Trong số những cuốn sách của Tủ sách “Thăng Long ngàn năm văn hiến” Giai đoạn I, cuốn sách “Tư liệu các Công ty Đông Ấn Hà Lan và Anh về Kẻ Chợ Đàng Ngoài thế kỷ XVII” do PGS. TS. Hoàng Anh Tuấn chủ biên chưa sưu tầm hết nguồn tài liệu của Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài và chưa khai thác được sâu hơn những thông tin cụ thể về tình hình Kẻ Chợ - Đàng Ngoài trong các báo cáo thường niên của Công ty Đông Ấn Hà Lan. Sau khi hoàn tất công trình sưu tầm và bổ sung tư liệu, trong Giai đoạn II, tác giả tập trung vào nghiên cứu sâu hơn trên cơ sở tổ chức khai thác chuyên sâu và hệ thống khối tư liệu lưu trữ của Công ty Đông Ấn Hà Lan tại Lưu trữ Quốc gia Hà Lan (National Archief, thành phố La Haye) hoàn thành năm 2013. Tài liệu của thương điếm Hà Lan tại Kẻ CHợ chủ yếu phản ánh tình hình nội bộ của thương điếm ở Kẻ Chợ cũng như những thông tin do nhân viên thương điếm trực tiếp quan sát và ghi chép. Những thông tin này sẽ góp phần soi sáng nhiều khoảng trống nhận thức về lịch sử Thăng Long – Kẻ Chợ thời kỳ thế kỷ XVII.

GS. TS. Nguyễn Quang Ngọc – Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.

Sản phẩm của đề tài “Tuyển tập tư liệu Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII” không chỉ góp phần bổ chú và nâng cấp công trình tư liệu các Công ty Đông Ấn đã xuất bản mà còn đặc biệt đầu tư hoàn thiện hơn, nghiên cứu sâu hơn nội dung khoa học, bổ sung nhiều thông tin mới được khảo sát năm 2013. Đồng thời đề tài sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho các nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ nhiều vấn đề về lịch sử và văn hóa Thăng Long – Hà Nội, góp phần thiết thực vào công tác nghiên cứu, phát huy công tác bảo tồn gắn với khai thác bền vững các giá trị lịch sử và văn hóa vùng đất Thủ đô. Đề tài nghiên cứu chủ yếu tiếp cận toàn diện khối tư liệu, có xác định trọng tâm là các báo cáo thương mại – vốn tập trung phản ánh nhiều thông tin về tình hình kinh tế - xã hội, chính trị, văn hóa… của kinh đô Kẻ Chợ qua từng năm. Thương điếm Hà Lan ở Kẻ Chợ là một mắt xích trọng yếu trong một hệ thống các trạm thương mại khác ở Đông Á (nhật Bản, Đài Loan, Xiêm..), đề tài sử dụng thêm cách tiếp cận khu vực học, tiếp cận nội sinh kết hợp ngoại sinh trong quá trình triển khai đề tài.

Trong hai đề tài PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn thực hiện lần này, đề tài “Tuyển tập tư liệu Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII” được Hội đồng đánh giá là khó hơn so với đề tài “Tuyển tập tư liệu Công ty Đông Ấn Anh về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII” bởi lẽ tiếng Hà Lan cổ rất hiếm người biết và nghiên cứu được nên khó trong tiếp cận và dịch thuật để nghiên cứu. Nhưng với lợi thế của chủ trì đề tài có kinh nghiệm nhiều năm trong nghiên cứu tiếng Hà Lan cổ và đội ngũ cộng sự là 3 nhà khoa học người Anh rất am hiểu và giỏi về tiếng Hà Lan cổ sẽ giúp cho tác giả đề tài trong việc hiệu đính cũng như triển khai đảm bảo khả thi cao. Để đề tài tạo được dấu ấn trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến giai đoạn II, được độc giả đánh giá và ghi nhận hơn so với cuốn sách đã được xuất bản năm 2010 là một thách thức lớn đối với tác giả. Vậy phải làm thế nào?

PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn, chủ trì nhóm thực hiện đề tài.

