“Thơ Thăng Long - Hà Nội qua Hà thành thi sao”: Một điểm nhấn mới mẻ trong thơ về mảnh đất nghìn năm
Xét về quy mô, phạm vi,theo PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn, đề tài hướng đến bao quát, tổng hợp các thi phẩm Hán Nôm viết về Thăng Long - Hà Nội rộng dài suốt mười thế kỷ. Sự gợi ý và cũng là phần thư tịch Hán Nôm hạt nhân ở đây là văn bản Hà thành thi sao (Sao chép các bài thơ về thành Hà Nội) của nhà Hán học - soạn giả Nhàn Vân Đình Trần Duy Vôn (?-1979). Trên thực tế, văn bản Hà thành thi sao lưu giữ tại Thư viện Hán Nôm (ký hiệu VHb. 319) được nhà Hán học Trần Duy Vôn biên tập năm 1975, trong đó sưu tập các bài thơ viết về Hà Nội từ các sách Hoàng Việt thi tuyển, Truyền kỳ lục, Thăng Long cổ tích khảo... của các nhà thơ nổi tiếng như Trần Nguyên Đán, Phạm Sư Mạnh, Phạm Công Trứ, v.v...
Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Sơn nhấn mạnh, tính chuyên sâu và sự đổi mới, khác biệt rõ nét trong cấu trúc công trình là chỉ tập trung tuyển chọn các bài thơ trực diện viết về Thăng Long - Hà Nội, tái hiện chân thực cuộc sống và cảnh quan Thăng Long - Hà Nội qua suốt ngàn năm. Điểm nhấn đặc biệt quan trọng ở đây là dịch giả xác định: “Hầu hết các tác phẩm trên (chỉ 7 văn bản Hán Nôm - NHS thêm) từ trước đến nay chưa từng được dịch chú và giới thiệu” (Đề cương, 2014).
Đánh giá về kết quả thực hiện, PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn cho rằng PGS. TS. Đỗ Thị Hảo đã hoàn thành công trình Thơ Thăng Long - Hà Nội qua Hà thành thi sao đúng tiến độ, đảm bảo dung lượng và chất lượng, góp phần bổ sung nguồn tài liệu văn học truyền thống Thăng Long - Hà Nội. Bản thảo có đầy đủ Lời giới thiệu (tr.3-21), phần giới thiệu văn bản Hà thành thi sao với tổng số 299 đơn vị mục bài (tr.22-627), phần thống kê Tài liệu tham khảo gồm 19 mục (tr.628-629)… Văn bản các bài thơ chữ Hán đều được vi tính cẩn thận, có phiên âm, dịch nghĩa và chú giải đầy đủ, trong đó có một số bài được dịch thơ. Các bài thơ dịch do chính nhóm đề tài thực hiện, các bài khác đều có chú dẫn cụ thể, nghiêm túc, chuẩn mực, khoa học.
Bên cạnh đó, nhà nghiên cứu này cho rằng bài tổng quan cần chú ý giới thiệu và xác định rõ mối quan hệ giữa sách Hà thành thi sao (VHb 319) do Trần Duy Vôn biên tập năm 1975 với 7 nguồn văn bản Hán Nôm còn lại. Ngoài ra ông cũng lưu ý nhóm biên soạn chú ý thống nhất quy cách và sửa lỗi in.
Với kinh nghiệm, năng lực chuyên môn đã được khẳng định và sự công phu, tâm huyết của tập thể biên soạn, Phó Viện trưởng Viện Văn học Nguyễn Hữu Sơn khẳng định bản thảo sách Thơ Thăng Long - Hà Nội qua Hà thành thi sao có nhiều nét mới mẻ, đảm bảo nội dung học thuật và đạt chất lượng cao. Hy vọng bản thảo sớm được hoàn thiện, xuất bản để đến tay bạn đọc trong thời gian gần nhất.
Theo nhận xét của PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn - Ủy viên Hội đồng
Minh An (tổng hợp)
Nhà xuất bản Hà Nội