Thực tế cho thấy, thời gian gần đây một bộ phận không nhỏ học sinh, sinh
viên có biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, và thực trạng này
đang ngày càng trở nên nhức nhối. Thống kê chưa đầy đủ, từ năm 2002 đến
nay, tình trạng học sinh, sinh viên vi phạm pháp luật có chiều hướng gia
tăng cả về số vụ và mức độ nghiêm trọng, với khoảng trên 11.000 vụ, gồm
gây rối trật tự công cộng, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm,
danh dự, hiếp dâm, ma túy, thậm chí cả giết người… gây tâm lý hoang mang
cho phụ huynh, khiến dư luận xã hội không thể an lòng…
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, theo các nhà quản lý, là do ảnh
hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, có phần
"đóng góp" không nhỏ của những thông tin giật gân, vô cảm trên báo chí,
nhất là các trang mạng xã hội, về các vụ việc vi phạm pháp luật đã tác
động sâu sắc tới đời sống tinh thần của học sinh, sinh viên; nhiều phụ
huynh thiếu quan tâm, chăm sóc tới đời sống tinh thần của trẻ. Đáng kể
là khiếm khuyết trong hệ thống GD-ĐT, khi chương trình giáo dục chậm đổi
mới, xa rời thực tiễn, thiên về lý thuyết, tập trung vào kiến thức văn
hóa mà ít đề cập tới rèn luyện kỹ năng sống, chưa quan tâm đúng mức tới
giáo dục đạo đức lối sống để hoàn thiện nhân cách cho học sinh.
Để khắc phục tình trạng này, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện cho học sinh, ngành GD-ĐT phải thực hiện nghiêm túc, có
chất lượng, hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI về đổi
mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam, đặc biệt quan tâm tới
việc đổi mới phương pháp dạy và học, phối hợp chặt chẽ với gia đình, các
đoàn thể xã hội và chính quyền địa phương thực hiện phương châm "dạy
chữ, dạy người, dạy nghề" cho học sinh. Các trường học, cơ sở giáo dục
cần cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc tăng cường tuyên truyền về truyền
thống văn hóa lịch sử của dân tộc và địa phương, giáo dục kỹ năng sống,
kỹ năng giao tiếp ứng xử, văn hóa giao thông, tăng cường giáo dục ý thức
chấp hành pháp luật, phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội, bảo vệ môi
trường, đối phó với biến đổi khí hậu...
Rõ ràng, để trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước, ngoài kiến
thức văn hóa và chuyên môn, thế hệ trẻ cần phải được học tập, thấm nhuần
đạo đức làm người, phải được bồi dưỡng, rèn luyện nhân cách con người,
như Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh thời đã dạy: "Học là để làm người, rồi mới
làm cán bộ để phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân".