Việc khảo sát, điều tra, sưu tầm tư liệu về Thăng Long - Hà Nội ở nước ngoài là một phần trong hạng mục Điều tra, sưu tầm tư liệu và Biên soạn xuất bản của Tủ sách. Kết quả của hạng mục này cho đến thời điểm hiện nay đã mang lại một khối lượng tư liệu đồ sộ, cùng với mảng tư liệu trong nước làm rõ diện mạo của nền văn hiến Thăng Long - Hà Nội. Bên cạnh nguồn tư liệu phương Tây, hiện nay Nhà xuất bản Hà Nội đang khai thác nguồn tư liệu Trung Quốc, cụ thể là việc tổ chức xây dựng, biên soạn hai đề tài nói trên.

“Thanh thực lục” và “Minh thực lục” là những bộ sử chép việc diễn ra trong triều Thanh và triều Minh ở Trung Quốc. Dựa trên nguồn tư liệu gốc của hai bộ sử trên hiện lưu trữ ở các thư viện Mỹ và đã được công bố, Nhà nghiên cứu - Dịch giả Hồ Bạch Thảo - người có nhiều năm nghiên cứu về lịch sử Việt Nam và Trung Quốc, đã tuyển chọn các tư liệu có giá trị liên quan đến Thăng Long - Hà Nội và dịch, chú giải.

Cuốn “Thanh thực lục: Sử liệu chiến tranh Thanh - Tây Sơn” đã được Nhà xuất bản Hà Nội in lần đầu năm 2007 và được giới sử học, các nhà khoa học và độc giả nói chung đánh giá cao ở tính chất mới của tư liệu, có giá trị, góp phần khẳng định tính xác thực của lịch sử và những thành tựu của triều Tây Sơn. Nhận thấy giá trị của công trình phù hợp với mục đích, ý nghĩa của Tủ sách, Nhà xuất bản Hà Nội đã bổ sung vào cơ cấu đề tài mảng sách Tư liệu - Tổng hợp, và trong lần xuất bản lần này sẽ chỉnh sửa bản dịch hoàn thiện hơn, bổ sung phần chú giải; in nguyên văn tư liệu gốc chữ Hán.

Với “Minh thực lục: Quan hệ Trung Hoa - Đại Việt và Champa”, Nhà nghiên cứu Hồ Bạch Thảo cũng tuyển chọn và dịch các tư liệu từ nguồn gốc “Minh thực lục” những văn bản có nội dung liên quan đến Thăng Long - Hà Nội thời Hồ và Hậu Lê; chú giải và trích nguyên bản tư liệu gốc chữ Hán.

Tại cuộc họp nghiệm thu, đại diện nhóm biên soạn - ông Nguyễn Bá Dũng đã tiếp thu, giải trình các ý kiến nhận xét của Hội đồng thẩm định.

Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao giá trị tư liệu và sự cần thiết của hai đề cương, “có giá trị nhiều mặt, không chỉ nghiên cứu lịch sử Việt Nam, mà còn giúp cho việc nghiên cứu các quốc gia khác trong khu vực, kể cả Trung Quốc; giúp ích cho rất nhiều lĩnh vực nghiên cứu có liên quan tới quá khứ”. Tuy nhiên, đây là một đề tài khó và nhạy cảm nên ý kiến của Hội đồng đều nhấn mạnh đòi hỏi sự làm việc cẩn trọng, nghiêm túc, khoa học của tập thể biên soạn.

Với những công trình có tính chất tuyển dịch thì sự khảo sát trực tiếp từ văn bản gốc là điều rất quan trọng, vì thế nhóm biên soạn phải chứng minh được tính xác thực của văn bản. Mặt khác phần chú thích, hiệu đính đòi hỏi một trình độ chuyên môn rất cao, không chỉ có vốn Hán học mà còn vốn tri thức về nhiều mặt  của người thực hiện, nhóm biên soạn cần phải cung cấp những bản chú thích, hiệu đính cụ thể, tiêu biểu để khẳng định được tính khả thi của việc biên soạn đề tài.

 Cuốn sách tuyển dịch từ nguồn tư liệu là những bộ sử của triều đình Trung Quốc, thể hiện quan điểm của người chép sử Trung Quốc, vì vậy trong khi tuyển dịch cần lưu ý tránh sự mâu thuẫn trong quan điểm của “sử người” và “sử ta”. Ngoài ra để tên gọi của sách phù hợp với nội dung mà sách phản ánh, theo góp ý của Hội đồng, cuốn “Minh thực lục: Quan hệ Trung Hoa - Đại Việt và Champa” sẽ sử dụng tên dự kiến ban đầu “Minh thực lục: Quan hệ Trung Hoa - Đại Việt thời Hồ và Hậu Lê”

Với tất cả tính chất phức tạp và nhạy cảm của đề tài, Hội đồng và chủ đầu tư thống nhất sẽ mời chuyên gia thẩm định, hiệu đính sau khi bản thảo các đề tài được biên soạn xong. Trước mắt tập thể tác giả sẽ tiếp tục chỉnh sửa đề cương có chất lượng tốt nhất trước khi tiến hành triển khai biên soạn bản thảo.

(Nhà xuất bản Hà nội)