Nếu gỡ bỏ yếu kém về cơ sở hạ tầng thì cũng chỉ tăng giải ngân được từ 10 - 15%. Vì thế, để hài hòa cho nền kinh tế, vốn đăng ký FDI chỉ nên gấp đôi vốn thực hiện và có sự gối đầu. Cùng đó, tập trung giải ngân.

Đẩy mạnh giải ngân sẽ giúp việc xúc tiến dự án được nhanh chóng. Ông Thắng cũng cho biết, việc đẩy mạnh giải ngân bắt đầu được thực hiện ráo riết từ cuối năm 2007 và năm 2008 với các đề án giải ngân cụ thể.

Bi quan

Nhiều dự án hàng tỷ USD vẫn chỉ nằm trên giấy là đang là một nỗi buồn không nguôi đằng sau “vầng hào quang” về tạo hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế về FDI. Như trong năm 2008, với gần 70 tỷ USD vốn FDI nhưng chỉ có 4 tỷ USD giải ngân trong sáu tháng đầu năm 2009.

Một thực tế khác không khỏi thất vọng về FDI là những nhà đầu tư luôn lựa chọn các lĩnh vực ít rủi ro nhất, mang lại hiệu quả và nhanh thu hồi vốn nhất. Như tại “đầu tàu” cả nước về FDI là TPHCM, đầu tư nước ngoài trong sản xuất công nghiệp hiện chủ yếu vẫn là gia công lắp ráp. Nguồn nguyên liệu còn phụ thuộc vào nước ngoài, tỷ lệ nội địa hóa thấp.

Theo nhận xét của Chủ tịch HĐND TPHCM Phạm Phương Thảo: “Chúng ta đã biến thị trường trong nước thành nơi chuyên đóng gói. Thực tế, nhiều nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam là bởi họ nhìn thấy có thể khai thác, tận dụng nguồn nhân công giá rẻ, nguồn tài nguyên, khoáng sản...

Chúng ta vẫn nói là chúng ta sẽ khai thác, học tập được từ các nhà đầu tư nước ngoài công nghệ máy móc hiện đại, kinh nghiệm quản lý... Nhưng, kết quả mà chúng ta nhận được dường như còn rất chừng mực”.

Đã thế, còn một thực tế đáng buồn khác đang diễn ra là một số dự án FDI “bóp chết” các nhà sản xuất trong nước. Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam Phạm Chí Cường đã không ít lần bầy tỏ sự đau khổ về việc “chết hết cả” của các nhà máy thép trong nước khi ngành thép “được” đón hàng chục các dự án quy mô hàng tỷ USD...

Bất chấp khủng hoảng, lượng FDI thu hút được của Việt Nam vẫn luôn là một niềm lạc quan lớn. Nhưng để chấm dứt những bi quan đang tồn tại song hành, các cơ quan chức năng cần nghiêm túc trả lời thấu đáo các câu hỏi như tỷ lệ những ngành nghề nước ngoài đầu tư vào nước ta như thế nào, hiệu quả đến đâu? Những được và mất 20 năm qua trong các chính sách FDI…