứng minh trong Cuốn “Tư liệu văn hiến Thăng Long-Hà Nội: Tuyển tập tư liệu phương Tây trước 1945” do PSG. TS Nguyễn Thừa Hỷ làm chủ biên.