Thứ trưởng Trần Đức Lai: "Ngành Bưu điện đã mạnh dạn đi thẳng vào công nghệ hiện đại". (Ảnh: HS)

   - Thưa Thứ trưởng, trải qua 64 năm, ngành Bưu chính Viễn thông (BCVT) đã có những chuyển đổi - phát triển như thế nào để có một ngành Thông tin Truyền thông (TT&TT) lớn mạnh như hiện nay? 

Cách đây đúng 64 năm, từ một Ban giao bưu do Đảng thành lập, trải qua hai cuộc kháng chiến với sứ mạng lịch sử được giao là xây dựng và gìn giữ mạch máu thông tin liên lạc của đất nước không phân biệt phục vụ dân sự hay quân sự, các chiến sỹ giao bưu của ngành Bưu điện lúc ấy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đã có trên 10.000 liệt sỹ hy sinh vì sự nghiệp thông tin liên lạc của đất nước. Đến thời kỳ xây dựng đất nước, Tổng cục Bưu điện được thành lập với chức năng vừa sản xuất kinh doanh vừa quản lý nhà nước, rồi tách nhiệm vụ quản lý nhà nước và sản xuất kinh doanh hoạt động độc lập (Tổng cục Bưu điện và Tổng công ty BCVT Việt Nam). Sau đó Bộ BCVT được thành lập trên cơ sở Tổng cục Bưu điện, được giao thêm quản lý nhà nước về CNTT, DN chủ đạo được nâng cấp thành Tập đoàn BCVT Việt Nam và từ năm 2007 tới nay, theo Nghị quyết của Quốc hội, Bộ TT&TT ra đời có nhiệm vụ quản lý nhà nước trên 5 lĩnh vực: bưu chính, viễn thông, CNTT, báo chí và xuất bản.  

Hình ảnh đẹp của những chiến sĩ giao bưu vượt sông trong kháng chiến. (Ảnh tư liệu TTXVN)

Trải qua mỗi thời kỳ, ngành Bưu điện đều xây dựng từng chiến lược phát triển khoa học phù hợp. Ví dụ, chiến lược của giai đoạn 1975 – 1985 là xây dựng và phát triển mạng lưới thông tin liên lạc thống nhất trong cả nước. Từ 1986 – 1990: chuẩn bị các điều kiện để xây dựng chiến lược mới phù hợp với chiến lược đổi mới toàn diện của đất nước theo tinh thần Đại hội Đảng lần thứ VI. Giai đoạn 1991 – 2000 là nhiệm vụ hiện đại hoá, tăng tốc độ phát triển. Bản chất của chiến lược này là loại bỏ công nghệ lạc hậu (analog) chuyển nhanh sang công nghệ mới (digital) hay còn gọi là “số hoá” và  đẩy nhanh tốc độ phát triển (nâng nhanh mật độ điện thoại/100dân), mở rộng vùng phục vụ, điện thoại không chỉ cung cấp cho các cơ quan nhà nước, các DN mà đã cung cấp cho toàn xã hội tới người dân.

"Chiến lược hội nhập và phát triển" được xây dựng cho giai đoạn 2001-2010, với nhiệm vụ chiến lược là đổi mới phương thức quản lý và kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, chuyển từ độc quyền DN sang cạnh tranh, mở cửa cạnh tranh từng loại hình dịch vụ, để vừa làm, vừa thử nghiệm và vừa hoàn thiện các hệ thống lập pháp, tiến tới cạnh tranh hoàn toàn. Do đó, số lượng DN đã tăng lên đáng kể, từ 2, 3, 4 DN cho đến bây giờ đã là 9 DN viễn thông có cơ sở hạ tầng mạng lưới cùng tham gia thị trường, cạnh tranh với nhau để tạo ra một thị trường viễn thông Việt Nam phát triển và mang lại lợi ích cho người dân.

Hạ tầng thiết bị viễn thông đơn sơ thiết lập ngay tại giao thông hào phục vụ chiến đấu. (Ảnh tư liệu TTXVN).

Về truyền dẫn: đầu tiên là dây trần, kéo dài trên hàng nghìn cột suốt từ Bắc đến Nam, chỉ có thể đồng thời chuyển từ 2- 3 đến tối đa 12 cuộc điện thoại/1 đôi dây, sau đó là hệ thống viba analog, digital, rồi đến cáp quang, vệ tinh và năm 2008 vừa qua, Việt Nam đã tự phóng vệ tinh riêng của mình - vệ tinh VINASAT-1. Có thể khẳng định rằng cả 3 hệ thống truyền dẫn hiện đại nhất (viba số, cáp quang, vệ tinh) đã được Việt Nam xây dựng và làm chủ trong quản lý và khai thác. 

"Để viễn thông và CNTT Việt Nam phát triển nhanh, mạnh phải tìm ra được giải pháp để kích cầu sức mua của dân và tăng năng lực của các DN". (Ảnh: LAD)

Thứ hai là đa dịch vụ: đa dịch vụ ở giai đoạn này là phải đưa dịch vụ đó đến tận người dân được hưởng thụ, kể cả người dân ở vùng sâu vùng xa biên giới hải đảo. Phấn đấu cung cấp điện thoại, Internet, truyền hình, phát thanh...đến hộ gia đình. Đây không chỉ là nhiệm vụ của ngành nữa, mà ngành phải đề xuất với Chính phủ để cùng hỗ trợ, sao cho người dân đều có thiết bị nghe nhìn và sử dụng dịch vụ viễn thông. Chủ trương Quỹ viễn thông công ích bắt đầu từ năm 2006 đã thực hiện khá tốt nhiệm vụ này: Hiện không còn huyện nào ở vùng sâu vùng xa đạt mật độ dưới 8 máy điện thoại/100 dân, vượt chỉ tiêu mà Chính phủ đề ra ( 5máy/100 dân vào năm 2010).  

Tiêu chí thứ 3 nằm trong chiến lược tăng tốc của ngành CNTT Việt Nam là tiếp tục có cơ chế chính sách, đẩy mạnh công nghiệp CNTT trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó xác định phần mềm và công nghiệp nội dung số là thế mạnh.  

- Bộ TT&TT nhận thấy có những khó khăn gì trong chiến lược tăng tốc này, thưa Thứ trưởng? 

- Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.