Ngô Thì Sĩ-một người tài hoa và nghị lực vượt khó
Ngô Thì Sĩ nổi tiếng là người thông minh học rộng, đối đáp sắc sảo. Nhiều lần đích thân chúa Trịnh đã sai tuyên đọc từng câu chữ trong các bài viết của ông để cho mọi người cùng nghe. Khi sứ thần nhà Thanh sang, chúa Trịnh cho mời ông đến tiếp sứ, đàm đạo. Di sản văn chương của ông để lại cho đời phong phú và đa dạng. Những tác phẩm sử học của ông được biên soạn công phu, kỹ lưỡng với những lời bình sắc sảo, mới lạ, như: Đại Việt sử ký tiền biên, Việt sử tiêu án, một phần của bộ Đại việt sử ký tục biên. Thơ văn của ông có nhiều tập nổi tiếng, như: Anh ngôn thi tập, Anh ngôn phú tập, Khuê ai lục, Bảo chứng hoằng mô, Ngọ Phong văn tập… với các bài được đánh giá cao trong phong cách tự sự, trữ tình, miêu tả thiên nhiên hay chính luận sắc bén mạnh mẽ.
Điểm nổi bật ở Ngô Thì Sĩ là nghị lực, bản lĩnh của con người này. Bằng thực học, vượt qua mọi khó khăn, ông đã khẳng định được tư cách, chỗ đứng riêng của mình trong xã hội. Xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, ở tuổi 34 ông đã nặng gánh gia đình. Nhà nghèo với cảnh “gạo củi bức bách”. Thế rồi, ông bị đánh trượt oan, ông cũng không nản chí. Ông luôn giữ được một phong cách riêng trong đời sống cũng như trong sáng tác, muốn tự mình xây dựng nên sự nghiệp. Những thông tin trên được PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ cung cấp cho bạn đọc trong cuốn sách “Thăng Long-Kẻ Chợ thời Mạc-Lê Trung hưng” do Nhà xuất bản Hà Nội phát hành.
Hữu Trưởng