 |
| Cầu Long Biên - Một di sản sống trong lịch sử phát triển của Thủ đô Hà Nội. Ảnh: Xuân Hải |
Cầu Long Biên -Di sản đặc biệt
Trong Văn bản số 1156/BGTVT-KHĐT, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông
cho biết: Tháng 10-2013, UBND TP Hà Nội có Văn bản số 7977/UBND-QHXDGT
đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo chủ đầu tư - Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam
(ĐSVN) nghiên cứu phương án vị trí cầu đường sắt vượt sông Hồng trùng
với cầu Long Biên hiện có, hướng tuyến hai đầu cầu trùng với hướng tuyến
đường sắt hiện có và xây dựng cầu đường sắt cho dự án tuyến đường sắt
đô thị số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi đồng bộ với dự án tôn tạo cầu Long Biên.
Từ cơ sở nghiên cứu của ĐSVN, Bộ GTVT đưa ra 3 phương án. Tuy nhiên, cả
3 phương án này đều có điểm chung là phải xây cầu mới ở vị trí tim cầu
hiện tại. Qua so sánh tổng hợp các phương án cho thấy phương án 1 có ưu
điểm vượt trội về kinh tế, kỹ thuật, kiến trúc, bảo tồn cầu Long Biên cũ
cũng như về giải phóng mặt bằng.
Ngay khi đề xuất này được công bố, nhiều chuyên gia đã bày tỏ phản đối
việc phá dỡ cầu Long Biên. KTS Ngô Doãn Đức - Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc
sư Việt Nam cho rằng, cầu Long Biên là một di sản sống, là một dấu ấn
không thể thiếu trong lịch sử phát triển của đô thị Hà Nội. Chúng ta
phải giữ nguyên hiện trạng và bảo tồn cây cầu này như một phần máu thịt
của Hà Nội. Di dời hay đưa nó thành bảo tàng đều làm biến dạng di sản
của ông cha. Đánh mất nó là đánh mất một di sản mà không gì có thể mua
lại được.
Theo TS-KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển
đô thị Hà Nội - nguyên Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội, phải đánh giá
những giá trị, ý nghĩa của cầu Long Biên như thế nào thì chúng ta mới
ứng xử một cách phù hợp và có văn hóa. Các giá trị tiêu biểu của cầu
Long Biên là di sản về kiến trúc, là minh chứng cho một thời kỳ phát
triển mạnh của Hà Nội và là chứng nhân cho những mốc sự kiện lịch sử lớn
của dân tộc. Về kiến trúc, cây cầu này có giải pháp thiết kế kiểu giàn
treo mà trên thế giới hiện chỉ còn 4 công trình như vậy, trong đó có
tháp Eiffel (Pháp). Về lịch sử, trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và
chống Mỹ, cầu Long Biên đã từng chứng kiến những thời khắc lịch sử của
mảnh đất Thăng Long - Hà Nội cũng như những hình ảnh có tính chất bước
ngoặt của dân tộc. Xã hội càng phát triển, càng văn minh thì con người
càng thấy việc bảo tồn các di sản có ý nghĩa rất quan trọng...
Nhiều ý kiến khác nhấn mạnh, cây cầu này đã trở thành biểu tượng của sự
trường tồn, của vẻ đẹp và các giá trị lịch sử quá khứ cũng như hiện tại,
là di sản văn hóa trong sự phát triển tương lai của Hà Nội. Nếu chỉ vì
áp lực giao thông, các cơ quan chức năng hoàn toàn có thể xác định vị
trí, đầu tư xây dựng một cây cầu mới khác như cầu Thanh Trì, cầu Vĩnh
Tuy, cầu Nhật Tân… đã và đang được triển khai.
