Đánh giá về bản thảo “Thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội” - một công trình khảo cứu, dịch chú, giới thiệu thi phẩm “Hà Thành thi sao” của soạn giả Trần Duy Vôn, PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn - chuyên gia của Viện Sử học, phản biện 2 thuộc Hội đồng nghiệm thu cho rằng đây sẽ là một tập sách hay, đặc sắc, được người đọc đón nhận. 299 bài thơ trong “Thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội”, không chỉ phản ánh tình cảm, cảm xúc của các thi gia xưa khi viết về cảnh sắc, đời sống thường nhật làm ăn buôn bán… của Thăng Long - Hà Nội xưa mà còn cung cấp cho người đọc nhiều thông tin hữu ích về các di tích lịch sử, các danh thắng, các địa danh cổ… qua những nguyên chú, tiểu dẫn hoặc chú thích của nhóm biên soạn ở mỗi bài thơ.
Kết cấu nội dung của tập sách được đánh giá là hợp lý. Đi vào nội dung của từng phần, PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn đã có những nhận xét, góp ý cụ thể, chi tiết.
Nhận xét về Lời giới thiệu, PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn cho rằng đây là một tiểu luận được viết tốt, gọn gàng và đầy đủ những điều cần nói, như giới thiệu về nhà Hán học Trần Duy Vôn, với các công trình sưu tầm, biên soạn của ông, trong đó có “Hà thành thi sao”. Trong Lời giới thiệu, PGS.TS. Đỗ Thị Hảo cho biết nhóm đề tài khi khai thác để công bố “Hà thành thi sao”, đã thực hiện kỹ khâu văn bản học, phát hiện trong “Hà thành thi sao” còn bỏ sót thơ viết về Thăng Long - Hà Nội của các nhà thơ nổi tiếng: Bà Huyện Thanh Quan, Cao Bá Quát, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Công Trứ, Dương Khuê…, và đã bổ sung vào tập “Thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội”.
Thẩm định phần phiên âm, dịch nghĩa, chú thích và dịch thơ, nhà nghiên cứu này nhận định: các bài thơ đã được phiên âm, dịch nghĩa đúng; chú thích chính xác và gọn; những bản dịch thơ nói chung là hay. Có thể nói phần phiên âm, dịch nghĩa và chú thích 299 bài thơ (có in kèm chữ Hán) trong “Thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội” đã được thực hiện rất tốt, chính xác, có độ tin cậy cao.
Là một chuyên gia về tư liệu Hán Nôm, PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn cũng đã đưa ra một góp ý cụ thể về văn bản trong bản thảo. Ông trao đổi qua một ví dụ cụ thể trong bài Tháp Chùa Báo Thiên của Phạm Sư Mạnh (tr.31):
Phiên âm: “Trấn áp Đông Tây củng đế kỳ”
Dịch nghĩa: “Trấn áp Đông Tây giữ Từng kinh kỳ của nhà vua”
Theo ông thì câu thơ trên nên dịch nghĩa là: “Trấn giữ phía Đông Tây bảo vệ vững chắc nơi vua ở” thì sẽ hợp lý hơn. Bên cạnh đó là một số lỗi về đánh máy cần phải rà soát lại.
Về tên tập sách, theo nhà nghiên cứu này thì chủ biên và nhóm biên soạn nên cân nhắc một tên gọi chuẩn xác và hay hơn.
Ngoài một số vấn đề cần trao đổi, chỉnh sửa ở trên, PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn cho rằng tập bản thảo do PGS.TS. Đỗ Thị Hảo sau khi hoàn thiện có thể xuất bản để giới thiệu đến đông đảo bạn đọc.
Theo nhận xét của PGS.TS. Tạ Ngọc Liễn - Phản biện 1
Minh An (tổng hợp)
Nhà xuất bản Hà Nội