Hai hoạt động với hai nội dung, cách sắp đặt, trình diễn khác nhau nhưng lại có điểm chung là quy tụ nhiều nghệ sỹ thuộc loại hình nghệ thuật đương đại tham gia.

Sự kiện đầu tiên là dự án “Hội tụ ánh áng” của nghệ sỹ Đào Anh Khánh và một số nghệ sỹ đương đại khác kết hợp thực hiện, sẽ diễn ra từ ngày 30/10 đến 1/11 tại ngay trên bờ đê sông Hồng. Đây là phần một của dự án có tên gọi “Dòng chảy 1.000 năm”, gồm ba giai đoạn: Hội tụ ánh sáng, Cây cầu âm thanh và Cái cây cuộc sống.

Chiếu Ca trù một lần nữa xuất hiện trong lễ hội văn hóa cộng đồng

Trên hai bờ đê đường Ngọc Thụy - Long Biên đến studio của họa sỹ Đào Anh Khánh dài 600m và 5.000m2 thuộc studio Anh Khánh, sẽ là “sân khấu” để 20 nghệ sỹ thuộc nghệ thuật thị giác thực hiện phần trưng bày, sắp đặt và trình diễn đường phố. Ở đó, công chúng sẽ thấy những tác phẩm tái hiện Hà Nội 12 ngày đêm của họa sỹ Đặng Thị Khuê, 300 bức tượng có phản chiếu ánh sáng bên trong bay lượn trên triền đề và những tác phẩm điêu khắc của nhà điêu khắc Đinh Gia Lê. Bên cạnh đó là phần trình diễn bằng ánh sáng, tia lazer. Nghệ sỹ Đào Anh Khánh sẽ thực hiện tác phẩm “Dấu ấn thời gian” với những mô hình chiếc lá có phản chiếu gương mặt người Hà Nội. Các nghệ sĩ âm nhạc đương đại như Xuân Sơn, Trí Minh, Vũ Nhật Tân đảm nhiệm phần âm nhạc trong suốt thời gian phần trình diễn, sắp đặt diễn ra.

Tiếp nối sự kiện “Hội tụ ánh áng”, vào ngày 3/11 sẽ là “Liên hoan nghệ thuật đường phố” diễn ra tại quảng trường vườn hoa Lý Thái Tổ từ 14h30 đến 21h. Chương trình do Đại sứ quán Đan Mạch, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Cơ quan nghệ thuật Đan Mạch tổ chức. Ca sĩ Tùng Dương, câu lạc bộ Ca trù Thăng Long, nhóm nhảy Big Toe, nghệ sĩ Đào Anh Khánh, Liên đoàn xiếc VN và các nghệ sĩ nổi tiếng từ Đan Mạch sẽ biểu diễn miễn phí tại địa điểm này. Không giống như “Hội thụ ánh sáng” nghiêng về nghệ thuật thị giác, “Liên hoan nghệ thuật đường phố” lại thiên về thưởng thức âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn. Liên hoan do nhạc sĩ Trí Minh đạo diễn.

Theo kịch bản thì vườn hoa Lý Thái Tổ được bài trí ngoài sân khấu lớn còn có 4 góc sân khấu nhỏ. Một góc dành cho Hiphop do nhóm BigToe và nhóm vũ kịch Uppercu, một góc dành cho nghệ thuật thử nghiệm của Đào Anh Khánh, góc thứ 3 la dành cho âm nhạc truyền thống do CLB Thăng Long biểu diễn và góc thứ 4 là thuộc về nghệ thuật xiếc và kịch do các nghệ sĩ xiếc Việt Nam và đoàn kịch Batida biểu diễn.

Hiphop cũng góp mặt

DJ Trí Minh, người đạo diễn chương trình này cho biết, để tránh tình trạng loãng không gian biểu diễn, các góc sân khấu sẽ lần lượt trình diễn những màn khác nhau để có được sự bổ trợ qua lại. Theo đó, khi ca trù cất lên thì nghệ thuật Hiphop sẽ dành cho vẽ Graffiti, ngược lại khi Hiphop bắt đầu sôi động, náo nhiệt thì góc Ca trù sẽ là phần trưng bày. Sân khấu chính lớn nhất sẽ dành cho phần biểu diễn nghệ thuật vào ban đêm làm điểm nhấn cho toàn bộ chương trình. Những nghệ sỹ tham gia phần này gồm: ca sĩ Tùng Dương, các nghệ sĩ xiếc, các vũ công trẻ và các nghệ sĩ Đan Mạch…

Được biết, đây là hai dự án nghệ thuật thực hiện nhằm hướng tới Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long. Năm sau, những sự kiện lễ hội đường phố mang tính cộng đồng sẽ diễn ra để “bữa tiệc” mừng ngày Đại lễ càng thêm phong phú, hấp dẫn.

