Từ thành quả của đề tài nghiên cứu khoa học KX.09 “Phân tính, đánh giá điều kiện tự nhiên, địa lý, môi trường, góp phần định hướng phát triển không gian của Thủ đô Hà Nội trong nửa đầu thế kỷ XXI”. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường trong định hướng phát triển không gian thủ đô Hà Nộilà tiêu đề của cuốn sách do TS. Đỗ Xuân Sâm chủ biên, được biên soạn Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước mã số KX.09 – một chương trình ra đời nhằm tổng kết toàn bộ lịch sử 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, định hướng phát triển thủ đô trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Chương trình có tên “Phương hướng, giải pháp lớn phát huy tiềm lực tự nhiên, kinh tế, xã hội và giá trị lịch sử - văn hoá để phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội đến năm 2020” đã được Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội chủ trì, GS.TS. Phùng Hữu Phú chủ nhiệm. Đây là chương trình nghiên cứu khoa học lớn nhất về Thăng Long - Hà Nội từ trước đến nay, giải quyết một cách toàn diện những vấn đề cơ bản liên quan đến đời sống Thăng Long - Hà Nội qua mười thế kỷ, xác định những tiềm lực tích hợp từ truyền thống, ngưng đọng trong hiện tại, đề xuất quan điểm, định hướng và giải pháp nhằm phát huy hiệu quả tiềm lực đó phục vụ sự nghiệp phát triển bền vững Thủ đô.  Từ thành quả của đề tài nghiên cứu khoa học KX.09 “Phân tính, đánh giá điều kiện tự nhiên, địa lý, môi trường, góp phần định hướng phát triển không gian của Thủ đô Hà Nội trong nửa đầu thế kỷ XXI”. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường trong định hướng phát triển không gian thủ đô Hà Nộilà tiêu đề của cuốn sách do TS. Đỗ Xuân Sâm chủ biên, được biên soạn Đề tài thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước mã số KX.09 – một chương trình ra đời nhằm tổng kết toàn bộ lịch sử 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, định hướng phát triển thủ đô trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Chương trình có tên “Phương hướng, giải pháp lớn phát huy tiềm lực tự nhiên, kinh tế, xã hội và giá trị lịch sử - văn hoá để phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội đến năm 2020” đã được Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội chủ trì, GS.TS. Phùng Hữu Phú chủ nhiệm. Đây là chương trình nghiên cứu khoa học lớn nhất về Thăng Long - Hà Nội từ trước đến nay, giải quyết một cách toàn diện những vấn đề cơ bản liên quan đến đời sống Thăng Long - Hà Nội qua mười thế kỷ, xác định những tiềm lực tích hợp từ truyền thống, ngưng đọng trong hiện tại, đề xuất quan điểm, định hướng và giải pháp nhằm phát huy hiệu quả tiềm lực đó phục vụ sự nghiệp phát triển bền vững Thủ đô.

Nội dung của cuốn sách có tính giới thiệu tổng quan về môi trường địa lý, tự nhiên – một không gian vật chất, nơi mà người Thăng Long – Hà Nội thế hệ tiếp nối thế hệ tranh đấu, bảo vệ và gây dựng lên một thủ đô ngàn năm văn hiến.Cuốn sách do TS. Đỗ Xuân Sâm chủ biên, là kết quả nghiên cứu khoa học công phu, nghiêm túc của nhiều nhà khoa học có uy tín về các lĩnh vực khoa học Trái đất, sinh học, khoa học môi trường và các lĩnh vực khác có liên quan. Nội dung của cuốn sách có tính giới thiệu tổng quan về môi trường địa lý, tự nhiên – một không gian vật chất, nơi mà người Thăng Long – Hà Nội thế hệ tiếp nối thế hệ tranh đấu, bảo vệ và gây dựng lên một thủ đô ngàn năm văn hiến.Cuốn sách do TS. Đỗ Xuân Sâm chủ biên, là kết quả nghiên cứu khoa học công phu, nghiêm túc của nhiều nhà khoa học có uy tín về các lĩnh vực khoa học Trái đất, sinh học, khoa học môi trường và các lĩnh vực khác có liên quan.

Đi sâu vào nội dung của cuốn sách thì trong các chương mục cùng với phần lời đều có các số liệu thống kê hoặc phân tích định lượng kết quả nghiên cứu; hệ thống bản đồ tự nhiên thể hiện đặc điểm phân bố, mối liên hệ của các hợp phần tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên. Nhằm làm sáng tỏ tính đa dạng của tự nhiên cũng như mức độ biến đổi của nó do hoạt động khai thác lãnh thổ mạnh mẽ, các tác giả đã đi sâu phân tích, đánh giá tổng hợp các yếu tố tự nhiên: cấu trúc địa chất, địa hình, địa mạo, khí hậu, thủy văn, địa chất thủy văn, địa chất công trình, đất sinh vật, cảnh quan sinh thái; hoặc như việc nghiên cứu tổng quát hóa quá trình biến đổi điều kiện tự nhiên và môi trường, đặc biệt là việc khôi phục mạng lưới sông cổ và biến đổi lòng dẫn sông Hồng qua các thời kỳ là những gì đã thể hiện ở chương 1 – Điều kiện tự nhiên lãnh thổ Hà Nội và chương 2 Tổng quan quá trình biến đổi điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường.Đi sâu vào nội dung của cuốn sách thì trong các chương mục cùng với phần lời đều có các số liệu thống kê hoặc phân tích định lượng kết quả nghiên cứu; hệ thống bản đồ tự nhiên thể hiện đặc điểm phân bố, mối liên hệ của các hợp phần tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên. Nhằm làm sáng tỏ tính đa dạng của tự nhiên cũng như mức độ biến đổi của nó do hoạt động khai thác lãnh thổ mạnh mẽ, các tác giả đã đi sâu phân tích, đánh giá tổng hợp các yếu tố tự nhiên: cấu trúc địa chất, địa hình, địa mạo, khí hậu, thủy văn, địa chất thủy văn, địa chất công trình, đất sinh vật, cảnh quan sinh thái; hoặc như việc nghiên cứu tổng quát hóa quá trình biến đổi điều kiện tự nhiên và môi trường, đặc biệt là việc khôi phục mạng lưới sông cổ và biến đổi lòng dẫn sông Hồng qua các thời kỳ là những gì đã thể hiện ở chương 1 – Điều kiện tự nhiên lãnh thổ Hà Nội và chương 2 Tổng quan quá trình biến đổi điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường.

