Nguyễn Hiếu - nhà văn “sát” giải
Trong làng văn người ta bảo lão là người “sát” giải.
Lão viết đủ các thể loại, tiểu thuyết, truyện ngắn, truyện hài, truyện
thơ thiếu nhi, thơ, rồi kịch, kịch bản phim... Thậm chí lão còn nhảy vào
“chơi” cả phê bình văn học. Thể loại nào lão cũng chơi. Không kể lão
lại là nhà báo chuyên nghiệp sau 39 năm công tác ở Đài lão còn có hàng
nghìn bài báo đủ mọi thể loại, hơn 500 kịch truyền thanh. Lo đã “ẵm”
khối giải thưởng, từ giải thưởng thơ của Hội Nhà văn, giải của Hội Liên
hiệp VHNT, giải truyện ngắn của Báo Văn nghệ, Văn nghệ Quân đội, Giải
liên hoan sân khấu, đến các giải viết cho các ngành như ngành Giao thông
vận tải, công an…
Nếu kể về tiểu thuyết, thì cái “gia sản” của lão khiến
nhiều người phải kinh ngạc, nhất là trong cái thời buổi trên văn đàn
tiểu thuyết đang “đói kém mất mùa” như bây giờ. Chỉ độ chục năm, quãng
những năm 80-90, lão đã cho ra đời cả tá tiểu thuyết, mà mỗi khi nhắc
đến lão, người ta liệt kê ra hàng loạt tác phẩm, nào là “Vết xoáy giữa
ngực làng” “Dòng sông máu”, “Bụi đường”, “Người đàn bà quỷ ám”, “Chuyện
tình người điên”, “Tôi bán mình” ”Chân trời vỡ đôi”, “Quá cảnh”,”Lặng lẽ
cuối cùng”,”Bốn bước dến chân trời”… Kể không xiết… Còn bây giờ, cứ
trung bình mỗi năm lão ra chí ít là một tiểu thuyết, hơn chục cái truyện
ngắn đủ cho một tập, hay một vở kịch, vài chục bài thơ. Nói về sức viết
tiểu thuyết của mình, lão tự nhận là lão viết dàn dạt, viết hùng hục,
viết như nhu cầu ăn và thở. Mỗi ngày mà lão không nhả ra hai trang văn
thì không yên cõi dạ.
Nhà văn Ma Văn Kháng - một người thuộc hàng viết khoẻ,
một người mà lão kính phục trong làng văn đã từng phải nói với lão rằng:
“Chú là lực sĩ của văn xuôi Việt Nam”, còn nhà thơ Nguyễn Hoàng Sơn thì
gọi lão là: “Thằng cha đi xe máy bằng tiểu thuyết”. Lão gật gù. Cũng
đúng. Lão sống được bằng nghề viết. Lần đầu tiên từ năm 1973, lão được
cái giải thưởng thơ, đủ tiền đưa vợ chưa cưới may bộ áo dài, lại thêm cả
đưa tiền cho bố mẹ làm cỗ cưới, còn rủng rỉnh đãi bạn bè. Người ta nhắc
đến tiểu thuyết của lão như một sự cách tân với cái cách dựng chuyện hư
hư thực thực. Văn phong của lão ngắn gọn, chấm câu liên tục, không mấy
hoa mỹ cầu kỳ nhưng bằng bút pháp dữ dội và hài hước, lão đã khiến cho
người đọc cứ hùng hục chạy theo lão cho đến khi kết thúc câu chuyện mới…
thở phào vì những cái kết chuyện, nhưng cũng đầy chiêm nghiệm. Cái cách
kể chuyện đó chẳng khác nào cái cách lão nói chuyện ở ngoài đời. Người
nào văn nấy.
Nói về truyện ngắn hài của lão thì cũng khối chuyện.
Tập truyện ngắn đầu tiên của lão ra đời - năm 1984 mang tên “Chuyện cái
vòi nước” đã khiến nhiều người để ý đến lão đặt nhiều kỳ vọng về khả
năng viết truyện hài của Nguyễn Hiếu. Sau tập truyện đó lão còn ra thêm
vài tập truyện ngắn nữa như “Cười dành cho tất cả”; “Bóng ảnh cuộc
đời”; “Khi người đàn bà trở về”. Mới đây, lão có gửi cho tôi đọc mấy
truyện ngắn lão mới in: “Đường vòng của tình yêu”, “Giải cứu nàng ma nơ
canh” và “Trên mặt đất lại có người”. Theo nhà phê bình Nguyễn Thị Minh
Thái thì đây là 3 truyện “Nguyễn Hiếu khuyến mại chất hài” và “sự cách
tân trong cách kể chuyện và sự may mắn bắt gặp được cặp Chí Phèo - Thị
Nở hiện đại trong bối cảnh truyện ngắn khó lường của thập kỉ đầu thế kỉ
21 này”. Tôi đọc thấy khoái quá, mặc dù cốt truyện không có gì lạ, nhưng
cái cách kể chuyện của lão rất cuốn hút vì có tính kịch ở trong đó. Lão
“thắt nút”, “mở nút” cho những chi tiết rất hài hước nhưng cũng nhiều
suy ngẫm khiến người đọc thú vị.
