Sau CPH, nhiều DN sản xuất, kinh doanh đạt hiệu quả cao hơn

Trong tiến trình thực hiện công tác CPH, các quy định pháp lý về CPH từng bước được hoàn thiện, nhiều quy định đã và đang đi vào cuộc sống, như việc mở rộng ngành nghề, quy mô DN, đối tượng có quyền mua cổ phần, phương pháp xác định giá trị DN, thực hiện việc bán cổ phần ra bên ngoài bằng hình thức đấu giá… Quá trình CPH ngày càng nền nếp, quy củ theo hướng đầy đủ, minh bạch. Qua CPH đến nay, 10 tổng công ty và hơn 60 DN có quy mô vốn trên 100 tỷ đồng cùng hàng trăm DN khác đã được CPH. Nền kinh tế đã giảm được số DN thua lỗ thuộc những lĩnh vực mà Nhà nước không cần nắm giữ quyền sở hữu. Theo nhận định của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ, khi tiến hành CPH, nguồn vốn nhà nước tại DN được đánh giá lại khách quan và chính xác hơn, đồng thời kêu gọi được thêm vốn từ các tổ chức, cá nhân để đầu tư đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất - kinh doanh. Qua đó nền kinh tế đã huy động được thêm khoảng 100 nghìn tỷ đồng từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Từ đó góp phần hình thành và thúc đẩy hoạt động của thị trường chứng khoán.

Nhờ CPH mà DN được chuyển sang hình thức đa sở hữu, thu hút thêm nguồn nhân lực có trình độ cao, áp dụng phương pháp quản lý hiện đại. Đội ngũ lao động được sắp xếp lại theo hướng gọn nhẹ, hợp lý; quyền làm chủ và công tác quản lý DN được nâng lên một bước nên hạn chế được những rủi ro, thất thoát trong sản xuất kinh doanh. Nhiều DN sau CPH làm ăn có hiệu quả hơn. Tính sơ bộ, sau CPH, người lao động có thu nhập tăng khoảng 50% so với trước và chỉ có 7,1% số DN thua lỗ.

Còn đó những tồn tại cần tháo gỡ

Tiến độ thực hiện CPH bị chậm ở hầu khắp các bộ, địa phương, nhất là đối với khối DN quy mô lớn hoặc ở ngành tài chính, ngân hàng. Kết quả khảo sát tại gần 1 nghìn DN cho thấy, thời gian thực hiện CPH trung bình một DN mất 437 ngày, có trường hợp mất 3-4 năm, gây nhiều khó khăn và ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.

Việc huy động vốn từ các thành phần kinh tế khác còn hạn chế nên vốn nhà nước vẫn còn chiếm tỷ trọng lớn trong vốn điều lệ các DN đã CPH. Điều này đồng nghĩa với việc Nhà nước tiếp tục phải gánh trách nhiệm lớn trong đời sống kinh doanh ở mỗi DN. Tại không ít DN vẫn áp dụng tư duy, phương cách điều hành, quản lý theo lối cũ, dưới quyền lãnh đạo của cán bộ cũ... dẫn đến DN tụt dốc, mất vốn và không bảo đảm đời sống công nhân cũng như quyền lợi của các cổ đông. Các quy định liên quan đến CPH chậm được cụ thể hóa cũng cản trở việc thực hiện công tác này. Việc quy định chế độ, quyền lợi cho cán bộ lãnh đạo trong DN Nhà nước nhưng không được bố trí tiếp tục làm lãnh đạo trong đơn vị đã CPH cũng chưa rõ, gây tâm lý băn khoăn …

Thực tiễn đòi hỏi cần đẩy nhanh việc hoàn thiện quy định pháp lý và chính sách liên quan đến CPH. Việc sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng đồng bộ, hợp lý, bảo đảm sự minh bạch, công khai, tránh thất thoát vốn và tài sản Nhà nước; giải quyết thỏa đáng những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi người lao động... Mặt khác cần có những phương pháp tính giá trị DN một cách linh hoạt và khoa học để đẩy nhanh tiến độ thực hiện CPH, kết hợp tháo gỡ những khó khăn về đất đai, mặt bằng sản xuất, những tồn đọng về công nợ… cho DN.