Các tài nguyên khoáng sản, khí hậu, nước mặt, nước dưới đất, môi trường đất, không khí, sinh vật, các tai biến địa lý, khả năng xói sạt bờ sông đã thể hiện được tiềm năng, lợi thế và những hạn chế của điều kiện tự nhiên và môi trường thủ đô; vấn đề ô nhiễm môi trường được đưa ra ở đây là những gì mà các tác giả đã thể hiện ở chương III - Đánh giá các tiềm năng, lợi thế và hạn chế về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Từ việc xác định những nguyên nhân chính và dự báo khả năng gây suy thoái tài nguyên, môi trường thì ở chương IV của cuốn sách các tác giả đã đề xuất các định hướng cơ chế, chính sách, các giải pháp sử dụng hợp lý điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường góp phần phát triển bền vững. Với nội dung của chương IV này đủ để thấy tình cảm và lòng yêu mến Hà Nội của những người làm khoa học, họ luôn quan tâm lo lắng cho tài nguyên, môi trường, điều kiện tự nhiên đang bị chính con người tàn phá. Những trang sách có lẽ sẽ phần nào đánh thức tâm thức của những người dân đang sinh sống hoặc ghé thăm Hà Nội biết giữ gìn, bảo vệ và trân trọng nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá mà Thủ đô văn hiến có được. Các tài nguyên khoáng sản, khí hậu, nước mặt, nước dưới đất, môi trường đất, không khí, sinh vật, các tai biến địa lý, khả năng xói sạt bờ sông đã thể hiện được tiềm năng, lợi thế và những hạn chế của điều kiện tự nhiên và môi trường thủ đô; vấn đề ô nhiễm môi trường được đưa ra ở đây là những gì mà các tác giả đã thể hiện ở chương III - Đánh giá các tiềm năng, lợi thế và hạn chế về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Từ việc xác định những nguyên nhân chính và dự báo khả năng gây suy thoái tài nguyên, môi trường thì ở chương IV của cuốn sách các tác giả đã đề xuất các định hướng cơ chế, chính sách, các giải pháp sử dụng hợp lý điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường góp phần phát triển bền vững. Với nội dung của chương IV này đủ để thấy tình cảm và lòng yêu mến Hà Nội của những người làm khoa học, họ luôn quan tâm lo lắng cho tài nguyên, môi trường, điều kiện tự nhiên đang bị chính con người tàn phá. Những trang sách có lẽ sẽ phần nào đánh thức tâm thức của những người dân đang sinh sống hoặc ghé thăm Hà Nội biết giữ gìn, bảo vệ và trân trọng nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá mà Thủ đô văn hiến có được.

Từ những cơ sở lý luận, các tác giả đã đưa ra định hướng phát triển không gian của thủ đô Hà Nội (chương V) và xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường lãnh thổ Hà Nội (chương VI). Từ những cơ sở lý luận, các tác giả đã đưa ra định hướng phát triển không gian của thủ đô Hà Nội (chương V) và xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường lãnh thổ Hà Nội (chương VI).

Với 6 chương nội dung phong phú, gần 600 trang in, cuốn sách đã thể hiện được các điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường của Hà Nội trước khi Thủ đô được mở rộng. Những thông tin trong cuốn sách được tập thể tác giả tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, nhiều đề tài nghiên cứu khoa học đảm bảo cho độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu. Điều đó một lần nữa khẳng định ý nghĩa, giá trị thực tiễn của sự ra đời cuốn sách này, nó không chỉ nằm ở một đề tài khoa học mang tính chất lý thuyết. Với 6 chương nội dung phong phú, gần 600 trang in, cuốn sách đã thể hiện được các điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường của Hà Nội trước khi Thủ đô được mở rộng. Những thông tin trong cuốn sách được tập thể tác giả tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, nhiều đề tài nghiên cứu khoa học đảm bảo cho độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu. Điều đó một lần nữa khẳng định ý nghĩa, giá trị thực tiễn của sự ra đời cuốn sách này, nó không chỉ nằm ở một đề tài khoa học mang tính chất lý thuyết.

Thiết nghĩ cuốn sách không dừng lại ở thông tin hay con chữ mà có thể nói đây cũng là nguồn tài liệu quan trọng cho các nhà quản lý, quy hoạch và các nhà khoa học trong công tác phát triển không gian của Hà Nội mới, là những thông tin quý giá đối với các độc giả quan tâm và muốn hiểu biết về thủ đô Hà Nội - trung tâm văn hóa, kinh tế, chính trị xã hội của cả nước.

Nhà xuất bản Hà Nội