Sẽ có phần lớn người có nhu cầu không vay được vốn ưu đãi?

Từ sau rằm tháng Giêng đến giờ, vợ chồng chị Hằng "mở chiến dịch" đì tìm mua nhà. Vốn liếng chỉ có 700 triệu nên tiêu chí chọn mua nhà là căn hộ chung cư dưới 70m². Mất gần tháng lùng sục khắp Từ Liêm, Hà Đông, Hoàng Mai (Hà Nội) nhưng tới giờ vẫn chưa thể tìm đâu ra ngôi nhà mơ ước.

"Báo chí cứ nói giá nhà đã rất rẻ nhưng chỉ là rẻ với người sẵn tiền thôi, chứ đi mua loại nhà dưới 70m² bây giờ vẫn khó lắm. Hôm trước đọc báo thấy quảng cáo có dự án ở Cầu Diễn mở bán giá 15,2 triệu đồng/m², hăm hở tìm đến thì hóa ra đó là mức giá chưa có VAT mà chỉ là bàn giao thô nên nhận nhà phải mất thêm mấy trăm nữa mới ở được, mà chỗ này căn bé nhất cũng tới 90m². Vợ chồng tôi cũng định vay ngân hàng nhưng thấy thủ tục rắc rối quá, người ta lại còn đòi tài sản thế chấp nên đành chịu vì cái nhà còn chưa có ở thì lấy cái gì ra mà thế chấp. Thấy nói sắp tới ngân hàng cho vay ưu đãi mua nhà nhưng vợ chồng tôi không phải cán bộ nhà nước nên chắc cũng khó mà vay được vì làm gì có bảng lương".

Nhưng chị Hằng chỉ là một trong rất nhiều người đang có nhu cầu mua nhà bởi theo thống kê của Bộ Xây dựng mới đây thì từ số liệu đăng ký của 16/40 đơn vị, bộ, ngành... nhu cầu mua NƠXH đã lên đến 21.000 căn hộ. Mà đây mới chỉ là cơ quan Trung ương, số lượng sẽ còn lớn hơn rất nhiều nếu tính tất cả các đối tượng thuộc diện được mua NƠXH. Có thể thấy thông tin NHNN sẽ dành 30.000 tỉ đồng với lãi suất ưu đãi cho vay mua nhà đã thu hút sự quan tâm đặc biệt.

Là giám đốc một doanh nghiệp xây dựng, anh Sơn rất quan tâm tới thông tin NHNN sẽ dành 30.000 tỉ đồng cho vay mua nhà. Tuy nhiên, sau khi xem các quy định trong thông tư của NHNN, anh Sơn cho rằng với việc không cho người mua NƠXH vay vốn ưu đãi thì một lượng lớn khách hàng sẽ đành phải "đứng ngoài vòng ưu đãi" bởi thực tế hiện nay các dự án nhà thu nhập thấp mà các doanh nghiệp đang triển khai là để bán chứ cho không phải cho thuê hoặc thuê mua.

Trong khi đó theo dự thảo thông tư NHNN vừa đưa ra lấy ý kiến, từ ngày 15-4, người mua nhà để ở sẽ được hưởng mức lãi suất vay 6%/năm ổn định kéo dài đến hết ngày 15/4/2016. Sau đó, NHNN sẽ công bố mức hỗ trợ cụ thể từng thời điểm. Đối tượng khách hàng được vay bao gồm cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đối tượng có thu nhập thấp vay để thuê, thuê mua NƠXH, nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m2. Một đối tượng nữa là các doanh nghiệp đầu tư dự án xây dựng NƠXH; các doanh nghiệp là chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang dự án NƠXH theo thông báo của Bộ Xây dựng.

Về thời hạn cho vay, đối với đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà thì thời hạn cho vay tối đa 10 năm và tối thiểu là 5 năm đối với doanh nghiệp. Số tiền vay tối thiểu là 80%, phương án vay và 70% đối với doanh nghiệp (khách hàng có vốn tham gia vào phương án vay theo quy định của ngân hàng nhưng không quá 20% đối với người mua, thuê, thuê mua nhà và 30% đối với doanh nghiệp).

Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tối đa là 10 năm (dự kiến đến ngày 15/4/2023 các ngân hàng hoàn trả hết khoản vay tái cấp vốn của NHNN và dư nợ còn lại của khách hàng tại các ngân hàng từ thời điểm này được chuyển sang hình thức cho vay bằng nguồn vốn của ngân hàng). Về điều kiện cho vay, khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở phải có hợp đồng với chủ đầu tư theo quy định; cam kết vay vốn để mua, thuê, thuê mua một căn nhà duy nhất để ở và chưa được vay vốn hỗ trợ lãi suất để mua, thuê, thuê mua nhà ở tại các ngân hàng khác…

Theo quy định thì những người mua NƠXH sẽ không được vay. Và đây chính là điều khiến nhiều người băn khoăn là ngân hàng đang làm khó những người có nhu cầu, trong khi đây là đối tượng rất đông. Không những thế, việc chỉ đảm bảo lãi suất 6%/năm đến 15/4/2016, sau đó sẽ điều chỉnh cũng khiến nhiều người lo sẽ khó trả nợ.

Lý giải việc này, Vụ Tín dụng NHNN cho rằng tại điểm a mục 3 Phần I Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ có quy định NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước dành một lượng vốn hợp lý (tối thiểu khoảng 3% tổng dư nợ của các ngân hàng thương mại nhà nước) để cho các đối tượng thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang vay để thuê, thuê mua NƠXH và thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m² với lãi suất thấp, kỳ hạn trả nợ phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng và cho vay đối với các doanh nghiệp xây dựng NƠXH, doanh nghiệp chuyển đổi công năng của dự án đầu tư sang dự án NƠXH với lãi suất hợp lý và kỳ hạn trả nợ phù hợp với kỳ hạn của nguồn vốn và khả năng trả nợ của khách hàng.

