“Sông hồ Hà Nội” – Cuốn sách giá trị và cần thiết của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến
Ở Việt Nam những nghiên cứu liên quan đến hồ nước, đặc biệt các hồ do biến đổi lòng sông và tai biến liên quan thực sự được định hình vào những năm 90 của thế kỷ XX. Được sự chỉ đạo của Bộ Khoa học – Công nghệ và Môi trường, hàng loạt đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ và cấp cơ sở đã tập trung vào hướng nghiên cứu tai biến thiên nhiên, trong đó có hướng nghiên cứu về biến đổi lòng dẫn và xói lở bờ sông. Các công trình nghiên cứu có liên quan với hệ thống sông – hồ được tập trung theo hướng điều tra, nghiên cứu cơ bản về địa chất, địa mạo và cổ địa lý; nghiên cứu thủy văn; biến đổi cảnh quan mặt nước, đặc điểm sinh thái và chất lượng môi trường, vấn đề đô thị hóa, quy hoạch, định hướng phát triển Thủ đô nói chung và các hồ nước nói riêng; nghiên cứu liên quan về văn hóa – lịch sử. Các công trình nghiên cứu đó đã chỉ rõ vai trò quan trọng của cảnh quan mặt nước nói chung và các hồ Hà Nội nói riêng đối với Thủ đô. Tuy nhiên phần lớn các công trình chỉ quan tâm đến hiện trạng môi trường cùng với ảnh hưởng của nó đến đời sống kinh tế - xã hội - văn hóa.
GS.TS. Trương Quang Hải chủ trì cuộc họp. Ảnh: V.Chiến.
Và do đó, hiện nay còn quá ít những công trình nghiên cứu khái quát, tổng hợp, hệ thống, phục vụ cho sự phát triển của Hà Nội và phục vụ nhu cầu sử dụng, tra cứu, tìm hiểu nâng cao hiểu biết về lịch sử hình thành sông hồ và giá trị đích thực của sông hồ đối với Hà Nội của mọi tầng lớp nhân dân. Hơn nữa, với những vấn đề bức thiết đối với toàn xã hội vẫn chưa có câu trả lời thuyết phục, để có cái nhìn tổng hợp, khái quát về sông hồ Hà Nội PGS.TS. Đặng Văn Bào cùng các cộng sự thực hiện việc biên soạn cuốn sách “Hệ thống sông hồ Hà Nội” thành một bộ tài liệu chuyên khảo. Đây là việc cần thiết, góp phần vào kho tàng tư liệu quý, đồ sộ của Tủ sách thăng Long ngàn năm văn hiến.
PGS.TS. Đặng Văn Bào chủ biên đề tài. Ảnh: V.Chiến.
Thăng Long – Hà Nội nghìn năm đến nay đang đứng trước xu hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa với hàng loạt các vấn đề đặt ra trước kiến trúc đô thị và môi trường. Đề tài “Hệ thống sông hồ Hà Nội” do PGS.TS. Đặng Văn Bào chủ biên là cuốn sách chuyên khảo giới thiệu đầy đủ hệ thống hồ, sông ngòi với sự phân bố cụ thể; nguồn gốc, quá trình hình thành, phát triển và các nhân tố ảnh hưởng tới hệ thống hồ nước, sông ngòi khu vực thành phố Hà Nội; Phân tích, đánh giá hiện trạng và biến động về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi trường các hồ nước, sông ngòi; tái hiện được hệ thống các lòng sông cổ khu vực thành phố Hà Nội.
