Chủ biên: GS.Ts Phạm Hồng Tung, PGS.Ts Nguyễn Viết Nghĩa

Chủ tịch Hội đồng: Gs.Ts Nguyễn Ngọc Cơ

Ủy viên Hội đồng, và các Phản biện, Gs.Ts Trịnh Vương Hồng, PGS.Ts Vũ Văn Quân, PGs.Ts Nguyễn Đình Lê , PGs.Ts Vũ Quang Hiển, PGS,Ts Nguyễn Danh Tiên.

Với bề dày kinh nghiệm nghiên cứu lịch sử, tập thể tác giả biên soạn đã sử dụng phương pháp lịch sử và logic, phương pháp liên ngành, thống kê, so sánh, đối chiếu, tổng hợp, kết hợp phương pháp lịch đại và đồng đại tránh trùng lặp với các công trình thông sử đã xuất bản

 Các tác giả đã làm rõ bối cảnh lịch sử Việt Nam và khu vực cuối Thế kỷ XIX trước nguy cơ xâm lược Phương Tây, Pháp vào Việt Nam thực hiện chính sách hành chính cai trị. Hệ thống chính quyền thời Pháp cai trị thực chất chưa rõ nét về Hà Nội cận đại vì còn có cả Nhật.   Cuộc kháng Pháp lần thứ nhất (1873). Lần thứ 2 (1882), Lịch sử Hà Nội cận đại đã nói lên quá trình thiết lập bộ máy cai trị của Pháp. Các phong trào yêu nước trình bày rõ nét tiến trình chuyển biến Kinh tế - Văn hóa – Xã hội, diện mạo Đô thị Hà Nội qua 2 giai đoạn (1897-1930) và (1930-1945). Làm sâu hơn nguồn báo chí tư liệu về Hà Nội và các phong trào yêu nước qua tiến trình lịch sử đầu Thế kỷ XX, đến 1945 từ khi có Đảng ra đời

Ở Hà Nội phong trào yêu nước chia ra các mốc thời gian: nhà nho Cấp tiến 1905-1913, phong trào yêu nước theo khuynh hướng Dân chủ tư sản (1919-1930) phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản. Trước khi Đảng ra đời (1926-1930) và (1930-1945). Các ủy viên Hội đồng, các nhà khoa học đã góp ý thêm về chiều sâu cách viết, minh triết tả cụ thể. Lời văn viết nhấn về lĩnh vực văn hóa là cách viết hay, người đọc dễ cảm thụ, kết cấu, cốt lõi điểm nhấn trọng đại chưa sâu trong văn hóa, giáo dục như: Trường Bưởi đào tạo nhân tài cho cả nước và Lào –Campuchia. Các công trình văn hóa cần điểm xuyết thêm như: Nhà thờ  ở Hàng Da, Nhà thờ đạo Tin lành, Đạo hồi (Hàng Lược) cần thêm các điểm lịch sử ở các Chùa, chưa có các nhà sư tham gia các phong trào cách mạng được  phong danh  liệt sỹ.

Hà Nội có vị thế quan trọng. Nói Hà Nội là kể  Bắc Kỳ, đất nước Việt Nam và cả Đông Dương. Nói đến Hà Nội là nói về vị thế chính trị, lao động là nói đến Nam Định, thương cảng phải kể đến Hải Phòng.

Cách mạng Tháng tám 1945 ở Hà Nội trước có cuộc diễn tập ngày 17/8 để đến ngày 19-8 thành công của Tổng khởi nghĩa, Hà Nội lực lượng tri thức đông, trái tim của cả nước, không có cách mạng Tháng 8 Hà Nội không có cách mạng cả nước. Những năm (1939-1945) thực dân Pháp bắt bớ 5 lần, có những lần Thành ủy không còn ai,  rồi phong trào trỗi dậy bởi  thanh niên nòng cốt cho cách mạng phải kể đến tổ chức thanh niên Hoàng Diệu, mà các vùng nông thôn không có.

Cuốn sách cần viết sâu thêm các Đảng phái chính trị thời kỳ thập niên 30 của Thế kỷ XX, Đảng phái thân Nhật, thân Pháp, Tàu Tưởng.

Các vùng nông thôn có các sự kiện an toàn khu ATK xung quanh Hà Nội (Đông Anh, La Cả, Bưởi, Trầm Lộng…..) hỗ trợ vành đai cách mạng cho Hà Nội. Nhật đảo chính Pháp dựa vào công điện Nhật điều toàn quyền Pháp vào Sài Gòn. Phân tích chiến sự, đồng chí Trường Chinh họp Thường vụ Trung ương Đảng  (đang họp), nhận định tình hình thì xảy ra Nhật đảo chính Pháp.

Cảm nhận ở một số báo cũ (phải cóluận điểm) rõ ràng nếu không đi theo khuynh hướng Nhật giải phóng cho dân tộc ta khi cờ vàng ba sọc tràn ngập cả nước.

Bộ máy cai trị thực dân Pháp, tất cả các hệ lụy, ảnh hưởng, tác động xấu dân tộc, thế hệ trẻ, văn hóa ngày nay còn phảng phất trong chính quyền đương đại mà ta đang phải khắc phục.

Hội đồng góp ý chỉnh sửa thêm bổ sung bản đồ mô phỏng, hình ảnh cho phong phú. Tạm định nghĩa các mốc thời kỳ ( là có mở đầu, kết thúc).

Thời gian không mốc là giai đoạn

Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu  GS TS Nguyễn Ngọc Cơ kết luận:

Bổ sung tư liệu về Hà Đông, Sơn Tây.

Vùng Hà Nội mới, Pháp nhận thức về nông nghiệp nông thôn thời cận đại như thế nào? Ta nên đề cập nông thôn Hà Nội vùng mở rộng là kết hợp với các làng nghề truyền thống, đề cập sâu thêm vùng văn hóa Xứ Đoài. Nhìn chung cuốn sách đã cung cấp nhiều tư liệu mới quý giá, thay đổi cách tiếp cận sử học về văn phong, cuốn hút độc giả và các tầng lớp nhân dân.

Lê Đại Biểu

Nhà báo - Phó Tổng giám đốc Nhà xuất bản Hà Nội