- Thưa nhà văn, giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội 2009 dành cho tiểu thuyết "Một mình một ngựa" có ý nghĩa như thế nào với ông?

- Giải thưởng này đến với tôi rất bất ngờ, nó khiến tôi rất vui. Tôi vui vì đây là giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội, một tổ chức văn học có uy tín cao với văn chương cả nước. Vui vì tuổi cao rồi mà còn là tác giả của một cuốn sách được các bạn đồng nghiệp chia sẻ, cảm thông và khích lệ.

- Ông có thể chia sẻ với bạn đọc về sự ra đời của tiểu thuyết này. Nhân vật thầy giáo Toàn cũng chính là hình bóng tác giả?

- Hồi còn trẻ, tôi có mấy năm được tổ chức phân công làm thư ký cho một bí thư tỉnh ủy. Sống với đồng chí bí thư, gần gụi với bộ phận đầu não lãnh đạo của một tỉnh, tôi hiểu ra nhiều điều quan trọng của cuộc sống. Những gì đã thấy, đã hiểu, giờ đây, khi tuổi đã xế chiều với tôi đều đã trở thành kỷ niệm, những kỷ niệm rất đỗi thân thương về một thời đã qua. Tôi viết về một thời đã qua ấy, với tất cả vẻ đẹp ngây thơ, chất phác và chân thành không dễ gì lặp lại của nó.

Cuốn sách mang tính tự truyện. Nó là một đoạn đời của tôi. Tất cả đều thật. Các nhân vật trong sách đều có nguyên mẫu ở ngoài đời, phần lớn các anh chị ấy giờ đây không còn nữa; tôi viết về họ trong một hồi tưởng trân trọng, thiêng liêng và vô cùng yêu quý.

- "Một mình một ngựa" là sự tiếp nối đề tài miền núi phía Bắc (được coi là thế mạnh của ông). Đánh giá chủ quan, ông đã làm mới mình thế nào?

- Làm gì có chuyện "làm mới mình" ở tuổi tôi nữa! Với cuốn sách này, điều quan trọng mà tôi luôn tự nhủ trong quá trình làm việc là phải viết cho thật. Cũng có nghĩa rằng, điều tôi muốn gửi gắm tới bạn đọc là: Hãy nhìn nhận cuộc sống như nó vốn có, trong tinh thần thực sự cầu thị, hãy thật công bằng với lịch sử!

- Đọc "Một mình một ngựa" có thể thấy ngôn ngữ đời sống của Ma Văn Kháng vô cùng phong phú, sống động. Ông đã tích lũy vốn ngôn ngữ đó và đưa vào tác phẩm của mình như thế nào?

- Đó là cả một câu chuyện dài và tôi không biết bắt đầu từ đâu, ngoài việc bảo mình phải luôn chăm chỉ, học hỏi.

- Hiện nay nhiều cây bút trẻ sau khi ra mắt tác phẩm, họ có ngay chiến dịch quảng bá rất tốt. Nhưng "Một mình một ngựa" hay nhiều tác phẩm đoạt các giải thưởng văn học uy tín trong nước gần như thiếu sự chủ động giới thiệu rộng rãi tới công chúng. Ông nghĩ sao?

- Quả thật là có những cuốn sách ra đời đã gặp thuận lợi nhờ sự cổ động, quảng bá. Nhưng thực sự tôi không coi trọng lắm việc này.