Vậy vấn đề quan trọng của những người làm sách Việt Nam là gì? Đó là sự kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường quảng bá, giới thiệu, dịch thuật, đưa văn chương Việt đến với đông đảo độc giả trên thế giới.

Tại hội nghị quốc tế giới thiệu văn học Việt Nam những ngày đầu năm 2011, nhiều nhà văn, dịch giả nước ngoài đều có cùng ý kiến là họ đến để tìm hiểu về các nhà văn Việt Nam, muốn tìm các tác phẩm văn học phản ánh đời sống đương đại Việt Nam để chuyển ngữ, để có cơ hội trao đổi về nghề nghiệp với đồng nghiệp Việt Nam, để kiếm tìm niềm say mê trong việc dịch các tác phẩm văn học Việt Nam ra nước ngoài.

Các tác giả Việt được dịch ra nước ngoài không nhiều. Gần đây, có thể kể đến thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh hay một số tác giả Nguyễn Huy Thiệp, Trần Quang Quý, Nguyễn Quang Thiều, Lê Minh Khuê, Nguyễn Ngọc Thuần…Một số nhà xuất bản ở nước ngoài có đề xuất muốn được nhà xuất bản (NXB) ở Việt Nam hỗ trợ hoặc lấy rẻ tiền bản quyền. Đó là điều mà các nhà xuất bản nước ta phải cân nhắc thêm. Bởi lẽ phải có sự cân bằng giữa kinh phí mua bản quyền các tác phẩm văn học nước ngoài và việc bán bản quyền tác phẩm văn học Việt - điều mà không phải NXB nào cũng làm tốt.

Làm thế nào để văn học Việt Nam có chỗ đứng trong lòng độc giả nước ngoài, đó là câu hỏi mà những người làm sách Việt cần đồng tâm trả lời. Để làm tốt điều đó phải có sự tác động khôn khéo, đồng bộ từ hai chiều, ở trong nước và ngoài nước.

Sách Việt Nam được dịch ra tiếng Nhật.

Trước hết cần tổ chức những hội nghị giới thiệu văn học Việt Nam dành cho các dịch giả, những người Việt sống ở nước ngoài, những nhà xuất bản có khả năng phát hành ra nước ngoài… các guidebook - sách giới thiệu vắn tắt về văn học cũng là việc các nhà làm sách Việt cần thực hiện. Những chuyến tham quan, trao đổi sáng tác ở nước ngoài dành cho các nhà văn Việt Nam cũng như mời các nhà văn nước ngoài đến Việt Nam là một trong những hoạt động trực tiếp cần đươc triển khai.

Việc chủ động giới thiệu bản thân một cách thuyết phục thông qua những dự án dịch thuật có hệ thống là ý kiến mới của dịch giả Đoàn Tử Huyến. Ông cho rằng Nhà nước nên tài trợ “xuất khẩu văn học” từ việc tổ chức tuyển chọn, dịch cho đến in ấn, phát hành. Việc “sáng tạo ra những tác phẩm thực sự xuất sắc, thực sự thu hút được độc giả thế giới” theo dịch giả Phạm Xuân Nguyên là điều mà nhà văn Việt cần phải chú trọng hơn cả nếu muốn giới thiệu tác phẩm của mình ra thế giới.

Việc giới thiệu một cách tự phát các tác phẩm văn học Việt Nam ra nước ngoài thoạt nhìn có vẻ tích cực nhưng về lâu dài cần có sự tác động tích cực của cơ quan chuyên ngành hoặc cơ quan thẩm quyền thì công việc này mới được thúc đẩy mạnh mẽ. Xây dựng quỹ dịch, xuất bản văn học Việt Nam ra nước ngoài cũng là một ý kiến không tồi trong tình trạng các nhà xuất bản đều mong muốn có thêm kinh phí trong việc giới thiệu các tác giả Việt Nam ra nước ngoài.

Mới đây, NXB Trẻ gây bất ngờ tại cuộc họp báo kỷ niệm 30 năm thành lập bằng tuyên bố: Năm 2011 sẽ là năm của sách văn học Việt Nam. Bất ngờ hơn nữa là lần đầu tiên NXB này đã tung ra bản tiếng Anh của một cuốn sách văn học Việt, cuốn Open the window, eyes closed (Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ) của tác giả Nguyễn Ngọc Thuần. Đây có thể được xem là cuốn sách dịch ngược đầu tiên của NXB Trẻ. Chúng ta đã quá quen với việc dịch xuôi các tác phẩm văn học nước ngoài, giờ đây, khi NXB năng động này bắt đầu dịch văn học Việt ra tiếng nước ngoài cũng tức là bắt đầu gieo vào lòng độc giả hy vọng về một thử nghiệm mới đáng hoan nghênh trong tình hình văn học Việt Nam chưa thực sự có dấu ấn trên thế giới.

(Theo suckhoedoisong.vn)