Hành trình 35 năm phấn đấu xây dựng và trưởng thành
Nhà xuất bản Hà Nội chính thức gia nhập ngành xuất bản ngày 24/11/1979 với vị thế là một nhà xuất bản hoạt động độc lập, chuyên nghiệp duy nhất của Thủ đô theo Nghị quyết 1643/NQ-TU của Thường vụ Thành ủy Hà Nội. Sự ra đời của Nhà xuất bản Hà Nội nhằm đẩy mạnh quá trình phát triển văn hóa, xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô.
Những năm đầu, vượt qua khó khăn về cơ sở vật chất, tài chính, về đội ngũ cán bộ cũng như những trở ngại khách quan do cơ chế bao cấp đem lại, Nhà xuất bản Hà Nội đã xây dựng đội ngũ biên tập, mạng lưới cộng tác viên vững mạnh, triển khai các kế hoạch đề tài với cơ cấu hợp lý, bước đầu khẳng định được vị thế của mình, đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả.
Những năm tiếp theo, cùng với cả nước Nhà xuất bản Hà Nội dần xóa bỏ cơ chế bao cấp để chuyển sang cơ chế thị trường. Từ trong khó khăn, lãnh đạo nhân viên, biên tập viên Nhà xuất bản đã dần trưởng thành, vững bước hòa nhập vào cơ chế thị trường. Với định hướng đúng đắn, với tinh thần đoàn kết, sáng tạo, Nhà xuất bản Hà Nội đã tìm tòi được bước đi thích hợp trong cơ chế thị trường, tiếp tục thu hút được đội ngũ cộng tác viên đông đảo, chất lượng cao, trở thành một điểm sáng văn hóa của Thủ đô.
Năm 1993, Nhà xuất bản Hà Nội có bước đột phá quyết định khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp nhà nước, thực sự hòa nhập vào guồng quay của kinh tế thị trường. Một cuộc cải cách toàn diện trên nhiều mặt đã được tiến hành giúp Nhà xuất bản Hà Nội xây dựng được một bộ máy tinh gọn, linh hoạt, chủ động và hiệu quả cao trong công việc. Trong tình hình thị trường sách sôi động và có sự cạnh tranh quyết liệt, từ năm 1993 đến năm 2000, số đầu sách của Nhà xuất bản không ngừng tăng, năm sau cao hơn năm trước. Nhà xuất bản đã có nguồn bản thảo dự trữ cho các kế hoạch lâu dài, có nhiều tác phẩm chất lượng, được dư luận bạn đọc đánh giá cao. Đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ công nhân viên được cải thiện. Những nỗ lực không ngừng của Nhà xuất bản Hà Nội đã được ghi nhận qua Bằng khen của Bộ văn hóa Thông tin năm 2000. Từ những thành công bước đầu ấy, Nhà xuất bản Hà Nội tiếp tục tổ chức lại cơ cấu và phương thức làm việc; xây dựng, hoàn thiện các quy định, quy chế về các mặt hoạt động; kịp thời tổng kết, đánh giá và rút ra những bài học kinh nghiệm để xây dựng Nhà xuất bản ngày càng quy mô, hoạt động hiệu quả.
Sách của Nhà xuất bản đoạt giải thưởng Sách Việt Nam năm 2013. Ảnh: Vũ Văn Chiến
Song song với việc củng cố bộ máy, đào tạo cán bộ. Nhà xuất bản Hà Nội tích cực mở rộng quan hệ hợp tác với các ban ngành của Thành phố cũng như các tổ chức, cơ quan trung ương đóng trên địa bàn Thành phố. Nhờ đó, các xuất bản phẩm được nâng cao cả về số lượng và chất lượng, vừa đa dạng, phong phú về thể loại phục vụ kịp thời những nhiệm vụ chính trị của Thành phố, vừa đáp ứng tốt hơn yêu cầu của xã hội. Phát huy vai trò của một Nhà xuất bản Thủ đô, Nhà xuất bản Hà Nội đã mạnh dạn tiến sang lĩnh vực tổ chức nghiên cứu khoa học phục vụ công tác xuất bản bằng các đề tài đăng ký với Sở Khoa học Công nghệ. Có thể nói sau khi vượt qua những khó khăn, trở ngại để tồn tại và trụ vững trong kinh tế thị trường, Nhà xuất bản Hà Nội đã tiếp tục tự hoàn thiện để tạo ra bước phát triển mới, có được vị trí nhất định trong đời sống chính trị, văn hóa - xã hội của Thủ đô và thị trường xuất bản cả nước.
