“Atlas Thăng Long – Hà Nội” – một công trình nghiên cứu tổng hợp và liên ngành
Cuốn sách được thể hiện bằng ngôn ngữ bản đồ và phần thuyết minh truyền thống, đây là ngôn ngữ đặc thù của khoa học địa lý. Cuốn sách cung cấp những dữ liệu cơ bản, khái quát về lịch sử hình thành và phát triển của thủ đô Hà Nội, có liên hệ đến Thăng Long, về các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, về dân cư, lao động, về tình hình phát triển kinh tế, văn hóa xã hội của Thủ đô… Ngoài ra, trong cuốn Atlas này cũng giới thiệu một vài phương án quy hoạch của Thành phố đã được Nhà nước phê duyệt. Có thể khẳng định, đây là một hệ thống dữ liệu tổng hợp, giúp người đọc nắm được những thông tin cơ bản, toàn diện về vị trí, vị thế, lịch sử, tự nhiên, con người, kinh tế - xã hội - văn hóa của Thăng Long - Hà Nội trước đây và hiện nay cũng những triển vọng phát triển của Thành phố.
Cuốn sách là một công trình được thực hiện dưới sự chủ trì và tham gia của trên 50 nhà khoa học có uy tín công tác tại Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện Địa lý thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội Địa lý thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Viện Khí tượng, Thủy văn và Môi trường thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.
Atlas gồm 60 bản đồ cùng phần thuyết minh, được cấu trúc thành 7 chương, sắp xếp theo trình tự logic: Chương I. Giới thiệu chung. Chương II. Lịch sử - Hành chính. Chương III. Điều kiện tự nhiên. Chương IV. Dân cư – Lao động. Chương V. Kinh tế. Chương VI. Văn hóa – Xã hội. Chương VII. Quy hoạch.
Atlas thể hiện một cách khái quát quá trình phát triển, các nguồn lực tự nhiên và kinh tế - xã hội, cung cấp thông tin nhiều mặt về Thăng Long - Hà Nội nghìn năm văn hiến trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Nội dung Atlas đáp ứng cung cấp nguồn tư liệu để nghiên cứu, tham khảo, giảng dạy học tập về Hà Nội và là phương tiện quảng bá hiệu quả về Hà Nội.Phần thuyết minh được trình bày ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu, đáp ứng được mục tiêu phổ biến kiến thức.
Cuốn sách thể hiện tính tổng hợp rất cao và được thực hiện bởi nhiều chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu sâu về bản đồ học cũng như của các nhà khoa học trong nhiều lĩnh vực khác về tự nhiên, lịch sử, kinh tế, xã hội với sự tham gia góp ý kiến của các nhà quản lý và các chuyên gia về Hà Nội học…
Về các nội dung với các vấn đề chính bao gồm hệ thống các bản đồ, sơ đồ, hình ảnh, thuyết minh về thủ đô Hà Nội ở các khía cạnh lịch sử phát triển, tự nhiên, kinh tế - xã hội, đặc biệt trong hệ thống các bản đồ thể hiện qua 4 nhóm ở các giai đoạn lịch sử khác nhau trùng với các giai đoạn lịch sử phát triển quan trọng của đất nước. Có thể khẳng định rằng, các nội dung trình bày khá toàn diện, có hàm lượng thông tin khoa học, lịch sử, văn hoá, kinh tế, xã hội cao, có ý nghĩa khoa học và ứng dụng thực tiễn.
Về hệ thống bản đồ: phong phú, đa dạng, được trình bày và biên tập công phu đáp ứng được nội dung và yêu cầu của cuốn sách: Nội dung bản đồ được xây dựng phù hợp với tỷ lệ bản đồ, được trình bày đẹp, rõ ràng và khoa học. Tập Atlas Thăng Long - Hà Nội đảm bảo những yêu cầu và tính chất của một tập Atlas, đầy đủ đề tài, tính cụ thể và chi tiết về mặt địa lý, tính thống nhất nội tại trong nội dung, trong phương pháp xử lý các dữ liệu trong các phương pháp thể hiện, trong việc đặc xét các hiện tượng và đối tượng, trong cơ sở phân loại, phân cấp tổng quát và trong việc lựa chọn cơ sở toán học.
Về cơ sở toán họccủa tập Atlas, việc lựa chọn các lưới chiếu đảm bảo tính thống nhất khi sử dụng lưới chiếu của hệ thống bản đồ nên đã được chuẩn hóa cho tất cả các trang bản đồ với tỉ lệ thống nhất.
Về mặt ngôn ngữ bản đồ,được trình bày một cách khoa học, chính xác có tính trực quan và tính thẩm mỹ cao.
Về mặt chính trị: Cuốn sách có ý nghĩa rất lớn, đây là một công trình khoa học có ý nghĩa quan trọng trong Tủ sách, là một công trình mang tính khoa học liên ngành: bố cục hợp lý, có tính hệ thống. Bản thảo được biên soạn công phu, có tính khoa học cao.
Ý nghĩa thực tiễn: Atlas sẽ là tài liệu trực quan sinh động giới thiệu về phạm vi lãnh thổ, đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội và sự thay đổi không gian đô thị của thủ đô Hà Nội qua các thời kỳ, góp phần tích cực đối với quy hoạch và quản lý thủ đô Hà Nội.
Ý nghĩa khoa học: Atlas sẽ là tài liệu khoa học, cơ sở dữ liệu hệ thông tin địa lý về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thủ đô Hà Nội.
Đối tượng phục vụ của đề tài: Đông đảo bạn đọc có nhu cầu tìm hiểu về Thủ đô Hà Nội theo nhiều mục đích khác nhau.
Atlas được cấu trúc, sắp xếp theo trật tự logic, hợp lý và khoa học. Đây là một công trình khoa học mang tính liên ngành, được hoàn thành bởi một tập thể các nhà khoa học có uy tín và nhiều kinh nghiệm trong những lĩnh vực khoa học tự nhiên, kinh tế, lịch sử và văn hoá xã hội. Dữ liệu được sử dụng cho đề tài là các tài liệu chính thống, có nguồn gốc rõ ràng, được kế thừa từ các công trình nghiên cứu của các trường đại học, viện nghiên cứu uy tín, tham khảo từ Cục thống kê và thu thập tại các sở ban ngành của Hà Nội, bảo đảm độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu.
Atlas Thăng Long - Hà Nội là một công trình khoa học và lịch sử quan trọng có thể quảng bá rộng rãi không chỉ riêng cho nhân dân Thủ đô mà còn để nhân dân cả nước cũng như bạn bè quốc tế tham khảo, tìm hiểu, hiểu biết kỹ, cụ thể về Thủ đô của chúng ta nói riêng và đất nước ta nói chung. Ngoài ra, tập Atlas còn là tài liệu tham khảo có giá trị khoa học đối với các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý, các nhà quy hoạch và hoạch định chính sách trong quy hoạch và xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với đặc trưng tiềm năng của Thủ đô, giúp khai thác một cách đúng đắn và có hiệu quả các thế mạnh tiềm năng, hạn chế những bất cập về thiên tai, môi trường cho phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội trong tương lai. Do đó có thể khẳng định, Atlas Thăng Long – Hà Nội là công trình có ý nghĩa khoa học và ứng dụng thực tiễn đối với Thủ đô trong giai đoạn hiện nay.