Từ Iliad cho đến Chiến tranh và Hòa bình, những câu chuyện về con người và chiến trận tới nay vẫn có độc giả. Những tác phẩm quan trọng nhất của văn học thế giới thế kỷ trước như All Quiet on the Western Front, For Whom the Bell Tolls, The Naked and the Dead , Catch-22… cũng đều viết về đề tài chiến tranh.

Với người Mỹ, cuộc chiến tranh ở Việt Nam đã in dấu trong những tác phẩm văn học như The Quiet American của Graham Greene hay The Things They Carried của Tim O'Brien và trong rất nhiều bộ phim đáng nhớ như Apocalypse Now, The Deerhunter, Platoon. Có những lúc, các nhà viết kịch Hollywood dường như "la cà" ở Đà Nẵng nhiều hơn là trên những đại lộ chính ở Mỹ.

Hơn một thế hệ đã trưởng thành kể từ cuộc rút chạy nhục nhã khỏi Sài Gòn, nhưng người Mỹ đến nay vẫn phải vật lộn với những chấn thương lịch sử. Sự quan tâm chung của công luận có thể bị chi phối bởi những cuộc chiến tranh vừa và đang diễn ra ở Iraq và Afghanistan, nhưng trong sâu thẳm tiềm thức sáng tạo của dân tộc này, vết thương của những trận chiến kinh hoàng trên các cánh đồng lúa vẫn đang mưng mủ.

Người cầm bút cần thời gian để tìm kiếm sự gặp gỡ giữa sáng tạo nghệ thuật và những trải nghiệm đau buồn của chiến tranh. Cuốn tiểu thuyết nóng nhất trên văn đàn Mỹ hiện nay - Matterhorn của Karl Marlantes - ra đời từ cuộc đấu tranh cả cuộc đời ông với những con quỷ dữ là ký ức, sự tổn thương và mất mát.

Trang bìa cuốn sách.

Tuần trước, bị kẹt ở New York vì bụi núi lửa, tôi đã ngấu nghiến đọc Matterhorn và bị lôi cuốn bởi sự hấp dẫn của nghệ thuật kể chuyện và bức tranh không thể quên được mà cuốn tiểu thuyết đã vẽ nên. Tác phẩm tái hiện về một đơn vị bị "ám ảnh bởi bệnh tật và sự điên rồ" trong cuộc chiến với những đối thủ vô hình trong các cánh rừng Tây Nguyên.

Đằng sau Matterhorn là cả một câu chuyện hấp dẫn. Tác giả cuốn sách từng là một cựu binh tại chiến trường Việt Nam. Ông đã dành ra 35 năm với bản thảo cuốn tiểu thuyết của mình.

Dài chừng 1.600 trang, tác giả đã rất già cả, cuốn sách ban đầu là một dạng bản thảo "không nhà xuất bản nào muốn nhận". Tuy nhiên, vận may đã đến với Marlantes khi nhà xuất bản El León Literary Arts nhận làm bà đỡ cho tác phẩm. Bản thảo được cắt gọn xuống 600 trang. Một chiến dịch quảng bá cho cuốn sách được thực hiện.

Và thành công đã đến với Matterhorn. Cuốn sách được đánh giá là "Tiểu thuyết Việt Nam của thế hệ chúng ta", được đăng bài phê bình trên trang New York Times. Cuốn sách đến nay tiêu thụ được 125.000 bản bìa cứng và 10.000 bản e-book. Tuần trước, nó xếp thứ 7 trong danh sách best-seller của New York Times và đang tiếp tục leo lên nữa. Tháng 8 tới, Matterhorn sẽ được NXB Atlantic ấn hành tại Anh. Ai nói tiểu thuyết về chiến tranh đã chết?

(Theo Evan.vnexpress.net)