Kiểm tra tiến độ biên soạn bản thảo: “Dòng văn Phan Huy - Tác phẩm tuyển chọn”
Buổi họp kiểm tra tiến độ đề tài được diễn ra vào chiều ngày 11/7/2014. Tham dự buổi kiểm tra có PGS.TS. Trần Thị Băng Thanh - chủ biên công trình,TS. Phạm Thị Ngọc Lan - nhóm biên soạn, GS.TS. Trần Ngọc Vương - đại diện Ban Tư vấn chuyên môn mảng sách Văn học - Nghệ thuật, Ban Quản lý dự án và các biên tập viên Nhà xuất bản.
PGS.TS. Trần Thị Băng Thanh - chủ biên công trình,TS. Phạm Thị Ngọc Lan - nhóm biên soạn báo cáo tiến độ đạt được. Ảnh: Đ.Tùng.
Sau buổi họp nghiệm thu đề cương chi tiết vào ngày 17/4/2014, tiếp thu những ý kiến góp ý của Hội đồng nghiệm thu, nhóm biên soạn hoàn thiện đề cương chi tiết, điều chỉnh phạm vi tuyển chọn tác phẩm và thực hiện được khối lượng công việc tương đối : Tập hợp đầy đủ văn bản các tác phẩm cần tuyển chọn và bước đầu khảo sát cụ thể tình hình văn bản; Đánh máy và hiệu chỉnh các bản dịch cũ, dịch mới một số tác phẩm của 3 tác gia chính của dòng văn Phan Huy.
Sau hơn hai tháng triển khai, tại buổi họp, chủ biên đã trinh bày một số sản phẩm bước đầu, cụ thể:
- 500 trang đánh máy của tác gia Phan Huy Ích (trong đó hiệu chỉnh 305 bài thơ chọn từ các sách đã xuất bản và dịch mới 100 bài).
- 180 trang đánh máy của tác gia Phan Huy Chú (trong đó tuyển chọn “Hải trình chí lược”, “Văn tịch chí”và một số phần của “Dư địa chí”, “Quan chức chí” trong“Lịch triều hiến chương loại chí”; dịch 50 bài thơ trong“Hoa thiều ngâm lục”).
Theo như kết quả sản phẩm đã có thì phần được dịch nhiều nhất là tác gia Phan Huy Ích. Phần này do TS. Phạm Văn Ánh tuyển dịch. Phần về tác gia Phan Huy Thực do chủ biên đảm trách đã hoàn thành cơ bản phần tuyển chọn tác phẩm. Đồng thời PGS.TS. Trần Thị Băng Thanh cũng đang tập hợp tư liệu để viết bài tổng quan. Chủ biên phân công cụ thể đến từng cá nhân trong nhóm biên soạn, công việc đang tiến triển tốt và hiệu quả. Bên cạnh đó, chủ biên trình bày những vướng mắc trong quá trình triển biên soạn và xin ý kiến của Ban Tư vấn chuyên môn và chủ đầu tư về việc kế thừa những bản dịch cũ của các tác giả trước. Bởi đây là tác phẩm tuyển dịch khó tránh khỏi việc có sự kế thừa những bản dịch cũ.
GS.TS. Trần Ngọc Vương đại diện Ban tư vấn chuyên môn mảng sách Văn học - Nghệ thuật phát biểu. Ảnh: Đ.Tùng.
Với tư cách là đại diện Ban tư vấn chuyên môn mảng sách Văn học - Nghệ thuật, GS.TS. Trần Ngọc Vương khẳng định sự tin tưởng cao vào nhóm biên soạn. Chủ biên công trình - PGS.TS. Trần Thị Băng Thanh là một chuyên gia lớn, nhóm biên soạn (TS. Phạm Văn Ánh, TS. Phạm Thị Ngọc Lan) là những người dịch khá chuẩn, chu đáo, cẩn thận trong văn bản và có độ tin cậy cao. Tuy nhiên, theo GS.TS. Trần Ngọc Vương việc dịch không chỉ cần tính chuẩn xác mà còn cần cả tính hấp dẫn. Do đó, chủ biên cần lưu ý việc chuyển từ bản dịch mộc sang việc dịch nâng cao.
Ngoài ra, GS.TS. Trần Ngọc Vương cũng nhấn mạnh vào phần giới thuyết của công trình do chủ biên chắp bút. Phần giới thuyết phải nêu bật được biệt sắc của dòng họ Phan Huy - đại diện cho một trong những dòng văn tiêu biểu về khảo chứng, bác học. Dòng họ này nổi tiếng về văn hơn thơ, vì vậy việc tuyển văn nhiều hơn thơ là điều bình thường. Nói đến thơ là phải nói đến Phan Huy Ích, Phan Huy Thực, còn nói đến văn phải nói đến Phan Huy Chú. Chủ biên cũng cần ưu tiên nhiều hơn cho phần sử và khảo chứng. Về phần sử có “Lịch triều hiến chương loại chí”, về phẩn khảo chứng có tập “Văn đi sứ”. Không chỉ thế, những tư liệu trong phần chú và nguyên dẫn là rất quan trọng, đặc biệt là những ghi chép của Phan Huy Chú và Phan Huy Thực.
Ông Nguyễn Kim Sơn - Tổng Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Hà Nội - đại diện chủ đầu tư đánh giá về tiến độ đạt được. Ảnh: Đ.Tùng.
Sau khi nghe chủ biên báo cáo tình hình biên soạn, đại diện chủ đầu tư - ông Nguyễn Kim Sơn - Tổng Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản cũng hoàn toàn yên tâm về mặt thời gian và tiến độ công việc. Ông Nguyễn Kim Sơn có nêu rõ: Ban Quản lý Dự án không quá kỳ vọng tuyển tập có được tất cả các trước tác của dòng văn nhưng những tác phẩm “đinh”, tiêu biểu và đặc sắc nhất thì phải có. Bên cạnh đó, việc kế thừa những bản dịch trước là điều nên làm và cũng là cách làm chung của các tuyển tập. Vì những bản dịch đó đã được khẳng định qua thời gian. Tuy nhiên, việc kế thừa cần phải có sự thống nhất với các dịch giả. Nhóm biên soạn cần lưu ý những quy định chung của Nhà nước về chế độ nhuận bút và bản quyền dịch. Hơn nữa, vấn đề này còn tùy thuộc vào từng đề tài và từng tác giả được tuyển chọn, nhưng vẫn trên nguyên tắc là có sự trao đổi với tác giả và người đại diện hợp pháp của tác giả đó.
Tóm lại, sau buổi kiểm tra tiến độ, chủ đầu tư và Ban tư vấn đã nắm rõ được tình hình thực hiện của nhóm biên soạn, đồng thời chủ biên đề tài cũng có dịp được trình bày những vướng mắc khi bắt tay vào công việc thực tế. Hy vọng, với sự cố gắng của những người thực hiện công trình, dưới sự tư vấn, chỉ đạo sát sao của Ban tư vấn và sự phối hợp của chủ đầu tư, cuốn sách “Dòng văn Phan Huy – Tác phẩm tuyển chọn” sẽ sớm được ra mắt độc giả.
Trang Phạm
(Nhà xuất bản Hà Nội)