Nhân viên Cục Thuế TPHCM hướng dẫn cho các đối tượng thủ tục kê khai thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: H.THÚY

Ảnh: howstuffworks.com

Bởi Thuế thu nhập cá nhân là một loại thuế khá phức tạp, từ cách tính thuế theo các mức thuế suất khác nhau đối với từng loại thu nhập, từng mức thu nhập đến cách tính giảm trừ gia cảnh và hàng loạt thủ tục giấy tờ rắc rối khác. Và chỉ cần xem qua bản dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập cá nhân do Bộ Tài chính đưa ra để lấy ý kiến đóng góp với 78 trang và hàng chục mẫu biểu cho thấy sự phức tạp đến mức nào. (Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn)

Để được giảm trừ gia cảnh người nộp thuế phải làm hồ sơ chứng minh người phụ thuộc. Nhưng Bộ Tài chính mới đây lại quy định thời hạn nộp hồ sơ này chậm nhất là 30-6, nghĩa là chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi vỏn vẹn hơn 10 ngày, từ sau khi Quốc hội không đồng ý tiếp tục giản thuế (mặc dù việc nộp hồ sơ chứng minh người phụ thuộc đã bắt đầu vào đầu năm 2009, nhưng từ đó đến trước ngày 19-06, chưa ai biết rõ “số phận” của sắc thuế này sẽ ra sao!!).

Trong khi đó, việc chuẩn bị giấy tờ để hoàn thiện bộ hồ sơ khá mất nhiều thời gian. Trả lời câu hỏi của báo Tuổi Trẻ: “Sao cơ quan thuế không lùi thời hạn nộp hồ sơ giảm trừ gia cảnh vì cuối năm mới quyết toán thuế?”, bà Trần Thị Lệ Nga- Trưởng phòng tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế, Cục thuế TP.HCM nói: “Người nộp thuế chỉ phải nộp hồ sơ chứng minh một lần trong suốt thời gian được tính giảm trừ, kể cả trường hợp thay đổi nơi làm việc, thay đổi nơi kinh doanh”.

Liệu với bộ máy hành chính nặng phần quan liêu hiện nay, mọi chuyện có đơn giản như giải thích của quan chức ngành thuế hay không?

Ngoài ra, mỗi cá nhân chịu thuế phải đăng kí một mã số thuế. Bà Trần Thị Lệ Nga- Trưởng phòng Tuyên truyền và Hỗ trợ người nộp thuế, Cục thuế TP.HCM đã đưa ra giải pháp giúp người nộp thuế đơn giản thủ tục hơn: “Từ ngày 1-7 cá nhân nào chưa được cấp mã số thuế nhưng đã làm đầy đủ các thủ tục đăng kí người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh, và hồ sơ chứng minh người phụ thuộc thì vẫn được tính giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc” (Theo báo Người Lao Động 27/6).

Dù vậy nhưng việc đăng kí mã số thuế hiện nay triển khai vẫn còn chậm. Báo Doanh Nhân Sài Gòn Cuối tuần cho biết cả nước có khoảng 12 triệu người cần được cấp mã số thuế, riêng thành phố Hồ Chí Minh sau mấy chục năm mới chỉ cấp chưa đến 300.000 mã số thuế cho hộ doanh nghiệp, tư nhân cá thế, trong khi số người cần có mã số thuế của thành phố khoảng trên hai triệu người. Không biết đến bao giờ việc cấp mã số thuế mới được hoàn tất?

Dù đã có một quãng đường dài đằng đẵng gần mười năm trời để chuẩn bị hành trang cho luật ra đời, nhưng dường như đến thời điểm bắt đầu thi hành vẫn tiềm ẩn biết bao nhiêu vướng mắc. Chẳng hạn như thông tư giãn thuế thu nhập cá nhân trong 5 tháng đầu năm khiến nhiều cơ quan chi trả thu nhập lúng túng theo. “Chị X., phụ trách việc chi trả thu nhập không thường xuyên cho một công ty tại Q.Phú Nhuận, TP.HCM, cho biết từ đầu tháng 6 đến nay với các khoản chi trả vượt 500.000 đồng/lần, chị chỉ tính ra số thuế phải nộp rồi ghi chú “còn nợ thuế” chứ chưa khấu trừ vì chưa nhận được thông báo nào từ cơ quan thuế” (Theo báo Tuổi trẻ ngày 09/06).

Như vậy, thuế chưa thu mà đã nảy sinh bao nhiêu phức tạp. Thuế thu nhập cá nhân vẫn còn chập chững như một người trẻ bước vào đời. Nếu hành trang được chuẩn bị khẩn trương, đồng bộ và chặt chẽ thì con đường thu thuế sẽ là con đường bằng phẳng, tính khả thi cao. Ngược lại, nếu hành trang chuẩn bị chưa đầy đủ, tiến độ triển khai còn chậm chạp, chưa nhất quán thì chắc rằng con đường sẽ gập ghềnh, mang đến nhiều bất công, sự mệt mỏi và lắm nhọc nhằn cho cả người đóng thuế lẫn ngành thuế.

Điều lo ngại lớn nhất là khi thủ tục hành chính không theo kịp tiến độ hành thu thì khả năng phát sinh tiêu cực là rất cao vì quyền lực thuộc về nhân viên ngành thuế.