Tái hiện Kinh kỳ Kẻ chợ
"Chuyện của chợ" chia sẻ về ký ức của chợ xưa, thực trạng của chợ nay và
mong muốn chợ trong tương lai thông qua những bức ảnh, tư liệu, tiếng
nói đa dạng của người dân, đặc biệt là người phụ nữ Việt - những người
gắn bó với việc bán mua ở chợ. Với lịch sử hình thành và văn hóa đặc sắc
vốn có, Hà Nội xưa còn có tên là Kẻ chợ. Chợ tồn tại, phát triển và
biến đổi cùng nhịp sống thành phố. Nếu như phần "Chợ xưa" tái hiện những
hoạt động văn hóa của những khu chợ nổi tiếng đất Hà thành như chợ
Bưởi, Cửa Nam, Đồng Xuân, chợ Hôm, chợ Mơ…, thì phần "Chợ nay" lại nói
về sự thay đổi theo thời gian của các khu chợ truyền thống ấy. Nhiều
siêu thị hiện đại được xây dựng, một số chợ được nâng cấp thành trung
tâm thương mại, có chợ bị "xóa sổ" hoàn toàn như chợ Hàng Bè, chợ Âm
Phủ… Và phần "Tương lai" vẫn là những ẩn số về việc quy hoạch chợ trong
sự phát triển không ngừng nghỉ của các đô thị. Nhưng, dẫu chợ "ngàn năm
văn hiến" chỉ còn trong ký ức, thì nó vẫn hiển hiện như một phần của
lịch sử, văn hóa Hà Nội.
|
Người dân và du khách tham quan triển lãm. Ảnh: Phương Hoa
|
Không
chỉ tái hiện Kinh kỳ Kẻ chợ, một không gian chợ quê với quán lá, sạp
tre, ghế gỗ, cùng những mặt hàng đặc trưng từ nhiều vùng quê Bắc Bộ tại
sân Bảo tàng Phụ nữ như món quà đặc biệt dành tặng các bà nội trợ. Nông
sản có gạo, khoai, đỗ, lạc, rau xanh; hàng khô có chè, măng khô, miến
dong, tương Nam Đàn; đồ ăn có bánh nhãn, bánh chưng, bánh tẻ... Với 40
mặt hàng thiết yếu gắn với cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày cùng những cô
bán hàng quần đen, áo nâu khiến nhiều phụ nữ luống tuổi rưng rưng hồi
tưởng ký ức chợ xưa. Bà Đỗ Thị Tú, phường Hàng Bông (quận Hoàn Kiếm)
chia sẻ: "Không gian chợ tuy nhỏ nhưng lại gợi cho tôi nhiều kỷ niệm
thời trẻ còn gồng gánh lạc khô bán ở chợ quê huyện Phú Xuyên cách đây 40
năm. Bởi lẽ, chợ là linh hồn của mỗi vùng quê. Đó không chỉ là nơi kinh
doanh, buôn bán mà còn là nơi người ta có thể chia sẻ khó khăn trong
cuộc sống, cả những câu chuyện gia đình… mà các siêu thị hiện nay không
thể mang đến. Tôi nghĩ hình thức triển lãm này nên được tổ chức thường
xuyên hơn để người dân hiểu thêm về đời sống phụ nữ và người nông dân
hiện nay".
Sớm hôm tảo tần
Với cả phần tĩnh và phần động, "Chuyện của chợ" khắc họa rõ nét hình ảnh
người phụ nữ Việt xưa và nay với bao tảo tần, chịu thương chịu khó. Phụ
nữ thời xưa khi ra chợ thường cắp theo một chiếc rổ, rá hoặc thúng nhỏ
bằng tre để khi mua hàng thì bỏ vào đó mang về. Nếu hôm nào mua nhiều
đồ, nặng quá thì đội lên đầu, một tay giữ thúng, tay còn lại đánh nhẹ
theo mỗi nhịp bước…
Xã hội nhiều đổi thay, người phụ nữ bây giờ, đặc biệt là phụ nữ Thủ đô
bận rộn hơn xưa. Sau giờ tan ca, họ tất bật với việc nội trợ, mà trong
đó, nhiều người cho rằng đi chợ là công việc khó khăn và quan trọng bậc
nhất. Chị Lê Thị Liên, phường Hàng Mã (quận Hoàn Kiếm) cho biết: "Mỗi
lần đi chợ tôi đều loay hoay, ra đến chợ rồi nhiều khi không biết mua
gì, còn khi trong đầu đã nhắm được thứ hàng phải mua lại phải đi xem
hàng nào bán loại thực phẩm đó vừa ngon, sạch và rẻ. Đó là chưa kể nhiều
khi mua thiếu đồ hoặc không ưng ý. Nói thật là đi chợ cũng lắm nỗi nhọc
nhằn". Người mua thì khó chọn đồ, còn người bán lại tất bật từ sáng sớm
đến khuya. Chị Nguyễn Hương Lan (Bắc Ninh), chủ cửa hàng bán chè lam
ngũ vị ở Chợ quê cho biết: "Muốn có những gói chè lam thơm ngon, tôi
thường phải làm từ đêm hôm trước vì phải mất khoảng 3 - 4 giờ mới làm
được một mẻ". Trong khi đó, những người bán rau, củ, quả muốn có hàng
tươi, ngon phải dậy từ 2 - 3 giờ sáng đi chợ đầu mối hoặc các nhà vườn
để gom hàng.
Để lo cho gia đình, tất cả các bà nội trợ xưa và nay luôn cống hiến hết
sức mình. Hy vọng "Chuyện của chợ" với những tư liệu nhằm tôn vinh phái
đẹp cùng nhiều mặt hàng tươi, ngon, sạch là món quà ý nghĩa cho phụ nữ
Hà Nội trong ngày 8/3 năm nay.