GS.TS V.L Kozeltsev, người 38 năm gắn bó với công việc bảo thi hài Bác.

Rất nhiều người trong số đó lần đầu đến TPHCM. Nụ cười đôn hậu, ánh mắt thân thiết và đặc biệt, sự nhiệt tình, cởi mở của các nhà khoa học luôn làm ấm lòng người đối diện.

Tổ quốc thứ hai

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm - Chính uỷ Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh - giới thiệu một "người quen" vô cùng thân thiết với cán bộ quản lý Lăng suốt 38 năm nay - Giáo sư, TSKH V.L Kozeltsev, nay là trưởng khoa Hoá - Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ y sinh ở Mátxcơva.

Đó là người đàn ông trung niên cao và lịch lãm, với nụ cười tươi trên môi. Ngồi trên xe một vòng dạo quanh thành phố, trong khi mọi người ngắm nhìn quang cảnh và không ngớt hỏi han, thì giáo sư xuống góc đằng sau xe và đắm chìm vào ký ức một thời: "Đó là những năm tháng chiến tranh tôi không thể nào quên. Ngày 16.10.1971, tôi sang VN, có mặt trong đoàn chuyên gia vượt lũ lên K84 cùng các cán bộ, bác sĩ VN chăm sóc thi hài Hồ Chủ Tịch. Đây là lần đầu tôi đến Hà Nội, nên mọi thứ còn quá mới mẻ và bỡ ngỡ.

Trước đó, tôi đã được Viện trưởng S.S. Debov thông báo sẽ được giao nhiệm vụ quan trọng - tham gia cùng đoàn chuyên gia Lăng Lênin sang VN bảo vệ và ướp thi hài Hồ Chủ Tịch. Tôi biết, trong hoàn cảnh chiến tranh, công việc sẽ gặp rất nhiều khó khăn, nhưng không nghĩ sẽ làm việc trong tình cảnh thiếu thốn đến như vậy: Thiếu hoá chất, thiết bị, kể cả nước sạch y tế.

Trước tình hình trên, viện trưởng của chúng tôi đề nghị mang thi hài Bác sang bảo quản ở Liên Xô. Nhưng các nhà lãnh đạo VN lúc đó quyết định: Vẫn giữ thi hài Bác ở VN. Cuối cùng, ông Viện trưởng bay về Mátxcơva và vài ngày sau, ông trở lại VN mang theo nhiều loại hoá chất và thiết bị y tế.

Tiếp đó, thi hài Bác được chuyển về K1 (Sơn Tây) và chúng tôi lên sống ở đây một thời gian. Đó là thời điểm chúng tôi suốt ngày phải chui vào hầm trú ẩn, không máy điều hoà, trời nóng kinh khủng. Một tuần mới được về Hà Nội một lần. Chiến tranh diễn ra ngày càng ác liệt, cuối cùng, hai bên đi đến thống nhất là phải đưa thi hài Bác xuống hầm.

Lối đi xuống hầm rất hẹp, nên từng chuyên gia Nga lần lượt xuống dưới, vác cả thùng hoá chất nặng 25kg. Cuối cùng, công việc được hoàn tất vào tháng 12.1971. Các chuyên gia Việt Nam cũng như chúng tôi, làm việc không ngơi nghỉ, cả ngày lẫn đêm.

"Những lúc bom đạn chiến tranh nguy hiểm như vậy, ông có bao giờ nghĩ đến cái chết?". "Ôè, không còn thời gian mà nghĩ ngợi. Tôi chỉ biết là nhiệm vụ đặt ra, nguy hiểm không ít.

Trên đường đi ngang Bảo tàng TPHCM, Giáo sư Kozeltsev chỉ cho mọi người chiếc xe tăng M48 và chiếc F5 từng ném bom vào dinh Độc Lập và tỏ ra khá am hiểu lịch sử cuộc chiến chống Mỹ ở VN.

Ông cười, giải thích: "Tôi làm trong ngành y, nhưng rất thích tìm hiểu về lịch sử. Khi còn học phổ thông, tôi đã nghe về cuộc chiến chống thực dân Pháp ở VN và còn nhớ bức ảnh quân đội Pháp đầu hàng Việt Minh. Đối với tôi, Hồ Chí Minh là một thiên tài.

Trong thời gian tham gia bảo quản thi hài Người, tôi muốn thể hiện lòng kính yêu với Bác. Với tôi, mỗi lần trở lại VN là một lần thật vui, như được trở về nhà. Vì từ lâu, tôi đã coi VN là tổ quốc thứ hai của mình. Mỗi lần đến là một lần thay đổi rất nhiều, thật khó nhận ra".

Năm 27 tuổi, anh thanh niên Kozeltsev được Viện trưởng Debov cử đến VN, với tư cách là một trong những học trò yêu quý và xuất sắc của ông. Cũng vào năm ấy, vợ ông sinh con trai đầu lòng, phải sống xa chồng trong một thời gian dài đằng đẵng (tổng cộng gần 60 tháng công tác ở VN trong nhiều năm).

Hơn 20 lần ông sang VN và có những lần phải đi đường vòng, sang Lào rồi mới về nước, máy bay trễ 37 tiếng, nên bị hãng hàng hàng không thông báo "mất tích" với gia đình. Cũng có nhiều lần vợ ông nhận được tin chồng bị mất tích ở VN. Điều đó khiến bà luôn sống trong căng thẳng, lo lắng. Nhưng gia đình ông vẫn vượt qua cơn sóng gió.

Hiện con trai ông đã là người thành đạt, tốt nghiệp hai trường: Đại học Y và Học viện Quân sự. Không chỉ giúp VN, ông còn sang Angola và Triều Tiên để giúp nước bạn.

Khó có thể kể lại những khó khăn và hy sinh mà Giáo sư Kozeltsev phải trải qua trong suốt 38 năm tham gia bảo quản, giữ gìn thi hài Bác. Nhưng với ông, đã là công việc, thì không có gì phải phàn nàn. Lòng kính trọng đối với lãnh tụ là động lực cho ông hoàn thành tốt công việc.

Đoàn chuyên gia Nga thăm tượng đài Bác tại TPHCM.

Theo Báo Lao Động Cuối tuần