83 năm ra đời và phát triển, Đảng cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã lãnh đạo đất nước, lãnh đạo dân tộc Việt Nam gặt hái được nhiều những thành tựu quan trọng. Trong mỗi giai đoạn cách mạng, Đảng đều có những nhiệm vụ khác nhau, song tất cả đều hướng đến một mục đích đó là mang lại lợi ích thiết thân cho nhân dân, cho dân tộc. Và ở mỗi một giai đoạn cách mạng, Đảng ta đều tự xây dựng và chỉnh đốn mình, để trong sạch hơn, vững mạnh hơn.                                                                                                         

Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập tại Hương Cảng - Trung Quốc. Chỉ ít năm sau, Đảng đứng trước một thách thức mới: Trên thế giới, chiến tranh thế giới thứ hai đang tới gần; trong nước, chính quyền thực dân đẩy mạnh việc thực thi các chính sách phản động, khủng bố, bắt bớ những người cộng sản.

Tình hình này đã tác động mạnh mẽ vào nội bộ Đảng làm xuất hiện nhiều luồng tư tưởng lệch lạc, cùng với đó là chủ nghĩa bè phái, sự bất đồng ý kiến, thiếu thống nhất trong đấu tranh và tập hợp lực lượng. Những vấn đề hoàn toàn không có lợi cho cách mạng. lúc này Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ đã công bố tác phẩm Tự chỉ trích.  

“Đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã nói khuyết điểm khách quan cũng có, nhưng trước hết phải xem trong mỗi cán bộ Đảng viên và tổ chức Đảng. Khách quan cũng có nhưng chủ yếu là do khâu tổ chức thực hiện có vấn đề, do đó tự chỉ trích phải làm trong nội bộ Đảng”, PGS.TS Bùi Đình Phong, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, cho biết.

Tinh thần tự chỉ trích đã góp phần giúp Đảng kịp thời đấu tranh, uốn nắm kịp thời những lệch lạc về tư tưởng và chính trị, tăng cường sự thống nhất ý chí và hành động. Điều này là tiền đề, tạo cơ sở cho chúng ta tổ chức thắng lợi cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Năm 1956, Tại Hội nghị Trung ương 10, Ban chấp hành Trung ương đã nghiêm túc nhìn nhận khuyết điểm của mình sau những sai lầm trong cải cách ruộng đất ở Miền Bắc. Nhiều đồng chí Trung ương bấy giờ đã nghiêm túc kiểm điểm và chấp nhận những hình thức kỷ luật nghiêm khắc.

Sự cầu thị và trách nhiệm này đã đem lại những kết quả tốt đẹp, tình hình nông thôn dần dần ổn định. Nội bộ Đảng đoàn kết, niềm tin của nhân dân đối với Đảng được củng cố. Và những điều này sau đó đã trở thành những tiền đề vững chắc đưa miền Bắc nhanh chóng bước vào thời kỳ cải tạo xã hội chủ nghĩa.  

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, Nguyên Viện Trưởng Viện Lịch sử Đảng, cho biết: “Mỗi bước phát triển của cách mạng đều có thể mắc phải những sai lầm, khuyết điểm, vấn đề là phải phát hiện được và kịp thời sửa chữa. Cải cách ruộng đất không có sửa chữa, làm sao được dân tin như vậy, làm sao chúng ta có được xây dựng CNXH ở miền Bắc, đường lối cách mạng ở miền Nam và tạo ra sự đồng thuận giữa 2 miền Nam - Bắc”.  

Ngày nay, đất nước đã thực sự đàng hoàng hơn to đẹp hơn, đó là điều bất kỳ ai cũng có thể cảm nhận. Và đó cũng là kết quả của một hành trình nghiêm túc chỉnh đốn khắc phục những sai lầm khuyết điểm trước đó của Đảng. Với bản lĩnh của mình, hơn 25 năm trước tại Đại hội VI Đảng ta đã nghiêm túc thừa nhận những sai lầm trong chỉ đạo chiến lược và tổ chức thực hiện, để từ đó khởi xướng và đề ra đường lối đổi mới đất nước. 

Hiện tại, tinh thần xây dựng và chỉnh đốn Đảng lại một lần nữa được Đảng ta đặc biệt coi trọng. Cách đây chưa lâu, tại Hội nghị Trung ương 4 khóa XI Đảng đã thẳng thắn thừa nhận những mặt còn hạn chế, yếu kém, trong công tác xây dựng Đảng. Và sau một năm đi vào cuộc sống, một đợt sinh hoạt chính trị tự phê bình và phê bình được tiến hành sâu rộng trong toàn Đảng cùng các giải pháp được đề ra tại hội nghị quan trọng này cũng đã bước đầu đem lại kết quả tích cực.