Bằng tư duy khúc triết và đầy hình ảnh,
nhà báo Hồ Quang Lợi - người vinh dự 9 lần được trao giải báo chí quốc
gia, toàn quốc - đã “dàn cảnh” một “bộ phim Việt Nam” tầm vóc và hấp
dẫn. 66 tác phẩm chọn lọc từ năm 1989 đến cuối năm 2012 đã tỏ rõ bản
lĩnh, trí tuệ, trách nhiệm của người cầm bút ở những thời điểm đầy biến
cố và cần một dự cảm thời cuộc sắc bén. Cuốn sách có sức lôi cuốn lạ từ
cách đặt tít, biến hóa trong cấu trúc, có chiều sâu trong lập luận, táo
bạo và đáng tin trong dự báo. Viết về quốc tế luôn có mối liên hệ trực
tiếp với Việt Nam, viết về Việt Nam luôn đặt trong dòng chảy thế giới.
Có những bài tác giả viết cách đây 23 năm mà đến nay đọc vẫn thấy rất có
ý nghĩa thời sự, giúp người đọc nhìn nhận có hệ thống các chuỗi sự kiện
đã tác động mạnh mẽ tới vận mệnh đất nước ta trong những cung đoạn đặc
biệt, đầy thách thức, để từ đó thấy rõ hơn con đường dân tộc đang đi.
Du học Châu Âu thời trai trẻ, đặt chân tới hàng chục quốc gia trong đời
làm báo, thế giới quan rộng mở, hiểu biết của Hồ Quang Lợi luôn thao
thức cho sự vượt thoát tới chân trời phát triển mới của đất nước mình.
Sự sắc sảo, nhạy cảm ấy, cùng khả năng bao quát giúp nhà báo “thu vào
ống kính” biểu tượng Việt Nam trên ngọn sóng thời cuộc, được dùng làm
nhan đề tập sách. Ngòi bút chính luận Hồ Quang Lợi đã góp phần làm rõ
hơn những bước đi của nước Việt Nam đổi mới trong thời biến động toàn
cầu.
Các tác phẩm được sắp xếp theo cụm vấn đề, bám theo mạch thời gian - sự
kiện, với 4 phần. Phần 1 - Sự thật và lăng kính: Bày tỏ quan điểm về
cách nhìn nhận của Mỹ và một số nước phương Tây về vấn đề dân chủ, nhân
quyền và tôn giáo ở Việt Nam. Phần 2 - Cần đôi mắt mới: Tác giả dành
trọn để viết về mối bang giao đầy thăng trầm giữa Việt Nam và Mỹ trong
gần một phần tư thế kỷ qua: căng thẳng, phức tạp lúc còn cấm vận; trải
qua nhiều gập ghềnh trắc trở, vận hành tới “điểm nút” tất yếu của xu thế
phát triển: bình thường hóa, hợp tác theo hướng ngày càng tốt đẹp giữa
hai quốc gia. Phần 3 - “Vượt cạn” thời bình: Việt Nam vượt khó, thoát
hiểm qua những bão lốc thế sự bằng bản lĩnh, trí tuệ, khởi sắc thời đổi
mới. Sức chuyển mình trong tư tưởng, hành động của đất nước dân số trẻ
biết chớp cơ hội, đón gió thời đại mà đi tới. Phần 4 - Theo hướng Rồng
bay: Có sức cuốn hút và ấn tượng mạnh. Ở đó, chan chứa, lắng sâu một
tình yêu Hà Nội - ai cũng có nhưng không phải ai cũng có thể diễn đạt -
với sức truyền cảm tự trái tim mình. Yêu thương, lo lắng, khao khát, ước
mơ cho Hà Nội thể hiện qua những bài chính luận, tùy bút, trả lời phỏng
vấn, tạo nên sự đa dạng về giọng điệu theo một trục thống nhất. Yêu
Thăng Long - Hà Nội là yêu chốn địa linh nhân kiệt của Việt Nam, hòa
nhịp trái tim văn hiến là nghĩ và hành động cho nhịp sống, vận hội của
cả dân tộc.
Nếu ba cuốn sách đã xuất bản trước của nhà báo Hồ Quang Lợi gồm Cuộc bứt
phá toàn cầu (1997), Ẩn số thời cuộc (2004) và là Xung chấn kỷ nguyên
đột biến (2011) chủ yếu viết về đời sống quốc tế, thì tác phẩm thứ tư
này hoàn toàn viết về Việt Nam và Thăng Long - Hà Nội trong nhịp đập
thời sự quốc tế đầy biến động và trong dòng chảy cuồn cuộn của xu thế
toàn cầu hóa đang tác động sâu sắc đến vận mệnh của từng quốc gia.
Hy vọng cuốn sách Việt Nam trên ngọn sóng thời cuộc góp phần luận giải
hai câu hỏi lớn: Vì sao Việt Nam có thể đứng vững trong giông tố thời
cuộc? Việt Nam sẽ đi tới như thế nào trong một thế giới đã và đang đổi
thay sâu sắc, đang đan xen các tầng quan hệ và lợi ích vô cùng phức tạp
và nhạy cảm?