"Năm nay, không chỉ có con cháu trong nhà, tôi còn mời thông gia, hàng xóm thân thiết tới dùng cơm lễ hoá vàng, coi như là dịp gặp mặt nhau ngày đầu xuân", bà Hoa nói.

Gia đình chị Hà (Hoàng Mai, Hà Nội) thì hay hóa vàng vào mùng 4 vì chị cho rằng mùng 3 thường là ngày xấu. Sau khi tiễn các cụ lên trời, chị Hà cũng bắt đầu mở hàng tạp hóa.

"Hóa vàng tiễn các cụ xong là tôi có cảm giác hết Tết, lại bắt đầu mở hàng kinh doanh như mọi ngày. Hy vọng lòng thành của mình được các cụ chứng giám và phù hộ buôn may bán đắt cả năm", chị Hà bày tỏ.

Người dân thường mang vàng hương ra trước cửa nhà để đốt. Sau khi đốt, gia chủ thường đổ một chén rượu cúng vào đống tro vàng mã để đồ cúng được chuyển đến đúng người nhận. Một số nhà còn hơ cây mía trên ngọn lửa hóa vàng để người cõi âm có gậy chống.

Nhiều gia đình đốt hàng chồng vàng mã như giấy vàng, giấy bạc, vàng thoi tiền cùng quần áo, giày dép, nhà cửa, xe..., thậm chí có người còn gửi người hầu, tỳ thiếp... có giá trị hàng trăm nghìn đồng cho người cõi âm.

Hóa vàng trên đường phố. Ảnh: Hoàng Hà.

Theo GS sử học Lê Văn Lan, mùng 3 vẫn là ngày Tết thầy, nên để tổ tiên vẫn ở lại ăn Tết với con cháu. Mùng 4 và mùng 5 mới là ngày tiễn các cụ về cõi vĩnh hằng.

GS Lan cho biết, tục hoá vàng dựa trên tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, vật hoá vàng thường gắn với đời sống thường nhật, để thấy con người ở thế giới bên kia sống gần với dương gian. Tục này nhằm cung cấp cho người đã khuất tiền, quần áo (giấy), gậy đi đường (cây mía).

Nhà sử học này cho rằng nếu đốt vàng mã tràn lan và giá trị lớn là thể hiện người thiếu hiểu biết vì gây tốn kém, tổn hại cho xã hội nói chung. "Các cụ về trời chỉ cần ít quần áo, vật dụng đi đường cùng 5-10 nghìn đồng. Với tiền mã giá trị hàng trăm nghìn đồng được đốt đi là lãng phí. Tiền đó để trợ giúp những người còn sống thì tốt hơn", ông Lan bày tỏ.

Theo một số chuyên gia văn hóa phương Đông, việc chọn ngày làm lễ hóa vàng tùy thuộc vào mỗi gia đình, chủ yếu từ mùng 3 đến khoảng mùng 10 Tết Nguyên đán. Điều quan trọng nhất là phải có lễ tạ gia tiên, gia thần và chư vị thánh thần, phật. Theo quan niệm dân gian, có lễ tạ thì tấm lòng của chủ nhà mới được người âm chứng giám.

Sau khi lễ, các gia chủ sẽ hóa vàng. Phần tiền, vàng của gia thần phải hóa trước, tiền vàng, đồ dùng của tổ tiên hóa sau. Tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt vài cây mía dài. Dân gian cho rằng đây là đòn gánh để các linh hồn dùng làm gậy chống, hay mang hàng hóa.

(Theo VnExpress.net)