Kiểm tra hệ thống lọc nước tại Nhà máy Nước Yên Phụ.
Quá khứ hào hùng
Lịch sử cấp nước của Hà Nội bắt đầu với việc người Pháp xây dựng Nhà máy
Nước (NMN) Yên Phụ và tháp nước Hàng Đậu. NMN Yên Phụ, tiền thân của
Công ty NSHN ngày nay được khởi công xây dựng năm 1894 và đưa vào vận
hành năm 1896. Sau đó, người Pháp xây dựng thêm 4 NMN nữa là Đồn Thủy
(năm 1925), Bạch Mai (năm 1931), Ngọc Hà (năm 1938), Ngô Sỹ Liên (năm
1941). Tháng 10-1954, chào đón đoàn quân chiến thắng trở về, những người
thợ nước Hà Nội lại bắt tay vào công cuộc xây dựng Thủ đô và đất nước,
bảo đảm các NMN hoạt động bình thường. Ngày 25-10-1954, Sở Máy nước Hà
Nội chính thức mang tên NMN Hà Nội. Liên tục trong giai đoạn 1954-1975
vừa sản xuất vừa chiến đấu, anh em công nhân vẫn hăng say lao động nhằm
cung cấp nước sinh hoạt cho người dân Thủ đô. Giai đoạn này, tổng công
suất cấp nước của NMN Hà Nội đạt 125.000 m3/ngày-đêm (ng-đ).
Năm 1978, Nhà máy đã được UBND TP Hà Nội đổi tên thành Công ty Cấp nước
Hà Nội. Giai đoạn này, công cuộc xây dựng Thủ đô, đất nước đòi hỏi nhiệm
vụ sản xuất và cung cấp nước phục vụ đời sống, sinh hoạt ngày càng cao.
Giai đoạn 1986-1997 đánh dấu sự hợp tác sâu rộng của ngành nước Hà Nội
với các tổ chức quốc tế. Trong đó, nổi bật nhất là công trình xây dựng
và cải tạo một số NMN do Chính phủ Phần Lan viện trợ với số tiền lên đến
80 triệu USD. Từ nguồn vốn này, các NMN Yên Phụ, Tương Mai, Ngọc Hà,
Ngô Sỹ Liên được cải tạo, NMN Mai Dịch, Pháp Vân được xây dựng mới. Hệ
thống đường ống cũng được đầu tư mở rộng… Những thay đổi đó đã góp phần
nâng cao chất lượng dịch vụ cấp nước và cải thiện đời sống của người
dân. Khái niệm nước "Phần Lan" đã ăn sâu vào trong suy nghĩ của nhiều
người dân Hà Nội khi nói đến nước sạch với một thái độ trân trọng. Không
chỉ dừng ở đó, ngay sau khi UBND TP Hà Nội quyết định thành lập Công ty
Kinh doanh NSHN (tháng 4-1994), Công ty đã triển khai một loạt dự án
lớn, như nâng cao năng lực hệ thống cấp nước Gia Lâm (từ chương trình
viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Nhật Bản); chương trình cải tạo và
mở rộng hệ thống cấp nước giai đoạn IV mà điển hình là dự án cấp nước
1A vay vốn của Ngân hàng Thế giới để xây dựng thêm các NMN Cáo Đỉnh (năm
2001) và Nam Dư (năm 2004); tiếp tục thực hiện dự án khắc phục 25km
đường ống truyền dẫn bằng công nghệ mới lồng ống - không đào vay vốn của
Chính phủ Đan Mạch; năm 2005, hệ thống cấp nước phía Bắc TP Hà Nội lại
tiếp nhận thêm NMN Bắc Thăng Long với công suất giai đoạn I là 22.000
m3/ng-đ (từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản -
JBIC). Thông qua các dự án này, việc chuyển giao công nghệ kỹ thuật tiến
bộ cho ngành nước Hà Nội đã được đội ngũ CBCNV, công nhân kỹ thuật của
công ty nhạy bén nắm bắt, từ đó tự mình có thể làm chủ quy trình sản
xuất hiện đại, nâng cao hiệu quả SXKD.
