Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến - giai đoạn II: Nghiệm thu Đề cương chi tiết đề tài “Thơ Hán – Nôm Thăng Long – Hà Nội”

GS. TS. Trần Ngọc Vương – Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.
“Hà thành thi sao” là tập bản thảo sao chép những bài thơ về thành Hà Nội của soạn giả Trần Duy Vôn. Sách mang ký hiệu VHb 319, hiện lưu trữ tại Thư viện của Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Sách gồm 350 bài thơ về Thăng Long – Hà Nội từ thời Trần đến thời Nguyễn phản ánh bề dày văn hóa của một vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi từng chứng kiến những sự kiện oai hùng cùng với nếp sống thanh tao – lịch lãm, nét đặc trưng riêng có của người Hà Nội… Đề tài “Thơ Hán – Nôm Thăng Long – Hà Nội” trên cơ sở cuốn “Hà thành thi sao” và các thư tịch Hán Nôm hiện có, nhóm biên soạn sẽ tiến hành khảo cứu, tuyển chọn, dịch chú các bài thơ về Thăng Long – Hà Nội một cách hệ thống, khoa học và đáng tin cậy. Đây là đề tài có ý nghĩa thiết thực mang đến cho độc giả và những nhà nghiên cứu một cái nhìn tổng thể, chân thực về một Thủ đô ngàn năm cổ kính và thanh lịch dưới góc nhìn của thơ ca.

PGS. TS. Đỗ Thị Hảo chủ nhiệm đề tài trình bày đề cương chi tiết
đề tài “Thơ Hán – Nôm Thăng Long – Hà Nội”.
Đề tài dự kiến khoảng 700 trang, sẽ khảo cứu và dịch chú từ 7 tác phẩm về Thăng Long – Hà Nội: 1) La thành cổ tích vịnh của tác giả Trần Bá Lãm; 2) Thăng Long tam thập vịnh với 5 dị bản của nhiều tác giả khác nhau; 3) Thăng Long thập cửu vịnh của tác giả Phạm Đình Hổ; 4) Thăng Long hoài cổ thập tứ thủ, tác giả Vũ Tông Phan, Tiến sĩ Đông Tác Nguyễn Văn Lý bình điểm; 5) Long Biên bách nhị vịnh, tác giả Bùi Cơ Túc, Tiến sĩ Ngụy Khắc Tuần hiệu duyệt; 6) Long Biên Ái hoa hội, nhiều tác giả do Hoàng Cao Khải khởi xướng; 7) An Nam kinh đô bát cảnh, tác giả Ngụy Tiếp (đời Thanh), chép trong “Hà thành thi sao”. Và một số bài thơ của các tác giả nổi tiếng từ thời Trần đến thời Nguyễn như Phạm Sư Mạnh, Lý Đạo Tái, Nguyễn Phi Khanh, Lê Thánh Tông, Phùng Khắc Khoan, Ngô Thì Sĩ, Trịnh Căn, Trịnh Sâm, Nguyễn Du, Tùng Thiện Vương, Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát … về Thăng Long Hà Nội. Hầu hết đây là những tác phẩm từ trước đến nay chưa từng được dịch chú và giới thiệu. Điều này khẳng định sự cần thiết nhưng đồng thời nhấn mạnh nét mới, nét riêng của đề tài đối với các công trình thơ Hán Nôm đã có.
Nhận xét về đề tài này, Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao ý nghĩa, tính cần thiết của công trình và khẳng định với đề cương chi tiết được nhóm tác giả thực hiện công phu, hoàn hảo các khâu công việc như điều tra, khảo sát tư liệu, phương pháp tiến hành với cán bộ nghiên cứu Hán Nôm có bề dày kinh nghiệm trong nghiên cứu Hán Nôm đề tài hoàn toàn khả thi.

Nhà thơ Bằng Việt đánh giá cao ý nghĩa và tính cần thiết của công trình
trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.
Tuy nhiên, Hội đồng cũng nêu rõ, mặc dù dựa trên cơ sở nội dung công trình của soạn giả Trần Duy Vôn nhưng một số tác phẩm không thuộc phạm vi của đề tài như thể phú, câu đối trên căn cứ yêu cầu về thời gian, kinh phí phải cân nhắc nên loại bỏ, cũng như việc tuyển thêm các tác phẩm Hán Nôm tiêu biểu không thuộc “Hà thành thi sao”… tất cả những vấn đề này yêu cầu cần phải có sự giới thuyết rõ ràng, đầy đủ ở phàm lệ, quy cách biên soạn để bạn đọc chia sẻ.
Về tên đề tài,
Hội đồng cho rằng tên đề tài hiện tại dễ gây cho người đọc hiểu nhầm rằng đây
là một tổng tập đầy đủ, tổng thể về di sản thơ Hán Nôm viết về Thăng Long - Hà
Nội và sẽ ít nhiều gây ra tranh luận khi sách được độc giả tiếp cận. Theo ý
kiến của Trưởng ban Quản lý Dự án – Tổng
Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh tên gọi
cũng như nội dung của đề tài cần phải bám sát mục tiêu của Tủ sách giai đoạn II.
Cuốn “Hà thành thi sao” là một tác
phẩm lớn nhưng chưa từng được xuất bản nên việc đưa tác phẩm vào công trình
biên soạn lần này để công bố, giới thiệu rộng rãi là hoàn toàn xác đáng. Tuy
nhiên chủ biên cần điều chỉnh phần bổ đề bám sát nội dung của cuốn sách. Xuất
phát từ mong muốn của chủ biên, ý kiến của Hội đồng và quan điểm của Chủ đầu
tư, Hội đồng nghiệm thu thống nhất tên đề tài là “Tuyển thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội (qua “Hà thành thi sao)”.

Tổng Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội
Nguyễn Kim Sơn - Trưởng ban Quản lý Dự án góp ý để chủ biên hoàn thiện đề cương.
Chủ nhiệm đề tài và nhóm biên soạn tiếp thu ý kiến của Hội đồng về việc điều chỉnh tên, bố cục và nội dung với sự tâm huyết và kinh nghiệm của người biên soạn là một chuyên gia ở lĩnh vực Hán Nôm, với kỳ vọng của Hội đồng và Chủ đầu tư, đề tài hoàn thành sẽ là một cuốn sách có giá trị, góp phần bổ sung, hoàn thiện kho di sản tư liệu Hán Nôm về Thăng Long - Hà Nội cho hiện tại và tương lai. Hội đồng nghiệm thu nhất trí thông qua đề cương chi tiết đề tài “Tuyển thơ Hán Nôm Thăng Long - Hà Nội (qua “Hà thành thi sao)”.