Lão làm thơ từ khi còn đi học, đến nay đã ngoại lục
tuần lão vẫn tiếp tục làm thơ. Ngay từ thời sinh viên mà lão đã có câu
thơ rất hay như thế này: “Tiếng bom nổ làm méo cả vầng trăng”. Với một
câu thơ như thế, ai bảo lão không phải nhà thơ. Tôi còn nhớ mấy câu thơ
của lão mới cho in gần đây: “Lâng châng là chiếc váy lành. Còn đôi váy
rách để dành trời mây.” (Tuỳ hứng Đông hồ). Hay “Ta đội trăng về bến cũ.
Xéo nghiêng dải yếm em chờ. Một chút hương nhài trùm lên nhớ. Lễnh
loãng lòng riêng hoá thơ” (Ta như mầm thức đợi mong). Nếu ai đã từng đọc
văn xuôi của lão thì quả là bất ngờ với những câu thơ mang hồn của dân
ca như vậy. Bây giờ, lượng thơ của lão cũng tới con số hàng trăm. Dịp kỷ
niệm Hà Nội nghìn tuổi, Nhà xuất bản Hà Nội in cả tuyển tập, gồm 10 tập
trong đó có cả tiểu thuyết, truyện ngắn, cả kịch và một tuyển thơ dày
gần 500 trang. Lại nói đến kịch, lão đã viết tới 52 vở. Nhưng khi tôi
hỏi, đã được dựng mấy vở, lão co hai chân lên ghế, hóm hỉnh giơ 4 ngón
tay rồi cười khèn khẹt.
- PV: 40 năm viết kịch, đã có tới 52 vở mà chỉ
được dựng có 4 vở, ông không buồn sao?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Băn khoăn
một chút nhưng không thấy buồn. Có lẽ do tạng của tôi. Tôi rất ngại
buồn. Hơn nữa tôi viết nhiều thể loại. Thiên hạ chưa ăn cái này thì chắc
phải chén cái khác của tôi. Đầu bếp Nguyễn Hiếu xào xáo và bồi bàn
Nguyễn Hiếu lại dọn ra mà.
- PV: Ông đã từng nói sáng nào cũng phải nhả ra hai
trang văn thì mới yên cõi dạ, dạo này ông đang viết gì thế?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Lúc này đang
cò cưa hai cái truyện ngắn, một bài báo kinh tế cho tờ báo nước Áo
đặt.
- PV: Ông đã xuất bản 20 cuốn tiểu thuyết, bây giờ
nhìn lại ông có thấy “choáng” với sức viết của mình không?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Tôi là con
một nên cách trả nghĩa cha mẹ tốt nhất là đông con, nhiều cháu. Trong
văn chương tôi cũng tâm niệm thế.
- PV: Ông nghĩ sao về sự nổi tiếng của một nhà văn?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Cũng tùy. Có
nhà văn chỉ viết được một bài thơ, một truyện ngắn là tịt ngóm. Có
người thì lại đẻ sòn sòn mà tác phẩm nào cũng có sức hút. Sự nổi tiếng
không quan trọng bằng sự thâm hậu của nghề cấm bút. Ơn trời tôi cảm thấy
tôi có đôi chút của sự thâm hậu đó.
- PV: Nghe nói, ông còn 2 cuốn tiểu thuyết nữa,
chưa in. Ông có thể cho biết đó có phải là những trang viết về Hà Nội?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Một cuốn là
“Mặt nạ để đời “ viết về một vụ án xảy ra ở thành phố mà cho dù tôi cố
gián cách nhưng chắc là người đọc vẫn nhận ra không gian nội thành Hà
Nội. Một cuốn là “Dương gian trong sọt”. Cuốn này tôi viết theo trường
phái “tiểu thuyết tự sự hư cấu”. Chuyện xảy ra ở một làng ngoại thành có
tên là làng Chiện - căn làng ít ra đã vào tiểu thuyết và truyện ngắn và
nếu kể cả thơ của tôi thì phải đến chí ít gần trăm lần. Nguyên mẫu là
làng Chèm quê ngoại của tôi.
- PV: Cảm xúc của ông thế nào mỗi khi viết về Hà
Nội và khi NXB Hà Nội đã in một bộ tuyển tập Nguyễn Hiếu?
- Nhà văn Nguyễn Hiếu: Khi viết thì
tôi lạnh và lỳ lắm. Nhưng đọc lại thì đôi khi lại rơi nước mắt. Còn khi
cầm mấy tập đầu trong tuyển tập tôi run người lên vì hiểu rằng tình yêu,
ân nghĩa văn chương của tôi đối với Hà Nội ít nhiều đã hiển hiện lên
vật chất một cách cụ thể. Sờ được, đọc được.
- PV: Xin cảm ơn ông! |
(Theo Anninhthudo.vn)