Sơn Tinh là nhân vật có thật trong lịch sử
Nói đến thánh Tản Viên (hay còn gọi Sơn Tinh), ta dễ tưởng tượng đến một vị thần với tài phép khôn lường, đã chiến thắng Thủy Tinh trong cuộc đua để lấy con gái vua Hùng. Tuy nhiên, tại một ngôi đền ở Phú Thọ có một cuốn Ngọc phả, trong đó viết rõ ràng Sơn Tinh là một người có thật, nhân thân rất rõ ràng.
Từ sự tích sinh thánh
Trong hệ thống các đền thờ Tản Viên
Sơn Thánh (Sơn Tinh), người ta thường biết đến chủ yếu là đền Và (Sơn
Tây) và các đền đài trên núi Ba Vì (hay còn gọi là Tản Viên Sơn). Tuy
vậy hai ngôi đền đó về mặt lịch sử lại chỉ là những nơi thờ vọng chứ
không phải là đất phát tích của nhân vật này. Trong khi đó, nằm phía bên
kia sông Đà, về phía huyện Thanh Thủy, Phú Thọ có một ngôi đền mà theo
Ngọc phả, chính là ngôi đền đầu tiên thờ thánh Tản Viên. Ngôi đền có tên
là đền Lăng Sương, hiện nằm ở xã Trung Nghĩa, Thanh Thủy, Phú Thọ.
|
 |
|
Cổng đền Lăng Sương. |
Theo như tài liệu tại đền Lăng Sương, ngôi đền này được xây
dựng vào năm 1011, triều Lý. Đền đặt trên nền đất cũ nơi thánh Tản Viên
sinh ra và lớn lên. Ông Tăng Văn Tuất, một trong ba thủ nhang của đền
cho biết: “Mọi người thường lầm tưởng thánh Tản Viên là trong truyền
thuyết nhưng ngọc phả còn lưu ở đây cho biết ngài là một người có thật,
tên là Nguyễn Tuấn. Thân phụ ngài là ông Nguyễn Cao Hành, thân mẫu là
Đinh Thị Đen, vốn là những người tu nhân tích đức nhưng hiếm muộn con
cái. Một hôm mẫu Đen (Cách người dân ở đây gọi những bậc sinh thành ra
thánh Tản Viên một cách kính trọng) ra giếng gánh nước thì gặp rồng vàng
phun châu nhả ngọc. Mẫu gánh nước về tắm thì đột nhiên mang thai. Người
thường chỉ mang thai 9 tháng nhưng mẫu mang thai đúng 14 tháng mới
sinh. Đến thai kỳ thì sinh được một con trai có tướng mạo khôi ngô, đặt
tên cho là Nguyễn Tuấn”.
|
 |
|
Đền thờ đức thánh Tản ngay tại mảnh đất thánh hiển sinh. |
Ngày nay, trong khuôn viên ngôi đền vẫn còn di tích cái giếng
và phiến đá bên miệng giếng có in dấu chân người Việt cổ. Tương truyền
rằng những dấu vết đó là dấu ấn do mẹ Nguyễn Tuấn thường ngồi trên phiến
đá cúi xuống lấy nước nên in thành vết. Theo ông thủ nhang ra xem
giếng, chúng tôi thấy độ sâu của giếng chỉ khoảng 3 đến 4m. Tuy vậy, ông
Tuất cho biết rằng chưa bao giờ giếng này cạn nước cả: “Như năm 1954, ở
khu vực xung quanh đại hạn, ruộng đồng rồi ao hồ đều cạn nước mà giếng
nước này vẫn có nước, nước vẫn trong. Không rõ là có mạch nước ở đâu mà
như vậy”.
Đến cuộc quyết đấu “Sơn Tinh Thủy Tinh”
Ngọc phả chép lại: Năm 6 tuổi Nguyễn
Tuấn mồ côi cha, hai mẹ con dời sang xóm Cốc ở núi Tản Viên, phía bên
kia sông Đà sinh sống. Ở đó Nguyễn Tuấn đã được thần núi Ma Thị Cao Sơn
nhận làm con nuôi. Hai mẹ con Nguyễn Tuấn ở núi Tản Viên 3 năm thì lại
trở về sống ở động Lăng Sương (tức khu vực đền Lăng Sương ngày nay).
