Cuốn sách tập hợp 163 gương
mặt tiêu biểu nhất cho tinh hoa Thăng Long - Hà Nội thời trung cận đại. So với
cuốn sách cùng tên cũng do GS. Vũ Khiêu chủ biên và cũng do NXB Hà Nội xuất bản
năm 2004 thì cuốn sách này được đánh giá có nhiều điểm mới hơn với nguồn tư
liệu phong phú, cơ bản và đáng tin cậy; tập trung thống kê, hệ thống hóa và cập
nhật các nguồn tài liệu mới, kể cả bổ sung và đính chính sử liệu, đánh giá các
nhân vật, sự kiện theo tinh thần khách quan, khoa học.
Theo PGS.TS. Vũ Thanh nhận
định sức hấp dẫn của cuốn sách trước hết là “có nhiều gương mặt lần đầu tiên
xuất hiện với một diện mạo mới... nhiều tên tuổi trong cuốn sách, nhất là các
nhân vật lịch sử bị coi là “có vấn đề” đã được nhìn nhận bằng con mắt mới. Các
tác giả cuốn sách đã cập nhật được các thành tựu học thuật của giới khoa học xã
hội về việc đánh giá các danh nhân này... Có những bài viết thật sự đã đem tới
cho bạn đọc những thông tin mới và nhận thức mới về lịch sử dân tộc và lịch sử
Thăng Long - Hà Nội”.
Tuy nhiên theo ý kiến chung
của các thành viên Hội đồng, tập sách do nhiều tác giả chấp bút, nên có sự khác
nhau về diễn đạt, về văn phong, về cách khai thác tài liệu; như PGS.TS. Nguyễn
Minh Tường nhận xét: “Có bài được viết theo phong
cách sử học khá nghiêm cẩn, nhưng có bài lại viết theo phong cách văn hóa dân gian (folklore), ghi lại cả những điều,
những giai thoại mà người thời sau gán ghép cho nhân vật...”. Ở vấn đề này, chủ
biên và nhóm biên soạn cần có sự chỉnh sửa thống nhất, vì tiêu chí cuốn sách
đặt ra là viết về các danh nhân người thật, việc thật, do đó cần tránh những
chi tiết có tính chất “tương truyền” hay như ý kiến của GS.TS. Nguyễn Xuân Kính
cần trình bày rõ vấn đề này trong phần quy cách biên soạn. Cũng đi liền với vấn
đề này là việc có một điểm, một số chi tiết liên quan đến lịch sử giai đoạn hay
về con người, phẩm cách danh nhân còn chưa chính xác, một số cách hành văn, sử
dụng từ ngữ cũng chưa hợp lý... Những lỗi này đã được chỉ ra một cách tỉ mỉ, cụ
thể trong bản nhận xét của PGS.TS. Nguyễn Minh Tường và GS.TS. Nguyễn Xuân Kính.
Ngoài ra, tập thể biên soạn
cũng cần lưu tâm, rà soát kỹ hơn việc chú thích hay trích dẫn bản dịch để tránh
sự trùng lặp. Bài tổng luận sẽ tiếp tục được chủ biên đầu tư thêm để tăng chất
lượng bài viết phù hợp với quy mô của cuốn sách.
Có câu “địa linh nhân kiệt”.
Những con người kiệt xuất hội tụ tinh hoa của đất thiêng và đến lượt mình họ
lại làm rạng rỡ thêm cho truyền thống của mảnh đất ấy. Bởi thế, “Danh nhân
Thăng Long - Hà Nội” sẽ góp mặt trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến để
khẳng định, tôn vinh những giá trị của Thủ đô nghìn năm tuổi.
Nhà xuất bản Hà Nội