Tản mạn bên lề Hội nghị văn học sông Mê Kông
Gọi là hội nghị (diễn ra từ ngày 30-3 đến 3-4-2014 tại Vương quốc Campuchia), nhưng phần lớn thời gian các nhà văn gặp gỡ, giao lưu trong những chuyến tham quan Ăng Ko Thom, Ăng Ko Vát, khu di tích Bà Rài, phum văn hóa Khmer... Các nhà văn mạn đàm, trao đổi về sáng tác của riêng mình và nền văn học, văn hóa của mỗi nước. Có thể nói hình thức này rất thích hợp, bổ ích trong việc cung cấp vốn sống và tạo nên cảm hứng sáng tác cho nhà văn.
Trong buổi tham quan đền Ăng Ko Thom, nhà văn Thái Lan Prabhassom
Sevitkul, người từng đến Campuchia và Việt Nam nhiều lần, hỏi tôi (tác
giả bài viết này):
- Hễ gặp người dân cũng như lãnh đạo từ trung ương đến địa phương
Campuchia, khi nói tới lịch sử họ không quên kể đến thời diệt chủng Pôn
Pốt và đều dành tình cảm rất biết ơn, ngưỡng mộ, lòng quí trọng cho Quân
tình nguyện Việt Nam. Theo anh, tại sao bộ đội Việt Nam thành thần
tượng trong lòng người dân Campuchia như thế?
Tôi trả lời nhà văn đến từ đất nước chùa vàng, có khuôn mặt rất bác học này:
- Trong lời thề danh dự của Quân đội Nhân dân Việt Nam, có điều thứ 10
là không được làm tổn hại đến quốc thể nước Cộng hòa XHCN Việt Nam. Quân
tình nguyện Việt Nam đã giữ trọn lời thề ấy và hơn thế luôn ý thức góp
phần xây dựng quốc thể.
Phó thủ tướng CPC Men Som On (thứ ba từ trái qua)
trao giải cho các nhà văn Việt Nam
Gương mặt nhà văn Prabhassom Sevitkul bừng lên xúc động:
- Vâng. Quốc thể, quốc thể chính là văn hóa. Mỗi người cần phải làm đẹp cho quốc thể.
Anh Prabhassom Sevitkul sinh ra và lớn lên ở Bangkok. Thời trẻ từng dạy
học, kinh doanh, nhưng khi đứng tuổi, anh thấy mê viết văn, làm thơ và
cho ra mắt mấy tập sách, từng nhận Giải thưởng văn học sông Mê Kông, anh
cũng đã tới Việt Nam nhiều lần. “Tôi tìm thấy ở đất nước các bạn sự
bình yên, người dân luôn mỉm cười với khách. Tuy nhiên phương tiện giao
thông chưa tốt. Mà nói cho cùng ở đâu chẳng thế...”.
Trong bài phát biểu tại hội nghị lần này, bà Men Som On, Phó thủ tướng
Campuchia, cũng đã nói: “Nhà văn thực sự đóng vai trò, có uy tín to lớn
trong giáo dục và đào tạo ý thức cho công dân biết hành động tốt, yêu
chính nghĩa và có đạo đức trong sáng. Tác phẩm của nhà văn thể hiện sâu
sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình và thời đại. Ngược lại, nhà
văn cũng có thể thành kẻ nguy hiểm hướng con người đi theo con đường sai
trái hoặc sống trụy lạc. Một số nhà văn do muốn thực hiện tham vọng
hoặc phục vụ lợi ích chính trị hoặc lợi ích cá nhân đã không ngại viết
bịa đặt, vu cáo. Trong thời đại toàn cầu hóa, có sự xâm nhập văn hóa
nước ngoài từ nhiều nguồn và có sự cạnh tranh giữa các loại hình văn hóa
giải trí làm cho nhà văn khó bán tác phẩm để nâng cao đời sống. Trong
khi đó, thế giới có sự tiến bộ vượt bậc về công nghệ thông tin, sách
điện tử, băng đĩa hình nghiêng về giải trí đơn thuần, có thể mua với giá
rẻ, làm cho nhà văn khó lôi kéo được người đọc sách, đặc biệt trong
tầng lớp thanh niên. Đây chính là vấn đề đối đầu rất lớn đối với nghề
nghiệp của nhà văn. Mặc dầu vậy, ta không thể thất vọng trong đấu tranh
cho tương lai. Việc đối đầu với toàn cầu hóa sẽ giúp ta học tập kinh
nghiệm tốt của người khác để sáng tạo thành tiêu chuẩn của ta, làm cho
tác phẩm phong phú và hiện đại”.
Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, người khởi xướng thành
lập Giải thưởng văn học sông Mê Kông, cho rằng: Trong văn chương không
có hình ảnh nào đẹp, phong phú hơn dòng sông. Hội nghị văn học sông Mê
Kông là sự bồi đắp tình hữu nghị của các dân tộc, các quốc gia, tỉnh
thành phát triển bên dòng Mê Kông.
Từ hạt nhân ban đầu gồm ba nước là Việt Nam - Lào - Campuchia, đến nay
có thêm Thái Lan, Myanmar và tỉnh Vân Nam, Trung Quốc với tư cách là
quan sát viên. Theo lịch trình, tháng 8 năm nay có hội nghị chủ tịch
hội nhà văn các nước sẽ thống nhất chương trình hành động, qui chế giải
thưởng.
Giải thưởng văn học sông Mê Kông lần thứ 5, Việt Nam có 5 nhà văn được
nhận là Ngân Vịnh, Nguyễn Trọng Tân, Đỗ Kim Cuông, Dương Duy Ngữ và Hà
Khánh Linh.
Phnôm Pênh, 3-4-2014
(Theo congan.com.vn)
|