Tìm kiếm
Chào mừng bạn đến với trang điện tử của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.
Bình luận sách |  Bạn đang ở:Trang chủ » Chi tiết bình luận sách
Tư liệu lưu trữ về Hà Nội (1973 -1954) tại kho lưu trữ hải ngoại ở AIX EN PROVENCE - Pháp qua con mắt của các nhà khoa học
Thứ ba, 12/11/2013 03:09
Từ nguồn tư liệu thời thuộc Pháp lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, TS. Đào Thị Diến đã bỏ công nhiều năm nghiên cứu, biên soạn, dịch thuật và xuất bản bộ sách gồm 2 tập “Hà Nội qua tài liệu và tư liệu lưu trữ 1873 - 1954” trong Tủ sách “Thăng Long ngàn năm văn hiến” giai đoạn I. Nội dung bộ sách chứa đựng nhiều tư liệu lần đầu tiên được công bố rộng rãi. Bộ sách đã có những thành công đáng kể và được độc giả đón nhận nhiệt thành. Tuy nhiên, bộ sách mới chỉ dừng lại ở việc tra cứu các thông tin từ nguồn tư liệu trong nước mà chưa hướng tới nguồn tư liệu đồ sộ nước ngoài, cụ thể là Kho Lưu trữ Hải ngoại (Centre des Archives d’Outre Mer) ở Aix en Provence - Pháp. Chính vì vậy, ở giai đoạn II này của Dự án, TS. Đào Thị Diến lại tiếp tục bắt tay vào công cuộc khai phá những nguồn tư liệu quý báu đó.

          Nếu như bộ sách “Hà Nội qua tài liệu và tư liệu lưu trữ 1873 - 1954” đã xuất bản được GS. Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, đánh giá là “một bộ sách công cụ tra cứu có giá trị, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành Hà Nội học, tạo điều kiện thuận tiện cho các nhà khoa học và bạn đọc mở rộng các nguồn thông tin tư liệu về Hà Nội” và PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ - Khoa Lịch sử, Trường Đại học KHXH & Nhân văn Hà Nội coi nó như là “một cuốn tra cứu đa tiện ích, một cuốn sách công cụ trong tay những người nghiên cứu khoa học, những nhà quản lý, những nhà chuyên môn về Hà Nội, giới giảng viên, sinh viên, học sinh và tất cả những ai muốn hiểu và yêu Hà Nội” thì Đề án ở giai đoạn II này cũng được đánh giá rất cao, dù ấn phẩm vẫn chưa được hiện thực hoá. Trước sự logic, chặt chẽ, khoa học và có tính khả thi cao của bản Đề án, nhiều nhà khoa học trong giới chuyên môn đã đưa ra những ý kiến sau:

          * PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ - Khoa Lịch sử, Đại học KHXH & Nhân văn:

          Đây là một đề tài hỗn hợp. Bên cạnh những văn kiện từ chính nước Pháp (Chính phủ, Bộ Hải ngoại), một phần lớn các văn kiện xuất phát từ Việt Nam (Phủ Toàn quyền, Thống sứ, tòa Đốc lý) và được mang từ Hà Nội về Pháp. Phần lớn những tư liệu này không còn bản sao tại lưu trữ Việt Nam. Vì vậy, đề tài giai đoạn II này là sự bổ sung trực tiếp những khuyết thiếu ở giai đoạn I, và như vậy, nó mang tầm quan trọng cần thiết, không thể thiếu. Mặt khác, chủ nhiệm đề tài lại là một chuyên gia lưu trữ có uy tín, từng làm việc và quen thuộc với cơ sở khai thác, có kinh nghiệm từ những đợt nghiên cứu trước đây, hăng say với công việc. Do vậy, PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ hoàn toàn tin tưởng vào sự thành công và những kết quả bổ ích của chuyến Tây du này của TS. Đào Thị Diến trên đường “thỉnh kinh”. Tuy nhiên, PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ cũng có một vài ý kiến nhỏ tham gia thêm:

- Nơi khai thác tư liệu là Aix-en-Provence. Liệu có thể kết hợp, liên kết để có thì có thêm những tài liệu trong các kho lưu trữ khác ở Paris không? Thí dụ: Lưu trữ Bộ Ngoại giao, lưu trữ Bộ Quốc phòng (SHD: Service histouque de la De fense)?

- Trong giai đoạn I, hình như trọng tâm khai thác tư liệu về Hà Nội ở vào thời kỳ 1873 - 1918. Nên chăng để cân đối, giai đoạn II nên chuyển trọng tâm vào thời kỳ 1918 - 1945? Đặc biệt những tư liệu lưu trữ liên quan đến những kế hoạch mở rộng thành phố của kiến trúc sư trưởng Hebraid, các đốc lý Eckert và Virgilti. Sẽ rất bổ ích cho các nhà quản lý thành phố Hà Nội hiện nay nếu họ được tham khảo các văn kiện của Thành phố thời Pháp thuộc về chính sách và việc thực hiện công việc trưng dụng, trưng mua, đền bù đất đai khi mở rộng, xây dựng để đô thị hóa thành phố.

