Đồng chí Nguyễn Kim Sơn, Tổng Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội tặng hoa, chúc mừng giáo sư. Ảnh: Hùng Anh

GS Vũ Khiêu sinh ra tại làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Tốt nghiệp tú tài trường Bonnal (Ngô Quyền - Hải Phòng), nhưng phần lớn cuộc đời cách mạng và công tác của giáo sư lại gắn bó với mảnh đất Thủ đô. Ông tham gia cách mạng từ những ngày đầu năm 1945 và đã đảm trách rất nhiều cương vị trong các lĩnh vực chính trị, văn hóa và cuối cùng, ông giữ chức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam.

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, giáo sư từng đảm nhận nhiều trọng trách như Phó Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban Khoa học và Xã hội Việt Nam, Viện trưởng đầu tiên của Viện Xã hội học…

GS vừa là người thiết kế, đồng thời là người đứng đầu các Viện Triết học, Viện Xã hội học, Viện KHXH rồi Phó chủ nhiệm Ủy ban KHXH Việt Nam trong nhiều năm, góp phần không nhỏ trong việc xây dựng ngành KHXH Việt Namphát triển cả về đội ngũ đến chuyên môn.

GS Vũ Khiêu nghiên cứu chuyên sâu về lịch sử, về triết học, mỹ học và văn hóa dân tộc, đồng thời cũng giảng dạy những bộ môn khoa học cho rất nhiều thế hệ trí thức trong hơn nửa thế kỷ qua. Bằng trí tuệ, tâm huyết với khoa học, ông đã cho ra đời hàng trăm bộ sách đồ sộ, những công trình khoa học, các tác phẩm, bài viết, bài giảng về nhiều lĩnh vực: triết học, kinh tế, tôn giáo, văn hóa, lịch sử, đạo đức, mỹ học, tư tưởng Hồ Chí Minh… là những công trình có giá trị lịch sử lâu dài và vô giá đối với kho tàng tri thức của dân tộc.

Giáo sư đã công bố hàng chục công trình, tiêu biểu là công trình văn hiến Việt Nam đã tái bản nhiều lần với hàng nghìn trang và gần đây là Tổng tập văn hiến 1000 năm Thăng Long và về Chủ tịch Hồ Chí Minh. GS Vũ Khiêu đã được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh đợt đầu, giải thưởng Đào Tấn và nhiều giải thưởng cao quý khác.

Ghi nhận những cống hiến của ông đối với sự nghiệp văn học nghệ thuật nước nhà, Giáo sư đã được vinh dự nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh. Năm 2010, nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, ông còn được vinh danh là "Người công dân tiêu biểu của Thủ đô”.

Hiện GS. Vũ Khiêu là cố vấn khoa học của Trung tâm Nghiên cứu, Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn khoa học Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến do Nhà xuất bản Hà Nội là chủ đầu tư. GS Vũ Khiêu luôn luôn là tấm gương lao động đầy trách nhiệm cho thế hệ trẻ noi theo. Ở đâu Giáo sư cũng có những ý kiến đóng góp sâu sắc, quý báu cho sự nghiệp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Dự án Điều tra, sưu tầm, biên soạn và xuất bản “Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến” do Nhà xuất bản Hà Nội làm chủ đầu tư. Tủ sách nhằm hệ thống hoá, tổng kết các giá trị về mọi mặt của văn hiến Thăng Long - Hà Nội trong tiến trình 1000 năm lịch sử. Từ đó, kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp, phát triển Thủ đô Hà Nội trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhằm đưa Thủ đô Hà Nội phát triển ngang tầm với Thủ đô các nước trong khu vực và trên thế giới. Tủ sách cũng đặt cơ sở cho sự tiếp nối nghiên cứu về Thăng Long - Hà Nội của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu cũng như của các thế hệ mai sau.

Dự án Tủ sách Giai đoạn I đã thành công tốt đẹp với sự ra mắt của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến trong dịp Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, hiện nay Nhà xuất bản Hà Nội tiếp tục thực hiện Dự án giai đoạn II. 

Với cương vị là Chủ tịch Hội đồng Tư vấn khoa học Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến, Giáo sư luôn quan tâm, định hướng và theo sát những hoạt động của Dự án. Hiện nay, dù đã ở tuổi 100, ông vẫn không ngừng lao động sáng tạo trên từng bài viết, trên từng trang sách, viết câu đối và sáng tác nghệ thuật. Với hơn 80 đầu sách xuất bản, trong đó đều là những công trình đồ sộ hiếm thấy trong lịch sử văn học nghệ thuật nước nhà.

Phát biểu mừng đại thọ của GS. Vũ Khiêu, Tổng Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hà Nội - Trưởng Ban Quản lý Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến vui mừng kính chúc giáo sư luôn mạnh khỏe, trường thọ và tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp khoa học xã hội Việt Nam, cho Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến để giá trị văn hiến Thăng Long mãi trường tồn. Có thể nói, với cuộc đời cống hiến cho cách mạng, cho khoa học, ở tuổi 100 Giáo sư vẫn miệt mài, trăn trở cùng các thế hệ vì nền khoa học văn hoá Việt Nam. Giáo sư là tấm gương lớn về lao động sáng tạo để các thế hệ trẻ sau này kính trọng và noi gương trong hoạt động khoa học – xã hội.

Văn Minh

Nhà xuất bản Hà Nội