“Tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội những nét đẹp truyền thống và hiện đại”
Trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế một cách toàn diện như hiện nay thì sự giao thoa, hòa nhập với các nền văn minh, văn hóa trên thế giới là một tất yếu. Giải quyết các vấn đề đặt ra như làm sao “hòa nhập” mà không “hòa tan”, vấn đề “tiếp nhận” và “tiếp biến” các giá trị tinh hoa văn hóa của nhân loại, học hỏi cái hay, loại bỏ cái dở... là nhiệm vụ chung của chúng ta. Hơn nữa, yêu cầu giáo dục, nâng cao nhận thức và tình cảm, xây dựng bản lĩnh vững vàng của tuổi trẻ đối với các giá trị truyền thống dân tộc, trong đó có Thăng Long – Hà Nội là vấn đề cấp thiết. Việc nghiên cứu, tổng kết vai trò của tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội trong tiến trình lịch sử 1000 năm là rất cần thiết trong khuôn khổ Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.
Bước đầu đi tìm lời đáp đối với những vấn đề đặt ra ở trên, và cũng là dịp để thực hiện tâm nguyện của người con sinh trưởng và lớn lên trên đất Thủ đô, mong muốn đóng góp chút sức lực nhỏ bé nhân Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, GS.TS Đặng Cảnh Khanh - một người con ưu tú của Hà Nội đã cùng các cộng sự dày công sưu tập tư liệu, biên soạn và ra mắt độc giả cuốn sách: “Tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội những nét đẹp truyền thống và hiện đại”.
Cuốn “Tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội những nét đẹp truyền thống và hiện đại”
Đề tài xuyên suốt mà cuốn sách tập trung khai thác trải trên một không gian rộng, thời gian dài với sự đa dạng của những sự kiện, biến cố lịch sử đã diễn ra. Do đó, tập thể tác giả không tránh khỏi những khó khăn khi tiếp cận, khai thác các nguồn tư liệu. Tuy nhiên, với tinh thần nghiên cứu khoa học rất nghiêm túc, công phu, GS.TS Đặng Cảnh Khanh cùng các cộng sự luôn cố gắng bám sát vào sự biến thiên của lịch sử, tìm kiếm và chắt lọc, khái quát lại những giá trị đặc trưng nhất, nét đẹp nổi bật nhất của Thăng Long – Hà Nội, đặc biệt là các thế hệ tuổi trẻ có nguồn gốc xuất thân Thăng Long – Hà Nội. Bởi thế, qua những trang sách được gọt rũa cẩn thận bởi các tác giả, Thăng Long – Hà Nội – “mảnh đất địa linh nhân kiệt” hiện ra rất trung thực và sống động. Những tấm gương sáng các chí sỹ, thi sỹ, danh y... trẻ trung, tài hoa góp phần phản chiếu, soi rọi mảnh đất Thăng Long – Hà Nội qua những áng văn, thơ bất hủ... của Nguyễn Trãi, Lê Quý Đôn, Phạm Đình Hổ, Hồ Xuân Hương, hay những “Thần Siêu”, “Thánh Quát”...
Đặc biệt, khi tiếp cận sâu nội dung cuốn sách, người đọc sẽ thấy được sự thành công nhất định so với mục đích, yêu cầu đặt ra ban đầu. Trên cơ sở tập hợp, xử lý khối tư liệu đồ sộ về các thế hệ tuổi trẻ, thanh thiếu niên Thăng Long – Hà Nội, cuốn sách nhấn mạnh được những nét đẹp mang tính truyền thống ở họ từ lòng yêu quê hương, đất nước; yêu lao động, hăng say học tập, sự khát khao hướng tới sự uyên thâm, uyên bác về kiến thức khoa học; sự tinh tế, năng động trong sáng tạo và cảm thụ văn hóa... Lịch sử đã chứng minh, Thăng Long – Hà Nội từ xưa đến nay luôn là kinh đô tráng lệ của lớp lớp những người tuổi trẻ tài hoa, sáng tạo có vai trò quan trọng trong việc xây dựng, bảo vệ mảnh đất thiêng liêng, ngàn năm văn hiến nhưng luôn luôn trẻ trung, năng động với sức sống mãnh liệt. Ở đó, chúng ta có thể bắt gặp những anh hùng dân tộc như Thánh Gióng, Trưng Trắc và Trưng Nhị, Lý Thường Kiệt, Nguyễn Trãi... Nơi khởi nguồn của những phong trào tuổi trẻ trong kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc. Ta có thể một lần nữa khẳng định tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội với những đức tính: cần cù, sáng tạo, khéo tay, hay làm, bên bỉ dẻo dai...
Cách tiếp cận nét đẹp giá trị truyền thống với sự trẻ trung, tinh tế, GS.TS Đặng Cảnh Khanh cùng các cộng sự đã thể hiện được những ý tưởng mới về ý tứ sâu sắc, văn phong diễn đạt mềm mại, thực sự đã thả hồn vào những trang viết bằng những xúc cảm trào dâng.
Cũng với cách tiếp cận vấn đề như thế, nhưng do sự phức tạp trong nhận định, đánh giá về tuổi trẻ, thanh thiếu niên Hà Nội thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hóa, đa dạng hóa văn hóa hiện nay nên Phần II của cuốn sách không tránh khỏi sự khô cứng trong văn phong, hình thức diễn đạt. Dựa trên những kết quả điều tra xã hội học, khảo sát thực tế về các diễn biến tâm lý kết hợp so sánh, phân tích, các tác giả hứa hẹn sẽ đưa độc giả đến sự nhìn nhận vấn đề một cách rất khách quan, chân thực. Và, chính sự lựa chọn khôn khéo đó sẽ góp phần gợi ý, định hướng người đọc có những nhận định, phân tích và mở rộng thêm “diện” cũng như “điểm” nghiên cứu, làm phong phú thêm mảng đề tài tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội trong lịch sử, hiện tại và tương lai.
Tựu trung lại, “Tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội những nét đẹp truyền thống và hiện đại” là thành tựu nghiên cứu rất công phu, tỉ mỉ của nhóm tác giả, do GS.TS Đặng Cảnh Khanh chủ biên. Với tính hàn lâm khoa học, tính phổ cập đại chúng, rất phủ hợp với giới trẻ... cuốn sách sẽ là món quà đặc biệt dành cho các độc giả nói chung, độc giả trẻ nói riêng, qua đó, gửi gắm niềm tin, hy vọng họ sẽ kế tục và phát huy, phát triển những nét đẹp tuổi trẻ Thăng Long – Hà Nội.
Đặng Thị Tình
Nhà xuất bản Hà Nội