Vừa làm ăn kinh tế, vưa lo mọi việc chi tiêu trong gia đình, dầu đèn củi lửa, cơm nước chợ búa, người phụ nữ còn phải đảm đương thêm chức năng của nhà giáo dục và thầy thuốc trong gia đình. Khi đứa trẻ sinh ra như một tờ giấy trắng, khi bắt đầu lớn lên cuộc sống, xã hội nhiều những cãm dỗ người mẹ là người sinh ra con hiểu tính cách của từng đứa để từ đó uốn nắn các con từ còn nhỏ đến lúc lớn khôn. Khi nuôi dạy con cái đó là bản năng cuả người mẹ đây người mẹ có thể dốc hết sức lực để nuôi dậy con mình.

Thiên chức người mẹ nuôi con và cho con bú chăm sóc con mỗi khi con ốm dạy con điều hay lẽ phải chăm lo cho con chọn thuốc đoán định xem con bị sao đưa con đi thầy ý, cắt thuốc cho con uống chữa trị cho con chăm sóc cho con tường miếng ăn giấc ngủ, từng tấm áo manh quần, rồi vui chơi giải trí…mẹ cũng là người uốn nắn dậy dỗ con nếp sống, đạo đức làm người, phát hiện kịp thời những sai lệch. Từ học đánh vần đến đối nhân xử thế, truyền thống văn hóa Thăng Long - Hà Nội từ những lời hát du của mẹ, những truyện kể của bà mà hình thành nên những khái niệm về tình yêu quê hương đất nước.

Người xưa từng có câu “Phúc đức tại mẫu”, “Con dại cái mang”. Ý muôn thể hiện công lao to lớn của người mẹ đối với con cái người mẹ có tốt thì mới dậy được những người con sống tốt. Tuy nhiên đây cũng là một trách nhiệm hết dức năng nề vì nếu dạy con không tốt thì trách nhiệm đầu tiên sẽ thuộc về người mẹ. Có lẽ nhận thức sâu sắc trách nhiệm đó của mình các bà mẹ đã không ngừng  rèn rũa dạy bảo.

Con riêng đối với con gái thì bác bà mẹ còn dạy nếp ăn nói, đi lại làm sao cho đúng là người con gái Hà thành thanh lịch không lẫn được so với nơi khác. Để từ đó thấy được dạy bảo con cái là một trách nhiệm lớn lao của các bà mẹ Hà thành xưa.

Trong  xã hội phong kiến người phụ nữ có giỏi giang đến mấy đòi theo đèn sách thì số lượng cũng rất ít có hay chỉ là con nhà quyền quý. Có mây khi người mẹ được trang bị những kiến thức cơ bản nhưng với tình thương trách nhiệm, lại được lớn lên trưởng thành trên mảnh đất có lịch sử nhân văn lâu đời, người mẹ, người phụ nữ đã trau dồi cho mình những kiến thức từ xã hội, đạo đức làm người, nhân văn cao đẹp để dậy dỗ con mình.

Như chúng ta cũng biết người Thăng Long - Hà Nội phát âm rất chuẩn tất cả các thanh điều đó không tự nhiên mà có được đây là sự uốn nắn con cái từ khi bắt đầu biết những câu nói đầu đời. “Trẻ lên ba cả nhà học nói”, “học ăn học nói, học gói mang về”…

Người phụ nữ xưa ngoài việc phải bươn trải nuôi dậy con cái trong xã hội còn nhiều khó khắc còn phải sống chung bố mẹ chồng sao cho phải đạo tránh điều tiếng mẹ chồng nàng dâu…Trong khi đó các ông chồng thì hào hao đất lề Kẻ Chợ . Trai Hà Nội thì đã tiếng phong lưu chỉ chủ yếu đèn sách. Người phụ nữ Thăng Long - Hà Nội còn rất giỏi nấu nướng  dù chỉ là những món ăn đơn gian nhưng cũng rất ngon gỏi cá, chả cá, cá mắm, bò tái nhúng dấm, bún ốc…. Các món ăn người phụ nữ chế biến thường rất thanh cảnh, tinh tế, sạch sẽ, không có nhiều món nhưng món nào cũng phải đủ đúng gia vị như bún thang, bánh cuốn phải có cà cuống …

Có lẽ những  món ngon Hà Nội vẫn là nhờ vào những bàn tay tinh tế của những người phụ nữ.  Những người sành ăn mỗi khi đến Hà Nội phải thưởng thức những món ngon của Hà Nội như bún chả, bánh cuốn Thanh Trì, chả cá lá vọng…

Từ những sự hy sinh cống hiến của người phụ nữ Thăng Long xưa đến những người phụ nữ ngày nay cũng có sự khác nhưng họ vẫn rất tinh tế. Hy vọng rằng người phụ nữ Hà Nội ngày nay hay gác lại cuộc sống bận rộn của công việc xã hội dành thời gian nhiều hơn cho gia đình đặc biệt là con cái, để nuôi dạy chúng tốt hơn trong xã hội rất nhiều cám dỗ như hiện nay. Hay luôn giữ vẻ đẹp thanh lịch trong từng lời ăn tiếng nói đó là những nét nỏi bật của người phụ nữ Hà thành.

Vai trò của nguời phụ nữ còn rất nhiều điều đáng nói nhưng với vai trò quan trọng trọng trong gia đình thì vai trò nuôi dậy con cái là rất quan trọng. Để có thể hiểu sâu và rõ hơn mới các bạn tìm đọc cuốn Phụ nữ Thăng Long- Hà Nội của TS. Nguyễn Ngọc Mai biên soạn. Xin giới thiệu đông đảo đến bạn đọc. 

Đặng Tình