Chùa Bà Già ở phía Tây Bắc hồ Tây, nằm bên hờ hữu ngạn sông Hồng, cách cầu Thăng Long khoảng 1km. Chùa là một công trình kiến trúc Phật giáo khá sớm. Chùa có tấm bia lớn nhất ghi “Bà Già tự bi ký” cao 90cm, rộng 51cm, dày 15cm, bia ghi niên hiệu Dương Hoà thứ hai (1636). Trán bia trang trí hình rồng chầu mặt trời, diềm bia trang trí hoa cúc dây. Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu nội dung tấm bia dựng tại chùa: 

Bài ký bia mới tân tạo chùa Bà Già

(Bà Già tự tân tạo bi ký)

            Từng nghe: Lập bia đá để ca ngợi công đức, việc này có từ lâu. Bia chùa này ghi việc cúng tiến ruộng cũng là cầu mong cho sự vững bền cơ nghiệp đế vương. Kể ra những điều thiện của một người cũng là làm đẹp cho muôn đời vậy. Nay các xã Phú Gia và Thổ Hà lập hội chủ gồm các vị: Nguyễn Văn Lâm tự Phúc Thành, Dương Đức Oánh tự Huệ Đạo, Tuyên Pháp hiệu Huyền Thông phát thiện tâm trồng thiện quả, phàm những cầu đường bến đò, cứ đổ nát đều được hưng công xây dựng kiến thiết lại, để cứu giúp mọi người. Nay lại bỏ của cải trong nhà làm việc công đức. Trong chùa thì sửa các toà cung điện, cúng tiến không tiếc. Ngoài thì mua ruộng đất vườn tược làm đất cúng dàng, lại cứ đến ngày 20 tháng 10 (âm lịch) hàng năm thì dâng oản. Để làm đẹp, để ghi việc công đức, nên tập trung thợ, đẽo đá lập bia làm bài ký truyền mãi. Ta nhân việc đó mà viết rằng:

            Người làm được nhiều điều thiện ắt nhận được phúc lộc. Vậy nên người làm việc giúp đời sẽ là người có công được lưu tiếng thơm rạng rỡ hàng ngàn năm sau. Đó là cái nghiệp huy hoàng có tiếng vang tới muôn đời hậu thế. Công đức ấy sao có thể đo tính được. Vì thế mà phải khắc vào đá cứng để lưu truyền vĩnh viễn.

            Minh rằng:

            Trời mở vận tốt

            Hoà khí khắp nơi

            Bầu trời nước Việt

            Làng Phú Gia ta

            Tổ tiên bồi đắp

            Nên chùa Bà Già

            Bên trái sông lớn

            Bên phải Cổ Loa

            Trước là thành Phượng

            Sau sông Nhĩ Hà

            Đất thiêng chung đúc

            Sinh người hiền hoà

            Văn nổi cửa rồng

            Võ nêu bảng hổ

            Sỹ nông công cổ

            Phú quý vinh hoa

            Ham mê điều thiện

            Tích đức làm nhà

            Bố thí gần xa

            Chùa chiền tu sửa

            Cúng ruộng hương hoả

            Nền nhân bồi đắp

            Phúc lộc hà sa

            Con cháu vinh hiển

            Tước tộc tăng gia

            Công cao đức cả

            Mãi mãi không nhoà.

            Những người hưng công hội chú: Tượng chính Nguyễn Văn Lâm tự Phúc Thành, vợ là Bố Thị Tấu hiệu Từ Liệt tiến cúng. Nguyễn Thị Chiêm tiến cúng 2 sào 3 thước ruộng. Ông Phạm Kỳ là người theo Đạo Phât, tự Phúc Chiêm, vợ là Chu Thị Tiết hiệu Từ Tính tiến cúng 9 thước ruộng. Ông Chu Văn Tiềm theo đạo Phật tự Pháp Thông, vợ là Ông Thị hưng, Bùi Thị Triêm hiệu Từ Dung tiến cúng 8 tước 7 tấc ruộng. Ông Văn Quán hiệu Pháp Đăng, vợ là Nguyễn Thị Ngạch hiệu Từ Hiên, Nghiêm Thị Doãn hiệu Từ Vệ tiến cúng 4 thước ruộng…

            Ngày lành tháng tốt năm Dương Hoà thứ hai (1636).

            Quốc Tử Giám thượng xá, phụng thuyên cầm y vệ kỳ thủ chỉ huy sứ mệnh sự, tước Vinh Thọ Nam, Uy Nghiêm, Phúc Khê, Nguyễn Phúc Phu soạn.

            Chùa Bà Già là một điểm di tích khá hấp dẫn trong tuyến tham quan di tích: Chùa Kim Liên - Phủ Tây Hồ - Di tích Cách mạng Nhà Bà Hai Vẽ - Chùa Bà Già - Đình Vẽ - Đình Chèm…

Thúy Hạnh