Mặt khác, Luật Nhà ở năm 2005, trong mục 4, chương III (từ Điều 45 đến điều 57) về phát triển NƠXH cũng chỉ quy định 2 hình thức đối với NƠXH là thuê và thuê mua cho cả đối tượng NƠXH đầu tư từ ngân sách nhà nước và các tổ chức, cá nhân phát triển NƠXH.

"Như vậy, việc không đưa hình thức cho vay để mua NƠXH vào dự thảo thông tư là thực hiện đúng Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ và Luật Nhà ở năm 2005".

Phía ngân hàng khẳng định "khi các quy định của pháp luật cho phép, NHNN sẽ bổ sung hình thức mua NƠXH vào thông tư quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02 của Chính phủ".

Để bổ sung đối tượng được vay, Bộ Xây dựng đã có công văn báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Với quy định trong dự thảo thông tư của NHNN, người mua nhà thu nhập thấp sẽ không được vay vốn ưu đãi từ khoản tín dụng 30.000 tỉ đồng.

Doanh nghiệp kêu thủ tục

Trong khi các cơ quan chức năng vẫn còn chưa thống nhất về đối tượng được vay ưu đãi thì các doanh nghiệp cũng kêu ca về thủ tục chuyển đổi dự án thương mại sang NƠXH.

Hiện ngoài các tổng công ty lớn của Bộ Xây dựng, còn nhiều doanh nghiệp cũng đã đăng ký tham gia chương trình NƠXH với 7 dự án đăng ký đầu tư xây dựng: Dự án khu NƠXH Đại Mỗ của Liên danh CTCP BĐS 126-CTCP Sông Đà 9.06 tại xã Đại Mỗ, Từ Liêm; dự án KĐT NƠXH Đại Áng của Liên danh TCty CP Vinaconex - HUD tại xã Đại Áng, Thanh Trì; dự án nhà ở cho người thu nhập thấp tại 486 đường Ngọc Hồi, Thanh Trì của CTCP Tổng bách hóa; dự án nhà ở cho người thu nhập thấp tại 352 đường Giải Phóng, Thanh Xuân của CTCP Tổng bách hóa; dự án nhà ở cho người thu nhập thấp tại Mễ Trì, Từ Liêm của CTCP Đầu tư xây dựng Ba Đình tại xã Mễ Trì, Từ Liêm; dự án đầu tư xây dựng nhà cho công nhân của Cty TNHH Ngân Xuyến tại xã Duyên Thái, Thường Tín và dự án đầu tư xây dựng NƠXH tại ô đất CT8 KĐT Nam An Khánh, huyện Hoài Đức của CTCP Đầu tư phát triển đô thị và KCN Sông Đà. Tuy nhiên, điều khiến doanh nghiệp kêu nhiều nhất là thủ tục quá rắc rối.

Tại buổi làm việc của tổ công tác phối hợp triển khai chiến lược phát triển nhà do UBND TP Hà Nội phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức đầu tuần này, nhiều doanh nghiệp cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến sự chậm trễ trong việc cấp phép chuyển đổi là do thủ tục hành chính đang gây khó cho doanh nghiệp. Để chứng minh điều này, Chủ tịch HĐQT Công ty GP Invest Nguyễn Quốc Hiệp cho biết lấy ví dụ là dự án Nam Đô (Trương Định) của doanh nghiệp ông, việc xin chuyển đổi diện tích từ 48 căn lên thành 72 căn hộ kéo dài mất gần 6 tháng, mặc dù chủ trương này đã được lãnh đạo thành phố ủng hộ.

Trong khi đó theo quy định của Bộ Xây dựng, nếu việc chia nhỏ căn hộ không làm thay đổi mật độ, hệ số sử dụng đất, diện tích xây dựng không thay đổi thì doanh nghiệp được phép làm. Vì vậy, điều mà ông Hiệp kiến nghị là muốn gỡ khó cho doanh nghiệp, thành phố "nên giảm bớt các thủ tục hành chính phiền hà, quán triệt từ trên xuống dưới thực hiện thì mới có chuyển biến trong việc thực hiện chuyển đổi dự án".

Theo các doanh nghiệp, nếu được tháo gỡ những vướng mắc về thủ tục thì chỉ riêng các dự án của các tổng công ty HUD, Vinaconex, Viglacera… sẽ có hàng chục ngàn căn hộ NƠXH được đưa ra thị trường. Nói như Phó TGĐ Vinaconex Đoàn Châu Phong thì: "Dự án NƠXH tại KĐT Bắc An Khánh của chúng tôi đã sẵn sàng, chỉ mong thành phố sớm có quyết định thu hồi đất thì TCty cam kết chậm nhất sau 60 ngày là chúng tôi sẽ khởi công, quy mô dự án là 5.000 căn hộ...".

Trước những kiến nghị này, lãnh đạo Bộ Xây dựng khẳng định không có lý gì dự án có rồi, diện tích đất cũng đã xác định được rồi mà việc chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang NƠXH lại chậm như vậy. Vì vậy Bộ Xây dựng yêu cầu tích cực rà soát, giải quyết thủ tục chuyển đổi theo tinh thần Thông tư 02 của Bộ Xây dựng, để từ nay đến cuối tháng 4 phải có từ 5 đến 6 dự án NƠXH được chuyển đổi, khởi công.

Quyết tâm đã có nhưng thực tế đến đâu thì vẫn còn phải… chờ