Một công trình tuyển chọn độc đáo hướng đến nhiều đối tượng bạn đọc
Với mục đích biên soạn nhằm giới thiệu các giá trị văn hóa đặc sắc của Thăng Long - Hà Nội đến đông đảo bạn đọc, đặc biệt là giới trẻ, tập bản thảo “Topten Thăng Long - Hà Nội” được biên soạn thành từng tập nhỏ, dung lượng ngắn, nội dung nhẹ nhàng mang tính phổ thông cao, phù hợp với loại sách tuyên truyền, quảng bá. Bộ sách được các tác giả phân thành 5 tập gồm: Tập 1 về đình, đền, chùa, miếu, phủ, nhà thờ…; Tập 2 về lễ hội, trò chơi, trò diễn; Tập 3 về làng nghề, phố nghề; Tập 4 về ẩm thực và Tập 5 về nhà hàng, khách sạn, siêu thị… Có thể thấy, mỗi tập là một lĩnh vực riêng, đòi hỏi người biên soạn phải có năng lực nhất định để đề cử, bình chọn. Do đó, dưới sự chủ trì của TS. Nguyễn Viết Chức, các tác giả được phân công thực hiện đều là những chuyên gia hoặc những nhà nghiên cứu đầu ngành.
Ví tính chất đa dạng, đặc thù của bản thảo và cũng theo quy trình chung của Dự án, Ban Quản lý Dự án Nhà xuất bản Hà Nội đã tiến hành tổ chức nghiệm thu bản thảo vào chiều ngày 18 tháng 12 năm 2015. Buổi nghiệm thu có sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa nổi tiếng như: GS.TS. Nguyễn Xuân Kính - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa, PGS.TS. Nguyễn Quốc Hùng - Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Văn Huy - Hội Di sản văn hóa Việt Nam, nhà nghiên cứu Yên Giang… cùng chủ đầu tư và các biên tập viên Nhà xuất bản Hà Nội.
TS. Nguyễn Viết Chức chủ biên đề tài trình bày nội dung trước Hội đồng.
Bằng sự thẳng thắn, cởi mở và nhiệt thành, các thành viên Hội đồng đã đóng góp khá nhiều ý kiến cho chủ biên và nhóm biên soạn bản thảo. Hầu hết các thành viên đóng góp theo từng tập cụ thể. Tuy nhiên, các ý kiến đều xoay quanh một số vấn đề chính. Trước hết là về tên gọi của bộ sách. Tên “Topten” tuy khá đặc biệt, mới mẻ, dễ gọi, dễ nhớ nhưng chưa thực sự thuyết phục. Nhiều ý kiến cho rằng việc lẫn lộn tiếng Anh và tiếng Việt là không ổn, cần lựa chọn một tên gọi bằng tiếng Việt hoàn chỉnh. Có nhiều đề xuất được nêu ra, tuy nhiên Hội đồng và chủ biên công trình thiên về tên gọi “Mười giá trị văn hóa tiêu biểu Thăng Long - Hà Nội”. Đây có lẽ là phương án khá hợp lý.
Bên cạnh vấn đề tên gọi, vấn đề về tiêu chí cũng được bàn thảo nhiều. Vấn đề tiêu chí có thể được xem là vấn đề then chốt của bộ sách. Tiêu chí đặt ra càng khoa học, càng rõ ràng bao nhiêu thì việc bình chọn càng dễ dàng, càng hợp lý bấy nhiêu. Tiêu chí lựa chọn là hoàn toàn của nhóm tác giả, phần nào mang tính chủ quan cá nhân, do đó cần phải được đầu tư xứng đáng. Trong 5 tập, nhiều tiêu chí đưa ra chưa thực sự trúng, thiếu tính logic và chưa hợp lý. Do đó, Hội đồng có lưu ý nhóm biên soạn cần rà soát lại, đưa ra hệ thống tiêu chí nhất quán và khoa học hơn.
PGS.TS. Nguyễn Quốc Hùng - Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam phát biểu.
Đi sâu vào từng tập, nhằm giúp chủ biên và nhóm biên soạn hoàn thiện bản thảo, các thành viên Hội đồng đã chỉ ra khá nhiều lỗi sai. Cụ thể như: Một số tập không xác định rõ mục tiêu, lẫn lộn giữa việc biên soạn để tìm hiểu những giá trị văn hóa và để tuyên truyền, nhất là những đoạn quá dài về khen thưởng danh hiệu nghệ nhân (tập về làng nghề, phố nghề); Những khái niệm về đền, miếu, quán, nhà thờ… chưa chính xác; Tiêu chí lựa chọn trong tập ẩm thực còn lúng túng, chưa phân biệt rõ ranh giới giữa món ngon và quà, thiếu chính xác khi lựa chọn một số món ăn vào mục 10 món thất truyền…; Việc bình chọn nhà hàng, khách sạn, siêu thị không mang tính khả thi cao vì nó là những khách thể thiếu tính bền vững và ổn định. Bên cạnh đó, cách viết còn kém hấp dẫn, đôi chỗ tùy tiện và bị trùng lặp nhiều. Trước những đóng góp thẳng thắn của Hội đồng, TS. Nguyễn Viết Chức và nhóm biên soạn hoàn toàn tán đồng, sẵn sàng tiếp thu triệt đểvà quyết tâm chỉnh sửa các sai sót.
Tại buổi nghiệm thu, đại diện Ban Quản lý Dự án, ông Lê Tiến Dũng - Tổng Giám đốc Nhà xuất bản Hà Nội đã rất tâm đắc với các ý kiến đóng góp của Hội đồng. Theo ông, mặc dù còn phải tu chỉnh nhiều nhưng bộ sách xứng đáng được góp mặt trong Tủ sách “Thăng Long ngàn năm văn hiến”. Bởi bên cạnh những công trình mang tính hàn lâm thì Tủ sách cũng rất cần những cuốn sách mang tính phổ thông, nhằmmở rộng đối tượng bạn đọc.
Cuối buổi nghiệm thu, tập bản thảo “Topten Thăng Long - Hà Nội” do TS. Nguyễn Viết Chức chủ biên đã được Hội đồng nhất trí thông qua. Có thể nói, tập sách có ý nghĩa thiết thực trong việc tuyên truyền, quảng bá các giá trị văn hóa Thăng Long - Hà Nội, tăng thêm vốn hiểu biết cũng như tình yêu Hà Nội của bạn đọc cả nước nói chung và bạn đọc trẻ nói riêng.
Trang Phạm
Nhà xuất bản Hà Nội