* PGS.TS. Nguyễn Đức Nhuệ - Viện Sử học Việt Nam:

 Trong giai đoạn I, tài liệu lưu trữ về Hà Nội (1873 - 1954) mới được sưu tầm, khai thác chủ yếu ở Trung tâm lưu trữ Lưu trữ Quốc gia I, do đó chưa thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu của giới nghiên cứu khi tìm hiểu về Hà Nội thời Pháp thuộc. Vì vậy, việc triển khai đề tài này ở giai đoạn II là cần thiết. Không chỉ nghiên cứu về Hà Nội mà nghiên cứu lịch sử Việt Nam thời cận đại nói chung, nguồn tài liệu ở kho lưu trữ Hải ngoại Aix en Provence đặc biệt quan trọng và quý giá là đối với giới khoa học trong và ngoài nước.

Chủ trì đề tài đã nêu tương đối cụ thể về tầm quan trọng của nguồn tài liệu, hướng tiếp cận và khả năng khai thác. Đặc biệt là khối lượng thông tin của tư liệu chữ viết, tư liệu ảnh liên quan đến Hà Nội, đến Việt Nam và Liên bang Đông Dương cũng được tác giả trình bày chi tiết và cụ thể.

Phương pháp thực hiện được tác giả lựa chọn cũng như dự kiến kết quả cũng được bản thuyết minh đề cập đến. Bản thân tác giả của đề án - TS. Đào Thị Diến - là người nghiên cứu lâu năm, có nhiều kinh nghiệm trong công tác điều tra, sưu tầm, dịch thuật, do đó tính khả thi của đề tài có thể xác định rõ.

* GS.TS. Nguyễn Ngọc Cơ - Phó Chủ nhiệm khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội:

Trong bản thuyết minh có nói đến 2 phông tài liệu quý, đó là Phông Bộ tham mưu các lực lượng viễn chính Pháp tại Đông Dương (fonds de L’Etat- Major des  Troupes de L’Indochine 1880 -1889) và Phông Đô đốc và toàn quyền Đông Dương (fonds des Amiraux et du Gouvernement general de L’Indochine 1858-1945) nhưng căn cứ vào những điều mà tác giả nói trong nội dung kế hoạch thì vẫn chưa thật rõ, có cảm giác là nếu khai thác về Thăng Long - Hà Hội trong các fonds nói trên sẽ không được nhiều, bởi vì nó đề cập đến các vấn đề của toàn Đông Dương, cả Lào, Campuchia, Quảng Châu Loan, các vùng miền khác của Việt Nam chứ không riêng về Hà Nội.

Về phông tư liệu ảnh và bản đồ thành phố, theo giáo sư các kho lưu trữ ở Hà Nội đã khá phong phú, đa dạng. Một số đã được xuất bản thành sách, chúng ta nên tận dụng tối đa.

Về hình thức bản thuyết trình có lẽ cần làm lại theo một form thống nhất; cần nêu rõ mục tiêu, đối tượng khai thác, nội dung khai thác và dự kiến kết quả khai thác một cách cụ thể đưa ra dự kiến 5.000 trang tư liệu chụp, nhưng tiên lượng sử dụng được bao nhiêu phần trăm trong số 5.000 trang đó cũng là điều cần được cân nhắc cho thấu đáo.

* TS. Trần Hữu Huỳnh - Khoa Thông tin thư viện, Đại học KHXH & NV:

 Phương pháp nghiên cứu của đề tài là phù hợp trong giai đoạn kỹ thuật công nghệ hiện này, giúp cho bạn đọc nghiên cứu và người dùng tin quan tâm về Hà Nội dễ dàng tra cứu thông tin. Đồng thời, tiến sĩ Huỳnh cũng nhất trí với kế hoạch về thời gian triển khai của tác giả (kéo dài trong 3 tháng) với khối lượng công việc sưu tầm, phân loại và xây dựng hệ thống khai thác khá lớn (chụp 5.000 trang; sao ảnh 300 chiếc). Tuy nhiên, tác giả cũng cần phải có sự phân định khoa học về thời gian và công việc để hoàn thành đề tài đúng thời hạn.

Có thể thấy rằng, với sự hỗ trợ của Nhà xuất bản Hà Nội (chủ đầu tư), sự ủng hộ nhiệt thành của Hội đồng khoa học, sự chuẩn bị chu toàn cả về vật chất lẫn tinh thần của tác giả, chuyến đi khai phá của TS. Đào Thị Diến chắc chắn sẽ thành công. Và chúng ta hoàn toàn có thể tin rằng kho tư liệu “bí ẩn” về Hà Nội kia sẽ được hé lộ trong khoảng thời gian không xa, để góp “gương mặt vàng” của mình trong Tủ sách “Thăng Long ngàn năm văn hiến” giai đoạn II.

  • Thời tiết - Tỉ giá
  • Giá vàng
    Tỉ giá