Đề tài phục vụ đông đảo quần chúng nhân dân muốn tìm hiểu sâu về điều kiện địa lý của Thủ đô, đặc biệt là về nguồn gốc, quá trình hình thành, phát triển và các đặc trưng cơ bản của hệ thống sông ngòi, hồ nước ở thủ đô Hà Nội. Đồng thời với các nội dung chuyên sâu hơn về khoa học có thể là tài liệu tham khảo cho công tác giáo dục, đào tạo về địa lý và môi trường cho học sinh, sinh viên; là tài liệu cho các nhà nghiên cứu thuộc các lĩnh vực khác nhau có liên quan tới tài nguyên, môi trường của hệ thống sông hồ Hà Nội, là tài liệu hữu ích cho các nhà quản lý thuộc các ban, ngành thành phố hoạch định chính sách quy hoạch và phát triển, bảo tồn, nâng cấp hệ thống sông ngòi, hồ nước. Với nội dung thể hiện của đề tài, cuốn sách là tư liệu hữu ích, có giá trị khoa học, nghiên cứu, khảo cứu với những kiến thức cần thiết cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô và phục vụ nhu cầu đông đảo độc giả yêu quý Hà Nội muốn tìm hiểu về Hà Nội, về kinh đô Thăng Long nghìn năm văn hiến.
GS.TS. Đào Đình Bắc - Ủy viên nhận xét đề tài. Ảnh: V.Chiến.
Chiều ngày 30/5/2014, Ban Quản lý Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến giai đoạn II tổ chức nghiệm thu đề cương chi tiết đề tài “Hệ thống sông hồ Hà Nội” do PGS.TS. Đặng Văn Bào chủ biên. Hội đồng nghiệm thu dưới sự chủ trì của GS.TS. Trương Quang Hải, thành viên Hội đồng là các nhà khoa học, chuyên gia nghiên cứu địa lý, địa chất, môi trường, thành viên Ban Quản lý Dự án và các biên tập viên Nhà xuất bản Hà Nội. Hội đồng nghiệm thu đánh giá, Đề cương đề tài được xây dựng chi tiết, đầy đủ các vấn đề nghiên cứu với một tập thể tác giả là những cán bộ giàu kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học nói chung và về khu vực Hà Nội nói riêng đã có nhiều công trình khoa học được ghi nhận, đánh giá cao nên đề tài hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên đây là một đề tài khó vì làm thế nào để có một bộ tư liệu xứng tầm trong Tủ sách nhưng phải đảm bảo phục vụ đông đảo mọi tầng lớp nhân dân khi nghiên cứu, tìm đọc cuốn sách. Do vậy, Hội đồng nghiệm thu thống nhất tên cuốn sách “Sông hồ Hà Nội” và đề nghị chủ biên cùng cộng sự hoàn thiện đề cương chi tiết của đề tài theo những góp ý của Hội đồng để có cơ sở triển khai biên soạn theo kế hoạch đề ra.
Chủ biên và nhóm tác giả tiếp thu góp ý của Hội đồng, về cơ bản sẽ cố gắng hết sức có thể để thực hiện đề tài theo đề cương đã được nghiệm thu, trong quá trình biên soạn hoàn thiện bản thảo sẽ xin ý kiến góp ý của Hội đồng để có được một công trình có chất lượng đáp ứng sự kỳ vọng, tin tưởng của Hội đồng nghiệm thu, Ban Tư vấn chuyên môn, Nhà xuất bản khi lựa chọn tập thể tác giả thực hiện cuốn sách “Sông hồ Hà Nội” – một đề tài quan trọng, cần thiết của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.
Ông Nguyễn Kim Sơn - Tổng Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội, Trưởng ban Quản lý Dự án phát biểu. V.Chiến.
Hội đồng nghiệm thu nhất trí thông qua đề cương chi tiết đề tài, đề nghị Chủ đầu tư – Nhà xuất bản Hà Nội phối hợp và tạo điều kiện để tập thể tác giả hoàn thiện thủ tục, sớm biên soạn bảo thảo có chất lượng theo yêu cầu của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến và hoàn thành đúng tiến độ. Cuốn sách “Sông hồ Hà Nội” được xuất bản sẽ có vị trí, vai trò nhất định trong kho tàng tư liệu văn hiến Thăng Long, đây là cuốn tư liệu cần thiết và hữu ích phục vụ cho mọi đối tượng bạn đọc khi muốn tìm hiểu, nghiên cứu sâu về hệ thống sông hồ của Hà Nội trong môi trường địa lý, địa chất, địa mạo tự nhiên, thiên nhiên, đời sống xã hội… của Hà Nội, kinh đô Thăng Long ngàn năm văn vật.
Minh Phạm
Nhà xuất bản Hà Nội