Bức tranh về hệ thống hồ ở Hà Nội xưa và nay
Hà Nội là vùng đất có rất nhiều hồ, ao, giếng, đầm. Trên địa bàn Hà Nội các hồ có 2 nguồn gốc: Tự nhiên và nhân tạo. Hồ tự nhiên được hình thành do quá trình hoạt động của sông. Có 2 loại hồ ao được hình thành trong quá trình này là hồ móng ngựa được hình thành do cắt cổ các khúc uốn và các hồ sót lại do dòng sông bỏ rơi. Các loại hồ thứ nhất thường có dạng bán nguyện hoặc khuyên tai. Có thể kể tới hồ Tây-Trúc Bạch, hồ Linh Đàm, Định Công. Còn lại hầu hết là các hồ, ao đều thuộc loại bị dòng sông bỏ rơi, như: Hoàn Kiếm, Thiền Quang, Bảy Mẫu, Ngọc Khánh, Giảng Võ…
Ở Hà Nội, hồ nhân tạo xuất hiện từ sau ngày hòa bình lập lại để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp nên Nhà nước cho xây dựng các hồ đập nhằm lấy nước phục vụ cho tưới tiêu đồng ruộng. Có thể kể tới hồ Suối Hai, Đầm Long, Đồng Mô, Xuân Khanh… Gầy đây đang có xu hướng khai thác các hồ thủy lợi cho mục đích phát triển du lịch. Ngoài ra, còn một số hồ nhỏ hơn được ngăn đập sau này ở quanh núi Ba Vì phục vụ cho tham quan, nghỉ dưỡng, như hồ Khoang Xanh, Ao Vua, Hồ Cua… Những thông tin trên được GS.TS Nguyễn Viết Thịnh cùng đội ngũ biên soạn của mình công bố trong cuốn sách “Địa lý Hà Nội”. Ngoài ra, cuốn sách còn giới thiệu hai bản đồ hiện trạng hồ đầm ở Hà Nội năm 1898 và năm 1968 đã bạn đọc có được sự so sánh dễ dàng.
Hữu Trưởng