|
 |
|
Giếng Thiên Thanh – nơi thánh mẫu lấy nước tắm rồi mang thai thánh
|
Đến năm 12 tuổi, Nguyễn Tuấn thường sang núi Tản Viên ở bên kia
sông Đà để đốn củi. Nhưng kỳ lạ là cứ ngày hôm sau sang thì lại thấy
những cây mình chặt hôm trước đã mọc trở lại. Thấy lạ, chàng mới núp kín
rồi rình xem có chuyện gì. Nhờ đó mà Nguyễn Tuấn gặp được ông Tử Vi
thần tướng Bạch Tuyết – chính là người đã làm cho các cây gỗ bị chặt mọc
lại. Gặp Nguyễn Tuấn, thấy tướng mạo khôi ngô tuấn tú, ông Tử Vi thần
tướng bèn truyền cho chàng cây gậy đầu sinh đầu tử. Trên đường trở về
nhà, đi qua sông Đà, Nguyễn Tuấn gặp con vua Thủy Tề bị chết. Chàng liền
cầm đầu sinh cây gậy chỉ vào làm con vua Thủy Tề sống lại.
Cảm kích ơn cứu mạng con mình, vua Thủy Tề rẽ nước mời chàng xuống Thủy
cung chơi và dùng nhiều bạc vàng để trả ơn nhưng Nguyễn Tuấn đều từ
chối, ngài chỉ thích vật duy nhất là cuốn sách ước – Bảo vật của vua
Thủy Tề.
|
 |
|
Ông Phạm Tiến Thi, một trong 3 thủ nhang của đền Lăng Sương đang
mô tả tư thế của mẫu theo dấu vết chân trên phiến đá
|
Kể đến đây, ông Tăng Văn Tuất nói: “Ở ngoài tấm biển tóm tắt
kia nói là vua Thủy Tề cho Nguyễn Tuấn sách ước là không phải, cuốn sách
là bảo bối của ông, lý gì ông lại dễ dàng cho. Nhưng con vua Thủy Tề đã
ăn cắp của cha để trả ơn Nguyễn Tuấn. Tức giận vì bị mất sách cho nên
vua Thủy Tề mới dâng nước lên đánh để bắt Nguyễn Tuấn hòng lấy lại sách
ước. Nhưng ngài có sách ước nên nước dâng đến đâu ngài ước núi cao đến
đó. Cuối cùng vua Thủy Tề phải chịu thua”.
|
 |
|
Phiến đá có dấu chân của mẹ thánh Tản Viên, vết tròn phía trái là dấu
đầu gối mẫu tì vào, bên phải là dấu bàn chân.
|
Cũng theo ngọc phả, Nguyễn Tuấn sau này lấy con gái Hùng Vương
và được truyền ngôi vua. Nhưng đến năm Đinh Thìn thì ngài nhường ngôi
cho Thục Phán An Dương Vương để lập ra nước Âu Lạc. Nhờ những công lao
trị thủy và hộ quốc an dân, sau khi ngài hóa, nhân dân thờ phụng và tôn
làm Tản Viên Sơn Thánh, đứng đầu trong bộ Tứ Bất Tử của người Việt.
|
 |
|
Hòn đá ép bụng và âu đựng nước tắm cho thánh Tản Viên. |
Đoạn ngọc phả chép cùng với những giải thích của ông thủ nhang
đền Lăng Sương phần nào cho chúng ta thấy một góc cạnh khác về thánh Tản
Viên. Ngày nay, truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh đã đi vào tiềm thức
của hàng triệu người Việt qua đường truyền miệng hoặc qua sách giáo khoa
tiểu học. Tuy vậy, truyền thuyết này lại không cho chúng ta biết nguồn
gốc xuất thân của thánh Tản Viên. Về mặt này, cuốn ngọc phả của đền Lăng
Sương đã giải thích cặn kẽ hơn. Mặc dù cả hai câu chuyện đều lung linh
nét huyền bí, thần thoại song có lẽ với những gì được ngọc phả cung cấp,
chúng ta thấy được một nhân vật có thật của lịch sử chứ không chỉ là
một Sơn Tinh thần bí trong truyền thuyết.
(Theo kienthuc.net.vn)
|
|
|
Tin đọc nhiều
Hà Nội từ lâu được bạn bè ...
11:18 | 10/06/2015
Nói về đóng góp của ...
02:58 | 12/12/2013
Bạn có nghe thông tin có ...
08:26 | 14/05/2013
Có lẽ, trong nhiều ...
02:22 | 26/05/2014
Nhìn lại khoảng thời ...
03:26 | 10/10/2014
|