“Xây dựng và quản lý thành phố Hà Nội qua hệ thống văn bản pháp quy của chính quyền thuộc địa Pháp ở Việt Nam từ 1873 đến 1954” góp phần soi sáng lịch sử thành phố Hà Nội
Tiếp xúc bản thảo từ khi còn ở dạng đề cương, PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn đã bày tỏ sự tin tưởng rằng, đề tài sẽ được tác giả hoàn thiện với chất lượng khoa học cao nhất, với sự cẩn trọng cao nhất và chắc chắn sau khi được xuất bản sẽ rất hấp dẫn độc giả, đặc biệt là giới nghiên cứu sử học, văn hóa học và Hà Nội học trong nước và quốc tế. Sau khi đọc bản thảo “Xây dựng và quản lý thành phố Hà Nội qua hệ thống văn bản pháp quy của chính quyền thuộc địa Pháp ở Việt Nam từ 1873 đến 1954” của tác giả Đào Thị Diến với gần 500 trang vi tính - chưa kể Phụ lục, PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn trong bản nhận xét đã bày tỏ sự vui mừng vì những kết quả khoa học rất cao mà tác giả đã đạt được. Có được kết quả này là sự nỗ lực cố gắng hết mình, đầy trách nhiệm của chủ biên TS. Đào Thị Diến cùng các cộng sự. Bởi đây là những văn bản dịch không hề dễ dàng, đòi hỏi người dịch ngoài trình độ tiếng Pháp tốt còn phải là người có chuyên môn chuyên sâu trong lĩnh vực tra cứu và dịch thuật các văn bản pháp quy của chính quyền thuộc địa Pháp. Bởi vậy, nhiều ý kiến trong hội đồng nghiệm thu đã khẳng định đề tài đã giao đúng người đúng việc.
PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn cũng là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu, biên dịch các văn bản tư liệu nước ngoài. Với những kinh nghiệm có được, sau khi đọc bản thảo của TS. Đào Thị Diến, PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn đã có những đánh giá về nội dung của bản thảo.
Bản thảo gồm 85 văn bản được tác giả sưu tầm từ các phông lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I đều nằm trong danh mục các đầu tài liệu tác giả đã dự kiến tuyển dịch khi trình đề cương chi tiết năm 2014. Trong số các tài liệu này, đại bộ phận là tiếng Pháp, chỉ có 16 tài liệu bằng chữ Quốc ngữ. Điều đó cho thấy sự dụng công và nỗ lực lớn của tác giả và cộng sự.
Theo nhận định của PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn thì phần tổng luận nghiên cứu “Xây dựng và quản lý đô thị ở Hà Nội nhìn từ hệ thống văn bản pháp quy (1885 - 1954)” với độ dài gần 40 trang rất có ý nghĩa, giúp người đọc có một nền tảng kiến thức khi đọc các văn bản ở phần sau.
Cùng với đó là việc tác giả phân chia hệ thống 85 tài liệu thành 4 phần chính (Địa giới - Tổ chức hành chính; Quy hoạch - Xây dựng; Giao thông - Công chính; Văn hóa - Giáo dục) là rất phù hợp. Đặc biệt, việc vi phân các tài liệu vào các tiểu mục tương xứng càng giúp người đọc dễ tra cứu và dễ nhận thức văn bản hơn. Cũng là những tác giả của nhiều công trình dịch thuật, vậy nên PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn sau khi đọc bản thảo đã bày tỏ sự đồng tình với tác giả là giữ tên văn bản bằng tiếng Pháp để độc giả có thể tra cứu ngược khi cần thiết. Điều này càng tôn thêm tính khách quan trong nghiên cứu của tác giả đề tài, đồng thời độc giả có điều kiện để tra cứu, khảo cứu ngược lại các văn bản.
Theo quan điểm của PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn thì 85 tài liệu được dịch bởi TS. Đào Thị Diến và các cộng sự rất đặc sắc, rất tập trung vào chủ đề nghiên cứu đã được phê duyệt. Tuy nhiên, PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn với tư cách là một độc giả, thấy rằng các văn bản pháp quy của chính quyền thành phố Hà Nội trước năm 1954 mới chỉ được tóm lược nội dung mà chưa được dịch toàn văn. PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn mong rằng có một ngày những văn bản trên sẽ được dịch toàn văn để tiện tham khảo.
Không chỉ riêng PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn đề cập đến việc dịch toàn văn các văn bản không chỉ giúp cho tiện tham khảo, tra cứu mà ây còn là mong muốn của nhiều người. Tuy nhiên, để phù hợp với tiêu chí, nội dung chung tập trung vào xây dựng và quản lý thành phố Hà Nội nên cũng có thể thông cảm với các tác giả trong việc không dịch trọn vẹn các văn bản. Xét một cách tổng thể đề tài sẽ là những tư liệu quý, không chỉ góp phần soi sáng lịch sử thành phố mà còn hứa hẹn bổ khuyết cho nhiều vấn đề quy hoạch phố phường giai đoạn hiện nay.
Ngọc Khánh (tổng hợp)
(theo ý kiến nhận xét của PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn)
Nhà xuất bản Hà Nội