Trò ném giỏ hội làng Ninh Hiệp - một trò thi vui cộng đồng gây được sự gắn kết, hoà đồng của người dân cũng như người tham dự và người xem
Ninh Hiệp còn gọi là làng Nành, là một xã nằm ở phía tả ngạn sông Đuống. Chùa Nành là là một ngôi chùa lớn rộng tới trăm gian. Dân gian cho rằng chùa Nành là một trong bốn ngôi chùa lớn ở tỉnh Bắc Ninh cũ: Dâu, Keo, Đậu, Nành. Chùa Nành thờ Phật và thờ bà Pháp Vân. Hội làng Nành chính là hội chùa Nành, từ xưa đã di vào ca dao cổ tích: “Cảnh chùa nghi ngút hương đăng/Trống chiêng nhộn nhịp cơ giăng rợp trời”. Ngoài rước xách lễ tế, hội chùa còn có nhiều trò chơi, trò diễn độc đáo thú vị mà trò chơi ném giỏ là một trò được nhiều người đến xem hội thích thú và tham dự đông vui.
Giỏ thực chất ở đây là cái sọt tre đan mắt cáo được treo trên cột cao. Quả ném vào giỏ bằng loại quả bưởi non hoặc quả bóng nỉ tròn. Người chơi ném quả vào giỏ nếu nhiều lần ném quả lọt vào giỏ thì được tính cộng điểm. Người chơi ném nhiều lần, quả không lọt giở sẽ bị loại khỏi cuộc chơi, để người chơi khác vào chơi.
Giỏ tre đan mắt cáo, đường kính 2 -3 gang tay, dài 50 cm, buộc chặt vào đàu cây tre cao khoảng 3m, chôn chặt xuống sân làm một. Có thể làm 2 cột cho 2 tốp chơi cùng một lúc. Quả ném bằng bưởi loại nhỏ (hoặc có thể thay thế bằng quả bóng nỉ trẻ con chơi). Vạch đứng cách cột 2 m. Người chơi đứng xếp hàng dọc trước cột. Cứ 5 người một đợt. Từng người ném tung quả bưởi lên giỏ, mỗi người được cầm 1 quả, ném không trúng rơi xuống được nhặt lên để ném lại đủ 5 lần. Nếu ném trúng giỏ, được phát quả bưởi khác ném tiếp, cả 5 lần không vào giỏ thì bị loại ra ngời cho người sau bước lên ném. Hết năm người, trọng tài ghi số điểm công bố ai đạt được số bưởi vào giỏ nhiều nhất là thắng. Trọng tài điều khiển bằng còi. Giải thưởng bằng hiên vật có tính chất kỷ nhiệm như: tập bưu ảnh Hoàng thàn, huy hiệu Hoàng thành, khăn tay, áo phông có hình hoặc chữa “Hội đèn Quảng Chiếu năm…”.
Đây là một trò thi vui cộng đồng không phân biệt người làng hoặc người khác, miễn là muốn tham dự thì đều được chấp nhận. Trò thi vui gây sự hoà đồng khiến cho hội chùa Nành dã vui lại càng thêm vui.
Đó là những nét khái quát về trò ném giỏ hội làng Ninh Hiệp. Bên cạnh đó, để tìm hiểu về một số trò chơi nổi tiếng khác của Thăng Long – Hà Nội bạn đọc có thể tham khảo cuốn sách “Mười giá trị văn hóa tiêu biểu Thăng Long – Hà Nội: Lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian” là một tập trong bộ sách “Mười giá trị văn hóa tiêu biểu Thăng Long – Hà Nội” do TS. Nguyễn Viết Chức chủ biên thuộc Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến. Bộ sách do Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành. Cuốn sách “Mười giá trị văn hóa tiêu biểu Thăng Long - Hà Nội: Lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian” cùng những tập sách với các chủ đề: Đình, đền, chùa, miếu, phủ, quán, nhà thờ; Làng nghề, phố nghề; Ẩm thực; Khách sạn hàng đầu của bộ sách “Mười giá trị văn hóa tiêu biểu Thăng Long - Hà Nội” sẽ là tài liệu tham khảo có ý nghĩa, bổ ích cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa Thăng Long – Hà Nội. Cuốn sách giới thiệu 10 trò chơi mang tính tiêu biểu, đại diện nhất: Trò kéo lửa làng Từ Vân, trò thi đẩy gậy làng Bộ Đầu, trò bắt chạch trong chum làng Bạch Trữ, trò kéo mỏ hội làng Ngải Khê, trò vật lầu trùng trinh của đồng bào Mường xã Tiến Xuân, trò ném giỏ hội làng Ninh Hiệp, trò thổi cơm thi làng Thị Cấm, trò “ội ại” trong hội làng Miêng Hạ, trò thi thả diều làng Bá Giang, trò thi bắt vịt trên sông trong hội làng Chuôn Ngọ. Trong cuốn sách, bạn đọc sẽ được tìm hiểu 10 giá trị văn hoá tiêu biểu của lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian trong hàng trăm lễ hội, hàng trăm trò chơi và trò diễn Thăng Long xưa - Hà Nội nay. Khi tìm hiểu cuốn sách, độc giả sẽ hiểu rõ hơn sự lựa chọn của các tác giả đối với những trò chơi, trò diễn để giới thiệu giá trị văn hoá tiêu biểu của Thăng Long – Hà Nội.
Chu Quân