Với khối lượng tư liệu đồ sộ tiếng Hà Lan cổ về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII, tác giả cần cân nhắc tuyển dịch những tài liệu “tinh tuyển” những “đặc sản” hảo hạng mà “thực khách” chưa được biết, chưa được nếm thì sẽ mang lại giá trị và ý nghĩa rất lớn trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến giai đoạn II. Hầu hết thành viên hội đồng nghiệm thu đều đưa ra những nhận định và góp ý về bố cục của đề tài. Hội đồng yêu cầu tác giả cân nhắc và xây dựng đề cương cụ thể sát thực hơn với tên đề tài. Theo mục đích và kế hoạch triển khai của đề tài thì cần xem xét lại tên đề tài cho phù hợp, xác định rõ tên đề tài sẽ xác định được hướng nghiên cứu. Sau khi phản biện, đánh giá Hội đồng nghiệm thu thống nhất tên đề tài là “Tư liệu Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII”.

Trong phạm vi đề tài này, với khối tư liệu đồ sộ hơn tư liệu tiếng Anh cổ, căn cứ theo kế hoạch và tính khả thi, kinh phí cho phép, đề tài sẽ tiến hành nghiên cứu sâu và tuyển dịch những tài liệu quan trọng tập trung vào những mảng khuyết, mảng tối của sử liệu Việt Nam, nhất là chính sử, những sự kiện lịch sử toàn diện về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa có liên quan trực tiếp đến Thăng Long – Hà Nội và Đàng Ngoài.

Tổng Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội – Trưởng ban Quản lý Dự án
Nguyễn Kim Sơn nhất trí ủng hộ nhóm tác giả tiếp tục hoàn thiện đề tài.

Tổng Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội – Trưởng ban Quản lý Dự án Nguyễn Kim Sơn đại diện chủ đầu tư nhất trí với kết cấu theo gợi ý của PGS.TS. Vũ Văn Quân triển khai trên 5 nội dung mở đầu, nghiên cứu, thư mục đề yếu, tuyển dịch, sách dẫn nhưng cố gắng tuyển chọn những tư liệu quý hiếm có tính lịch sử liên quan đến Thăng Long – Hà Nội. Ban Quản lý Dự án – Nhà xuất bản Hà Nội rất kỳ vọng vào hai đề tài mà PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn thực hiện ở giai đoạn II này. Tác giả là người rất tin cậy, say sưa, trách nhiệm, nghiêm túc với đề tài. Tuy đến nay chúng ta thấy với đề tài này có khó khăn đôi chút về tiếp cận tiếng Hà Lan cổ nhưng xét thấy điểm thuận lợi là chính tác giả vừa là người khai thác và trực tiếp tiếp cận, xử lý tài liệu. Hy vọng rằng sản phẩm của đề tài sẽ là một dấu ấn lớn trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến cung cấp bộ tư liệu quý phục vụ đông đảo độc giả nghiên cứu và giới khoa học chuyên môn.

Chủ biên đề tài tiếp thu những ý kiến thấu đáo, thiết thực, cụ thể của Hội đồng về bố cục, hướng tiếp cận nghiên cứu, triển khai của đề tài, tác giả sẽ điều chỉnh để có được đề tài chất lượng, hiệu quả, nhất là đối với hai nội dung nghiên cứu và thư mục sẽ cố gắng hết mức có thể để có được sản phẩm chất lượng theo đúng kỳ vọng của Hội đồng.

Hội đồng nghiệm thu nhất trí thông qua đề cương chi tiết đề tài
“Tư liệu Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII”

Hội đồng nhất trí rằng, tư liệu được tinh tuyển, chọn lọc phải đảm bảo cung cấp đủ thông tin, phản ánh đầy đủ và tương đối toàn diện, đặc biệt lưu ý đến chất lượng dịch, nghiên cứu, chú giải, khảo chứng. Thư mục nên khai thác, tập hợp tương đối đầy đủ trong khả năng tác giả có được. Phần Index không thể thiếu đòi hỏi về mặt khoa học thực sự. Để thực hiện và triển khai đề tài khả thi thì lực lượng người tham gia nghiên cứu hỗ trợ cho tác giả có thể tăng thêm. Hội đồng nghiệm thu đã thống nhất về tên, bố cục, hướng nghiên cứu của đề tài và nhất trí thông qua đề cương chi tiết đề tài “Tư liệu Công ty Đông Ấn Hà Lan về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài thế kỷ XVII”. Hy vọng cuốn sách sẽ là công trình có giá trị mang dấu ấn trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến giai đoạn II, được giới khoa học đánh giá cao, triển khai đúng tiến độ.