Một năm sóng gió của ngành sách
HÀNG LOẠT SỰ CỐ
Điều khiến các nhà quản lý đau đầu nhất có lẽ là những cuốn từ điển “rác”: Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh của tác giả Vũ Chất, bộ ba cuốn Từ điển tiếng Việt - Mở rộng từ và câu dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 do Khắc Trí - Trọng Tấn biên soạn bị dư luận lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ. Những cuốn này đều diễn giải từ ngữ theo lối tùy tiện, suy diễn, nhạo báng. Những ngày cuối năm, độc giả cả nước lại xôn xao về cuốn Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc khi sử dụng hình ảnh từ internet để minh họa chân dung và hình ảnh năm mươi vị tướng nổi tiếng của nước ta. Trước đó, dư luận dậy sóng vì sự xúc phạm, nhạo báng khi bìa cuốn sách Bộ Luật dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành 2014 được minh họa bằng một ảnh ghép mà trong đó nữ thần cầm cán cân công lý đã bị thay bằng hình ảnh một nam lực sĩ mặc quần nhỏ, còn gương mặt được thay bằng nam diễn viên hài Công Lý.
Những ấn bản cuốn từ điển của tác giả Vũ Chất
Có lẽ là một sự cố chưa từng có trong ngành xuất bản nước ta khi ban tổ chức giải thưởng Sách hay 2014 đã trao giải sách hay ở hạng mục sách nghiên cứu cho cuốn sách đã được “tái bản và sửa chữa” cẩu thả và vi phạm bản quyền. Theo đó, cuốn Văn hóa tộc người Việt Nam của tác giả Nguyễn Từ Chi do NXB Thời Đại ấn hành năm 2013 đã sai phạm nghiêm trọng khi tự ý sửa chữa và cắt xén từ cuốn sách gốc Góp phần nghiên cứu văn hóa và tộc người (in lần đầu năm 1996). Không chỉ thay đổi tựa sách làm sai lệch hẳn ý nghĩa và sự khiêm nhường của sách gốc, cuốn sách tái bản còn cắt toàn bộ phần hai và mục lục.
LỖI TẠI LIÊN KẾT?
Hình thức liên kết xuất bản giữa các nhà xuất bản (NXB) và các đối tác tư nhân đã mang lại cho thị trường sách những ấn bản phong phú, đa dạng được in với hình thức đẹp. Tuy vậy, hình thức này cũng gây ra tình trạng sách nhảm, sách lậu, sách nối bản, vi phạm bản quyền. Không ít cuốn sách nhảm nhí, sai sót, cẩu thả đã dễ dàng xâm nhập thị trường với danh nghĩa của những NXB uy tín. Các đầu sách phát hiện sai phạm, bị dư luận lên án, bị thu hồi, đình bản đều chủ yếu rơi vào loại sách liên kết.
Chưa cần một thống kê chính thức, cũng dễ nhận thấy số đầu sách là sách liên kết phát hành mỗi năm trên thị trường chiếm tỷ lệ rất lớn. Các đơn vị liên kết là các nhà sách, công ty sách tư nhân thực hiện mọi khâu trong xuất bản, từ mua tác quyền cho đến in ấn, phát hành. Chính vì khâu kiểm duyệt khá chủ quan của NXB đã dẫn đến việc nhiều sách nhảm lọt vào thị trường. Vậy nên, đã hình thành một thực tế không thể chối bỏ là có những NXB chỉ đơn thuần là nơi “bán” giấy phép, sống nhờ sách liên kết.
Xuân Tiến
(Theo congan.com.vn)