Giáo dục Hà Nội thời pháp thuộc thông tư về “Học chính tổng quy ở Đông Dương”
Năm 1918, Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut ra nghị định ban bố quy định hủy bỏ toàn bộ quy chế trước đó, cho dù bất kể đó là chính quyền địa phương nào. Cuốn sách “Tư liệu văn hiến Thăng Long-Hà Nội: Tuyển tập tư liệu phương Tây trước 1945” do PGS. TS Nguyễn Thừa Hỷ làm chủ biên đã đưa ra phân tích về giáo dục Hà Nội thời Pháp thuộc từ sau nghị định này. Theo đó, việc giáo dục được phân thành ba cấp: Tiểu học, phổ thông và cao đẳng. Cấp giảng dạy tiểu học dành cho những trẻ em từ 6 đến 13 tuổi. Công việc giảng dạy này được tổ chức một cách khá khách quan theo một tiêu chuẩn quy định là tính lợi ích của nó đối với một dân số học trường trải dọc bán đảo từ bắc xuống nam, được coi gần như có cùng một năng lực tự nhiên và cùng có những nhu cầu như nhau.
Cấp thứ hai trong việc giảng dạy phổ thông đối với người bản xứ là một hệ thống các trường học gọi là “Nhà trường Bổ túc” hoặc “Nhà trường Thành chung”. Sự thừa nhận cáp học này là văn bằng Bổ túc hoặc bằng Thành chung mà chương trình cũng áp dụng chung cho tất cả xứ Đông Dương. Cấp thứ ba là trường cao đẳng, mầm mống tương lai của “Đại học Đông Dương”. Chương trình của các nhà trường này hoạt động dưới những sự bảo trợ hào hiệp nhất. Nó sẽ tạo ra những trung tâm lan tỏa nền khoa học và tư tưởng Pháp, nơi tầng lớp ưu tú bản xứ này sẽ đến thâu lượm những sức mạnh tinh thần và trí tuệ tốt đẹp nhất. Có thể nói 3 cấp học như vậy đã tiến theo một đường thẳng lên cao trực tiếp, cấp này dẫn đến cấp kia, mỗi bậc thềm tiếp nối cho phép bao quát một tầm nhìn tổng thể cao hơn và rộng hơn.
Hữu Trưởng