GS. Trần Quốc Vượng là nhà
khoa học cả cuộc đời gắn bó mật thiết với Thăng Long - Hà Nội. Những cống hiến
của GS. trong suốt cuộc đời làm khoa học có một đóng góp rất lớn cho nền văn hóa
Hà Nội nói riêng, vì vậy nói đến văn hóa, văn hiến Thăng Long - Hà Nội không thể
không nói đến những công trình, những tìm tòi, suy ngẫm, khám phá của cố GS. Chính
vì thế cuốn sách này nhận được sự ủng hộ rất cao của Chủ đầu tư lẫn Hội đồng thẩm
định. Không chỉ vì tác giả của những bài viết trong cuốn sách, mà còn vì chính
giá trị của những công trình được tuyển chọn “giúp độc giả không chỉ thích thú với những trải nghiệm, suy ngẫm, lượm
lặt điền dã của Thầy Vượng mà còn giúp độc giả nhập thân văn hóa Thăng Long -
Hà Nội theo cả hai chiều không gian và thời gian. Độc giả tìm thấy trong cuốn
sách cả chiều dày lịch sử và văn hóa Thăng Long - Hà Nội…”
Bản thảo cuốn sách được nhóm
tuyển chọn, chủ trì là PGS.TSKH. Nguyễn Hải Kế thực hiện rất nghiêm túc, khoa học
bởi vậy gần như không còn vấn đề gì lớn. Cuốn sách gồm 35 bài viết được tuyển
chọn đích đáng, chia làm bố cục ba phần hợp lý: Đất thiêng Thăng Long - Hà Nội (chủ yếu về vấn đề lịch sử); Thăng Long - Hà Nội dấn mình cùng đất nước (chủ
yếu các bài về vấn đề khảo cổ học - lịch sử, lịch sử); Tinh hoa Thăng Long - Hà Nội (chủ yếu các bài viết về các vấn đề lịch
sử văn hóa, đặc trưng văn hóa…). Bài Lời
giới thiệu của GS. Phan Huy Lê và Lời
bạt của PGS.TSKH. Nguyễn Hải Kế được đánh giá cao với sự đồng cảm và hiểu sâu
sắc về người bạn, người đồng nghiệp, người thầy của mình. Nhóm tuyển chọn sẽ tiếp
tục rà soát lại bản thảo kỹ càng hơn, thống nhất một vài chi tiết, tên gọi; việc
chú thích nguồn trích dẫn các bài được tuyển chọn khá phức tạp, nhóm tuyển chọn
sẽ tiếp tục hoàn thiện.
Một vấn đề đang đặt ra ở đây
là về tên gọi của cuốn sách. Trước đây GS. Trần Quốc Vượng đã xuất bản một cuốn
sách có cùng tên gọi “Trên mảnh đất ngàn
năm văn vật”. Đây là một tên gọi hay, phù hợp với nội dung cũng như thể hiện
phong cách của tác giả, nhóm tuyển chọn vẫn muốn dùng lại tên này cho chính cuốn
sách, tuy nhiên nếu tìm được một tên khác phù hợp và có thể tránh trùng lặp thì
sẽ hợp lý hơn. Nhóm tuyển chọn sẽ tiếp tục cân nhắc vấn đề này.
PGS.TSKH.
Nguyễn Hải Kế trong Lời bạt đã viết:
“Tuyển tập này, với chúng tôi - học trò
và đồng nghiệp của Ông ở Bộ môn Văn hoá học và Lịch sử Văn hoá Việt Nam mà Ông
trực tiếp gây dựng từ năm 1998, là nén hương tri ân, để như được thấy có
Giáo sư Trần Quốc Vượng từ cõi cao xanh cùng về với nhân dân cả nước, nhân dân
Thủ đô, bạn bè quốc tế, không chỉ trong dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội
- nơi lắng hồn núi sông của Tổ quốc Việt Nam, nơi bản thân ông bằng cả cuộc đời
hết ý nhập thân chắt thành “Trên mảnh
đất ngàn năm văn vật”.
Hy vọng rằng cuốn sách sớm đến tay bạn đọc
và sẽ nhận được sự đồng cảm như chính những người đã thực hiện bằng sự cố gắng
và niềm tâm huyết rất lớn trong những ngày hướng về Đại lễ nghìn năm của Thủ đô.
(Nhà xuất bản Hà Nội)