* Thêm bài học dành cho công chúng thưởng thức văn hóa

Festival cầu Long Biên lần đầu tiên diễn ra tại Hà Nội vừa kết thúc để lại khá nhiều dư vị. Đây không phải là lần đầu tiên Hà Nội tổ chức một sự kiện văn hóa mang tính cộng đồng nhưng là lần đầu tiên thử nghiệm trên cây cầu Long Biên có chiều dài hơn 1.600m. Dù đã được cảnh báo nhiều về an ninh trật tự trước khi lễ hội diễn ra nhưng đến lúc kết thúc, bên cạnh niềm vui lại là không ít điều cần suy ngẫm về ý thức tham gia văn hóa công cộng của công chúng.

Lễ hội cầu Long Biên bên cạnh những hình ảnh đẹp vẫn có những người thiếu ý thức

Loáng thoáng trên dải phông lưu dòng lưu bút thể hiện tình yêu với Hà Nội có không ít dòng viết thể hiện sự thiếu ý thức của người tham gia như quảng cáo rao vặt, quảng cáo tình yêu... Những dòng chữ đó tuy không nhiều nhưng lại tạo thành những hạt “sạn” của một lễ hội văn hóa. Rồi chuyện người đi lễ hội bất chấp nguy hiểm, trèo rào vào đường ray chỉ để thỏa mãn trí tò mò. Hay cảnh ném rác từ trên cầu xuống sông Hồng... Tất cả những việc làm đó có thể là hành động muốn khẳng định cái tôi, muốn “chơi trội” của một số ít cá nhân, hay đơn giản là thói quen được hình thành từ sự thiếu ý thức…  đã vô tình phá hỏng sự cố gắng, nỗ lực của cả một cộng đồng, trong đó có cả của nhà tổ chức và của những người muốn có một lễ hội văn minh.

Trước đó, Lễ hội phố hoa được tổ chức tại khu vực Hồ Gươm nhân dịp Tết 2009 đã mang lại không ít dư vị buồn, mà nguyên nhân gây ra lại chính là ý thức của người tham gia lễ hội. Rồi lễ hội hoa Anh Đào tổ chức trước đấy cũng rơi vào tình trạng tương tự khi hàng trăm người cùng lao vào vặt trụi hoa chỉ để thỏa mãn sự tò mò (chứ không chắc đã mang nổi về nhà để cắm).

Lễ hội văn hóa cộng đồng có thành công hay không phần lớn phụ thuộc vào thái độ của công chúng tham gia. Đây là điều mà tất cả những nhà tổ chức sự kiện đều nhận thấy nhưng lại không biết cách ứng phó với những tình huống xấu. Bởi lẽ, có huy động một đội ngũ bảo vệ đông đảo nhưng cũng chẳng đủ tai, mắt để ý hết hàng nghìn người tham gia lễ hội. Vậy nên, như lời của bà Nguyễn Nga, người vừa thực hiện Lễ hội cầu Long Biên: làm lễ hội văn hóa công động “vừa làm vừa thót tim”. Công chúng Việt Nam chưa có thói quen cùng tham gia với nhà tổ chức như công chúng ở những nước phát triển, bởi họ còn bỡ ngỡ với loại hình này. Để công chúng có thói quen, chẳng có cách nào khác để công chúng tham gia nhiều lễ hội kiểu này.

Hai sự kiện “Hội tụ ánh sáng” và “Liên hoan nghệ thuật đường phố” sắp diễn dù được chuẩn bị công phu cũng chưa thể biết được là có “thành công tốt đẹp” hay không, bởi vẫn còn phải chờ vào thái độ, phản ứng của công chúng. Mỗi người tham gia nên ý thức được rằng, họ không chỉ là người thưởng thức mà còn đang đóng một “vai” rất lớn cho sự thành bại của những sự kiện văn hóa.