Thách thức phía trước
Năm 2008, Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, cũng là năm đánh dấu bước
chuyển đổi cơ bản về mô hình tổ chức và hình thức hoạt động của công ty.
Ngày 22-1-2008, UBND TP đã quyết định chuyển đổi Công ty Kinh doanh
NSHN sang hoạt động theo hình thức công ty mẹ - công ty con. Thách thức
càng lớn, nhưng cũng mở ra cho công ty những cơ hội phát triển. Công ty
đã cơ cấu lại bộ máy tổ chức, tập trung thực hiện các dự án trọng điểm
phát triển nguồn và mạng lưới cấp nước trên địa bàn. Với tư duy dám nghĩ
dám làm đã "đơm hoa kết trái", trong 3 năm kể từ khi chuyển sang mô
hình hoạt động mới đã đạt kết quả đáng khích lệ. Nếu như tại thời điểm
thành lập công ty mẹ (năm 2008), trên địa bàn công ty quản lý cấp nước,
tỷ lệ dân số nội thành được cấp nước là 92% tương đương 1,75 triệu dân
đô thị được sử dụng nước sạch thì đến năm 2010 là 99%, tương đương 1,95
triệu dân. Năng lực sản xuất toàn công ty đã tăng thêm 50.000 m3/ng-đ,
số hộ dân được cấp nước tăng thêm 70.000 hộ (tương đương với 325.000
dân). Doanh thu tăng bình quân 20%/năm, tỷ lệ nước thu tiền tăng bình
quân 1%/năm, thu nhập bình quân của người lao động tăng bình quân
20%/năm, nộp ngân sách tăng 40%/năm.
Hà Nội hôm nay vẫn đang trên đà phát triển. Tốc độ đô thị hóa kéo theo
nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng, đặt ra cho ngành nước những thách
thức mới. Theo quy hoạch cấp nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn
đến năm 2050, Công ty NSHN xây dựng mục tiêu phát triển và mở rộng mạng
lưới cấp nước về phía Tây và Nam của Hà Nội. Cùng với đó tăng cường
chống thất thoát, thất thu nước sạch, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả
và tăng tỷ lệ tái sử dụng nước rửa lọc… phấn đấu đến năm 2020 giảm tỷ lệ
nước thất thoát xuống còn 24-26%, mở rộng diện bao phủ cấp nước, nâng
tiêu chuẩn cấp nước lên 150-180 lít/người/ngày.
Cách đây hơn một thế kỷ, người Pháp đã khoan những mũi khoan đầu tiên
xây dựng các giếng khai thác nước cho NMN Yên Phụ, đã 117 năm, nước
sạch, dòng mạch nguồn của sự sống âm thầm chảy trong lòng TP. Từ một đội
ngũ ban đầu chỉ hơn 50 người thợ cho đến một tập thể hơn 2.300 CBCNV
được trang bị kỹ năng và tri thức tiên tiến, từ hệ thống sản xuất đơn sơ
ban đầu với lò hơi, ống khói và bơm nước, cho đến dây chuyền sản xuất
đồng bộ ứng dụng công nghệ hiện đại, dòng nước sạch đã được chảy qua 3
thế kỷ mang theo bao mồ hôi, nước mắt và sự hy sinh thầm lặng của người
thợ nước Hà Nội để đóng góp cho một Thủ đô văn minh, hiện đại, phát
triển bền vững. Những đóng góp ấy đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận với
nhiều thành tích cao quý. Nhưng giá trị hơn cả chính là sự ghi nhận của
người dân Thủ đô với những đóng góp thầm lặng của mỗi CBCNV ngành nước
sạch Hà Nội.
Công ty NSHN đã được Đảng và Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba
(năm 1958), hạng Nhì (năm 1984 và 1965); Huân chương Chiến công (năm
1966 và 1972); Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 1999) và Huân chương
Độc lập hạng Ba (năm 2011).