Chuyện kể rằng nàng Tiên Gạo và nàng Tiên Ngô đi gieo hạt nơi hạ giới, mày trấu, mày ngô chẳng biết làm gì bèn đổ vào khe núi. Từ đó cây ngô, cây lúa lớn lên cho hạt. Con người lấy hạt về ăn. Khi hạt ngô, hạt lúa trong nhà đã cạn mà vụ sau vẫn hưa tới, cái đói về làm u ám bản làng, chiều đã buông dài nơi rừng cây mà vẫn chưa thấy nhà ai nhóm bếp.
Một hôm, mọi người họp nhau lại rồi chia đi khắp núi rừng để tìm cái ăn. Nhiều ngày trôi qua, nhiều nơi đã đến, nhiều hang cùng góc núi đã lục tìm mà vẫn chưa thấy gì có thể làm no cái bụng. Rồi đến một ngày, bỗng thoảng bay trong gió mùi hương là lạ, từ trước đến giờ chưa ai được ngửi. Mọi người cùng tìm đến khe núi, và ai nấy đều ngỡ ngàng, một rừng hoa li ti trài dài suốt từ núi bên này sang núi bên kia, nhìn kỹ mới thấy những chiếc lá có hình tam giác ẩn nấp khá kín ở dưới hoa. Khi cây kết hạt mọi người đem về thử ăn thấy ngon không kém gì ngô và gạo. Và cái bụng đói cũng không còn kêu gào nữa. Khói bếp lại bay lên mỗi chiều. Giống hoa túc mạch vì là họ nhà lúa, được nảy lên từ mày lúa, mày ngô nên gọi là mạch, lá có hình tam giác và thế là từ đó hình thành cái tên “tam giác mạch”.
Hoa Tam giác mạch bắt đầu nở vào cuối thu nhưng đến Tết vẫn có thể bắt gặp những cánh đồng hoa tam giác mạch ở muộn đâu đó trên cao nguyen vùng núi phía bắc Việt Nam.
Linh Trần