Những khu vực liên quan đến tầng đất yếu

Vừa qua, sự cố gây lún và đổ nhà 5 tầng số 49 phố Huỳnh Thúc Kháng chiều ngày 31 tháng 3 năm 2011 đã dấy lên làn sóng lo ngại đối với nhiều công trình xây dựng trên địa bàn thủ đô Hà Nội. Để có cách nhìn khách quan hơn về vấn đề này, cần có những hiểu biết nhất định về hiện tượng và bản chất của các công trình bị lún nứt.

Hiện tượng lún nứt công trình nhìn chung đều liên quan đến quy mô, kết cấu công trình và đất nền. Công trình có thể bị lún nhiều nhưng không bị phá hoại nếu quá trình không xẩy ra sự lún lệch và đặc biệt là khả năng chịu đựng được biến dạng của kết cấu công trình.

Thực tế nghiên cứu các công trình xây dựng bị lún nứt ở khu vực Hà Nội cho thấy, nguyên nhân dẫn đến sự lún nứt của công trình rất đa dạng và phức tạp. Để đánh giá đúng các nguyên nhân lún nứt của công trình cần có sự xem xét cụ thể các yếu tố công trình, đất nền và những tác động bên ngoài làm thay đổi trạng thái ứng xử của công trình và đất nền.

Phần lớn các công trình sau khi xây dựng xong bị lún nứt thường liên quan đến các yếu tố chủ quan khi nhận thức về đất nền và công trình trong các khâu khảo sát, thiết kế và thi công xây dựng. Các trường hợp công trình đã xây dựng và ổn định lâu dài, bỗng nhiên bị lún nứt thường liên quan đến những tác động khách quan làm thay đổi trạng thái ứng xử của công trình và đất nền.

Thủ đô Hà Nội nằm trên vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng với sự có mặt của các thành tạo trầm tích trẻ. Kết quả nghiên cứu đều cho thấy, các công trình bị lún nứt ở Hà Nội đều liên quan đến sự có mặt của các thành tạo đất yếu, đặc biệt là sự có mặt của đất yếu chứa nhiều hữu cơ hệ tầng Hải Hưng dưới có nguồn gốc hồ đầm lầy (lbQ^1-2_{IV hh1}). ­

Hầu hết các công trình bị lún nứt ở Hà Nội đều được thiết kế móng nông, (móng thường đặt ở độ sâu 1-2 m), và liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến tầng đất yếu này như: khu vực Thành Công, Giảng Võ; Kim Mã và một phần Đội Cấn; Khu vực Mỹ Đình, đại học sư phạm, Học viện Báo chí tuyên truyền và một phần Nghĩa Đô. Các khu vực Minh Khai, Pháp Vân, Kim Giang và trường Đại học Kiến trúc Hà Nội … đều là những khu vực có sự phân bố của tầng đất yếu này.

Những khu vực không có đất yếu, các công trình ít khi xẩy ra lún nứt liên quan đến yếu tố đất nền, nếu có thì mức độ trầm trọng không lớn và thường do các tác nhân làm biến đổi điều kiện tự nhiên như đào và san lấp mặt bằng …

Những năm đổi mới của đất nước, số lượng và quy mô xây dựng công trình không ngừng tăng lên. Sự hểu biết về đất nền ở khu vực Hà Nội và kinh nghiệm khảo sát địa chất công trình cũng như thiết kế xây dựng ngày càng tốt hơn. Hầu hết các công trình lớn được thiết kế móng cọc, tải trọng công trình được truyền xuống các lớp đất tốt ở dưới sâu nên sự cố công trình ít xẩy ra hơn. Các công trình bị sự cố lún nứt thường là các công trình nhỏ do dân tự xây dựng và liên quan đến những tác động bên ngoài.

Để tránh xảy ra lún nứt

Đánh giá chung, hiện tượng lún nứt các công trình ở khu vực Hà Nội thường xẩy ra trong các trường hợp sau:

Công trình xây dựng trên nền đất yếu có bề dầy đất yếu lớn và biến đổi mạnh, việc chọn giải pháp móng không phù hợp hoặc có sai sót trong tính toán thiết kế công trình.

Công trình cải tạo nâng tầng không được đánh giá và tính toán đúng, làm thay đổi ứng xử của công trình và đất nền.

Khi xây dựng các công trình liền kề làm tăng tải trọng cục bộ cho công trình lân cận.

Thi công móng cọc bằng phương pháp đóng hoặc ép tĩnh, gây dồn nén đất nền, làm biến dạng công trình.

Thi công các hố móng sâu hoặc công trình ngầm, làm thay đổi trạng thái ứng suất của đất nền.

Khi thiêt kế xây dựng các công trình ở khu vực Hà Nội, để tránh khả năng xẩy ra lún nứt cần thực hiện một số giải pháp sau:

Tăng cường công tác quản lý xây dựng, đặc biệt là quản lý về kỹ thuật đối với các công trình do dân tự xây. Đối với các công trình do người dân tự xây dựng cần có sự tư vấn của các chuyên gia về đất nền cũng như lựa chọn giải pháp nền móng phù hợp. Điều này không chỉ bảo đảm an toàn cho công trình mà còn mang lại hiệu quả về kinh tế.

Thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về khảo sát, thiết kế và xây dựng công trình.

Khi thi công các công trình mới hoặc cải tạo nâng tầng các công trình cũ, cần có những đánh giá về tác động của giải pháp xây dựng đến các công trình lân cận và bản thân công trình cải tạo và để ra biện pháp chống lại các tác động gây hư hỏng công trình.

Cần tiến hành điều tra, đánh giá hiện trạng công trình sự cố trên địa bàn thành phố để có giải pháp xử lý thích hợp.

Tăng cường nghiên cứu chi tiết đặc điểm địa chất công trình khu vực và phân vùng nguy hiểm để cảnh báo nguy cơ lún nứt công trình xây dựng trong từng khu vực.

(Theo Dantri.com.vn)