Phải gắn kết giữa bảo tồn và phát triển
 |
| Cầu Long Biên - một di sản văn hóa, kiến trúc cần được bảo tồn.Ảnh: Khôi Nguyên |
Liên quan đến vấn đề này, Ông Trần Thiện Cảnh - Phó Tổng Giám đốc Công
ty cổ phần Tư vấn thiết kế GTVT - đơn vị chịu trách nhiệm lập phương án
xây dựng cầu cho biết: Cây cầu này hiện đã bị xuống cấp nghiêm trọng và
chưa có phương án xử lý triệt để. Đây cũng là nguyên nhân chính cản trở
tiến độ dự án tuyến đường sắt số 1 đã được phê duyệt từ năm 2005. Sở dĩ
chọn vị trí xây cầu mới trùng với cầu Long Biên hiện tại bởi đây là một
vị trí đắc địa. Khoảng cách giữa hai bờ sông ở khu vực này ngắn nhất,
diện tích giải phóng mặt bằng ít nhất và đặc biệt không ảnh hưởng nhiều
đến đô thị lõi của khu phố cổ. Ngoài ra, về mặt hướng tuyến cũng tương
đối phù hợp với quy hoạch của tuyến đường sắt số 1 xuyên qua Hà Nội. Kết
nối giao thông thuận lợi do tận dụng được các đường giao thông hai đầu
cầu hiện có. Bên cạnh đó, việc nối với tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam
Thăng Long - Thượng Đình) thuận tiện hơn các phương án khác. Tuy vậy,
nếu chọn phương án này phải chấp nhận một thực tế là không thể giữ
nguyên bản cầu Long Biên mà phải có những thay đổi nhất định về độ cao
và kết cấu khi phải gia cố những nhịp đã bị hư hỏng, xập xệ và bảo đảm
khẩu độ thông thuyền.
Ngày 21-2, ông Nguyễn Thịnh Thành - Chánh văn phòng, người phát ngôn của
UBND TP Hà Nội khẳng định: Quan điểm chung của thành phố là phải gắn
kết giữa bảo tồn và phát triển. Thành phố sẽ cùng với Bộ GTVT cân nhắc
kỹ các phương án để đáp ứng được yêu cầu này.
Như vậy, đến nay, diễn biến liên quan đến số phận cây cầu lịch sử này đã
khá rõ về mặt mục tiêu nhưng lại có những đòi hỏi rất khắt khe, dung
hòa giữa hai yêu cầu rất quan trọng nhưng lại khó dung hòa là bảo tồn và
phát triển. Đây là bài toán phức tạp nhưng mang đậm tính chất mở, đang
mong đợi những ý kiến thỏa đáng từ phía các nhà quản lý, nhà khoa học và
các đơn vị kỹ thuật chuyên ngành cũng như ý kiến của nhân dân Thủ đô và
cả nước.
Phương
án 1: Xây dựng cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại, di dời 9 nhịp cầu
cũ về phía thượng lưu (cách tim cầu cũ 85m) để bảo tồn. Cầu dùng cho cả
đường sắt và đường bộ. Trong đó đường sắt đôi chạy giữa, hai bên cánh gà
dành cho đường ô tô (xe buýt), xe máy và xe thô sơ; giữ lại các nhịp
cầu Long Biên (nguyên bản) để bảo tồn. Để nhằm mục đích bảo tồn, chủ đầu
tư sẽ gia cố, sửa chữa để khai thác đường bộ hai bên cầu phục vụ cho du
lịch bãi giữa sông Hồng; xây dựng mới mố cách tim cầu 85m về phía
thượng lưu và di dời cầu cũ vào vị trí mố, trụ nói trên. Xây dựng hai
trận địa pháo phòng không cao 11,5m trên bãi cát nổi giữa sông. Chi phí
đầu tư của phương án 1 là 7.982 tỷ đồng.
Phương án 2: Xây dựng cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại có
kết cấu nhịp dàn thép tương tự cầu cũ như thiết kế ban đầu (chi phí
9.094 tỷ đồng).
Phương án 3: Xây dựng cầu mới có một phần vị trí tại tim cầu
hiện tại, giữ nguyên các nhịp cầu để bảo tồn (chi phí 9.389 tỷ đồng). |