Giải thưởng hàng năm của Hội Xuất bản - In - Phát hành sách này trao cho những ấn phẩm xuất bản trong năm. Các cuốn sách được đề nghị trao giải đều là tác phẩm có giá trị lý luận, khoa học và thực tiễn cao, những công trình nghiên cứu, sưu tầm, biên soạn công phu, có nhiều nét mới mang tính sáng tạo, những cuốn nổi bật về kỹ thuật in ấn và nghệ thuật trình bày... Đi qua 7 mùa giải (từ năm 2005), đây vẫn là giải thưởng hiếm hoi dành cho sách được tổ chức quy mô, uy tín, với mục đích tôn vinh những người làm sách và những cuốn sách có giá trị.

Và cho đến năm 2011 này, làng xuất bản mới có thêm Giải thưởng Sách hay, do Dự án Sách hay và PACE thực hiện với 7 lĩnh vực giải thưởng: Lẽ sống, giáo dục, nghiên cứu, kinh tế, quản trị, văn học và thiếu nhi. Một chút khác với Giải thưởng Sách Việt Nam, giải thưởng này ngoài "ý tưởng" định hướng thị hiếu đọc cho độc giả trong biển sách mênh mông hiện tại, còn tôn vinh cả các đơn vị xuất bản. Như ông Giản Tư Trung, thành viên Ban tổ chức giải thưởng này chia sẻ: "Trước đây, khi trao giải cho sách, ta chỉ chú ý đến những người viết và dịch sách. Trong khi đó, có một chủ thể khác cũng vô cùng quan trọng trong việc làm ra cuốn sách. Đó là những công ty làm sách hay nhà xuất bản. Không có họ các tác giả và dịch giả cũng không thể có được các cuốn sách hoàn chỉnh. Chính vì thế, vai trò của người làm sách cũng phải được xã hội nhìn nhận". Kể cả sự bình chọn mới mẻ này nữa, thì cũng chỉ có 2 giải thưởng đúng nghĩa dành cho sách.

"Cứu" văn hóa đọc?

Đừng nói là các NXB, các đơn vị làm sách không thiết tha giải thưởng bởi đi qua bao nhiêu mùa giải của Giải thưởng Sách Việt Nam, người ta luôn thấy những con số tăng lên của các đơn vị xuất bản và đầu sách dự giải. Năm 2011 này có tới 35 NXB với trên 350 tên sách đăng ký dự giải sách hay và sách đẹp. Giải thưởng Sách hay mới "nhập cuộc" lần đầu tiên, nhưng cũng thu hút sự quan tâm không ít của giới viết lách, dịch giả và xuất bản bởi giải lục tìm trong "mớ hỗn độn" của thị trường sách từ năm 1975 trở lại đây để "đãi cát tìm vàng". Vì thế, những cuốn như "Nỗi buồn chiến tranh" (Bảo Ninh) mới được dịp trở lại diễn đàn văn chương. Đúng như những người tổ chức giải thưởng chia sẻ: Sự vinh danh ấy cũng sẽ góp phần "cứu" các bậc thức giả tâm huyết với nước nhà ra khỏi thị trường sách và văn hóa đọc đang xuống cấp hiện nay, trả lại cho những cuốn sách có giá trị danh hiệu của những công trình tri thức, công trình văn hóa đích thực, những món quà sang trọng, chứ không chỉ là những sản phẩm hàng hóa đơn thuần.

Không nằm ngoài mục đích và những sẻ chia của người tâm huyết với sách, giải thưởng sẽ định hướng cho người đọc, tìm ra những tác phẩm giá trị giữa thị trường sách mênh mông và hỗn độn. Người đọc từ đó sẽ thấy giá trị thật của việc đọc và mang nó trở về với cuộc sống đời thường. Đồng nghĩa với hành trình thúc đẩy văn hóa đọc trở lại và nâng cao thị hiếu đọc của độc giả.

Ngẫm lại mới thấy, giải thưởng sách thì hiếm hoi là vậy, trong khi giải thưởng người mẫu, giải thưởng âm nhạc… đếm không hết và nhớ không nổi. Đành rằng, ít mà giá trị còn hơn nhiều mà tạp nham, nhưng cũng cần lắm những sự tôn vinh sách để quảng bá sách Việt và "cứu" văn hóa đọc đang mai một từng ngày.

(Theo ktdt.com.vn)