Với vai trò của một Nhà xuất bản tổng hợp của Thủ đô, ngoài việc đóng góp vào sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô bằng các hoạt động xuất bản hiệu quả trên nhiều lĩnh vực: giáo dục, chính trị, văn hóa xã hội, Nhà xuất bản Hà Nội đã xây dựng và được giao tổ chức thực hiện thành công Dự án điều tra, sưu tầm, biên soạn và xuất bản Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến. Đây là một dự án quy mô lớn, phức tạp và chưa có tiền lệ. Tuy nhiên, vượt qua những khó khăn, lúng túng; được sự ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo Thành phố, các sở bản ngành, các nhà khoa học Nhà xuất bản với tinh thần làm việc khoa học, nghiêm túc, cầu thị Dự án đã được tổ chức thực hiện thành công, nhận được nhiều ý kiến hoan nghênh, đánh giá cao. Lần đầu tiên, một Dự án đã có sự tham gia đóng góp trí tuệ, tâm huyết của nhiều thế hệ trí thức Việt Nam, những sản phẩm của Dự án có ý nghĩa và giá trị bền vững phục vụ hiệu quả cho nghiên cứu, tìm hiểu về Thăng Long - Hà Nội. Điều này thật hiếm có trong hoạt động xuất bản từ trước đến nay, khẳng định tấm lòng, trách nhiệm của một nhà xuất bản thủ đô với Thăng Long - Hà Nội đồng thời tạo tiền đề cho việc hình thành ngành Hà Nội học.
Bộ tài liệu chuyên đề Giáo dục nếp sống thanh lịch - văn minh cho học sinh Hà Nội do Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội và Nhà xuất bản Hà Nội phối hợp thực hiện.
Bên cạnh việc tổ chức thực hiện Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến, Nhà xuất bản Hà Nội tiếp tục làm tốt công tác xuất bản trong nhiều lĩnh vực. Một trong những mảng sách quan trọng và thế mạnh của Nhà xuất bản Hà Nội là xuất bản sách giáo dục phục vụ ngành giáo dục Thủ đô như bộ sách giáo khoa chương trình địa phương, bộ giáo trình Trung cấp chuyên nghiệp, bộ sách “Tài liệu chuyên đề Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội”. Mảng sách chính trị - xã hội luôn được Nhà xuất bản quan tâm, đầu tư phục vụ định hướng phát triển văn hóa - xã hội và các nhiệm vụ chính trị của Thành phố.
Giai đoạn 10 năm vừa qua là chặng đường Nhà xuất bản Hà Nội có những bước tiến bộ vượt bậc, đạt được nhiều thành tích cao được Đảng, Nhà nước, Thành phố ghi nhận. Hệ thống chính trị, đoàn thể của Nhà xuất bản được hoàn thiện và phát huy cao độ vai trò của mình. Cơ cấu, nhiệm vụ các phòng ban được điều chỉnh hợp lý, bộ máy cán bộ, nhân viên biên tập viên vững vàng về nghiệp vụ, chủ động, sáng tạo trong công việc giúp Nhà xuất bản Hà Nội vững vàng trong bối cảnh khó khăn và đầy biến động. Những năm vừa qua Nhà xuất bản vẫn duy trì số lượng xuất bản hàng năm trên dưới 500 đầu sách, luôn nằm trong Top 2 các nhà xuất bản trong toàn quốc, có nhiều ấn phẩm chất lượng tốt về nội dung, đẹp về hình thức được “Giải thưởng sách Việt Nam” do Hội Xuất bản trao tặng hàng năm.
Đồng chí Ngô Thị Doãn Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Hà Nội, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Nhà xuất bản Hà Nội.
Chặng đường 35 năm xây dựng và trưởng thành ghi nhận những nỗ lực, phấn đấu, vượt qua khó khăn của tập thể cán bộ, biên tập viên, công nhân viên Nhà xuất bản Hà Nội. Để có được diện mạo một nhà xuất bản tổng hợp duy nhất của Thủ đô vững về thế, mạnh về lực hôm nay, cán bộ, công nhân viên, biên tập viên nhà xuất bản tự hào vì trong khó khăn, thử thách luôn đoàn kết, nhất trí, nỗ lực hết mình giữ vững bản lĩnh chính trị, hoàn thành tốt chức trách của mình. Tiếp nối truyền thống, lớp biên tập viên trẻ chúng tôi hôm nay đang mang trên mình trọng trách nặng nề để tiếp tục xây dựng Nhà xuất bản Hà Nội phát triển hơn nữa trong thời gian tới. Chúng tôi cảm ơn các thế hệ đồng nghiệp đi trước đã xây dựng được những nền móng vững chắc để hôm nay chúng tôi có thể tự hào bước tiếp chặng đường cha anh, tự tin tìm hướng đi thích hợp trong thời gian tới.
Tuấn Hưng
Nhà xuất bản Hà Nội