“Làng cổ Hà Nội” - Tiếp nối những thành tựu nghiên cứu về làng Việt
Bên cạnh việc ghi nhận những ưu điểm cơ bản của bản thảo, GS.TS. Nguyễn Xuân Kính cũng nêu ra những góp ý cụ thể để tập thể tác giả xem xét, cân nhắc trong việc hoàn thiện bản thảo.
Về phương diện nội dung, GS.TS. Nguyễn Xuân Kính lưu ý nhóm biên soạn ở một số chi tiết như: dùng cụm từ “Thống sứ Bắc Kì” thay cho “Thống đốc Bắc Kỳ” (tr.29), sửa cụm từ “Chính quyền cơ sở nội thành” thành “Cấp hành chính cơ sở ở nội thành”, xem lại về nhân vật Nguyễn Anh Vũ - Nguyễn Anh Võ (tr.698 tác giả viết Nguyễn Anh Võ là con bà Phạm Thị Mẫn, vợ thứ ba của Nguyễn Trãi, ở tr.699 viết Nguyễn Anh Vũ là con một người thiếp của Nguyễn Trãi, trong khi “vợ” và “thiếp” là hai khái niệm khác nhau). Một số ý diễn đạt cần phải chỉnh sửa, như tr.69 d10 nên sửa lại là "Năm 1958, do việc đào sông Bắc Hưng Hải, chùa Kim Trúc phải..."; tr.149 d12 xem lại nhận định "Suốt 80 năm Pháp thuộc, Cổ Đô liên tiếp...." vì tính từ 1884 đến 1945 thì không đủ 80 năm…
Nhà nghiên cứu này cũng đặc biệt lưu ý nhóm biên soạn xem xét lại cách dịch câu thơ "Ức Trai tâm thượng quang khuê tảo" (tr.703). Ông cho biết, theo PGS. Bùi Duy Tân, câu thơ của Lê Thánh Tông là: Ức Trai tâm thượng quang Khuê tảo, năm 1958, các cụ túc nho đã dịch đúng là: Văn chương Nguyễn Trãi lòng soi sáng và chú thích "Khuê tảo" tượng trưng cho văn chương. Theo PGS. Bùi Duy Tân, có lẽ sớm nhất là năm 1962, viện sĩ GS. Trần Huy Liệu đã dịch sai là: "Ức Trai lòng sáng như sao Khuê". "Lời dịch dù sai này xuất hiện, đã cung cấp cho đời một bình luận sáng giá về nhân cách Nguyễn Trãi" (Bùi Duy Tân). Tóm lại, GS.TS. Nguyễn Xuân Kính nhấn mạnh ở câu thơ này Lê Thánh Tông ca ngợi tài văn chương, tài kinh bang tế thế của Nguyễn Trãi.
Bên cạnh đó, một số nội dung, theo nhà nghiên cứu văn hóa này nên bổ sung, làm rõ hơn như phần viết về vụ án Lệ Chi Viên (tr.697), câu đối đã phiên âm cần được dịch nghĩa phục vụ bạn đọc rộng rãi (tr.703).
Về hình thức trình bày, GS.TS. Nguyễn Xuân Kính đề nghị các tác giả bổ sung rõ các thông tin dẫn nguồn, từ nhà xuất bản, năm xuất bản, số trang trích dẫn… cả ở trong các chú thích (tr.86) đến các đoạn trích dẫn văn bản (tr.147).
Nhận xét của GS.TS. Nguyễn Xuân Kính cũng chỉ rõ trong bản thảo còn nhiều lỗi morat cần phải rà soát chỉnh sửa, một số ví dụ cụ thể ở các trang 89, 91, 93, 141, 145… Một số chữ viết tắt chưa được giải thích cần được bổ sung (trang 67, 157, 697). Một số tài liệu tham khảo (từ tr.1170 - 1173) chưa được đầy đủ và chính xác cần được bổ sung, hoàn thiện.
Một cách tổng quát GS.TS. Nguyễn Xuân Kính cho rằng đây là tập bản thảo có chất lượng tốt.
Minh An (tổng hợp)
Theo nhận xét của GS.TS. Nguyễn Xuân Kính
Nhà xuất bản Hà Nội